Ο ψυχίατρος Sigmund Freud το 1894 πρωτοδημοσίευσε το κείμενο με τίτλο "Οι νευρο-ψυχώσεις της άμυνας" μελετώντας ασθενείς με υστερία και προβλήματα των νευρώσεων. Ο όρος μηχανισμός άμυνας χρησιμοποιήθηκε για να εξηγήσει όλες τις ασυνείδητες διεργασίες που κάνει ένας άνθρωπος ώστε να επιτρέψει στο μυαλό του να βρει επαρκείς λύσεις για ενδοψυχικές συγκρούσεις ή άγχος.

Το Bullying έχει ταυτιστεί με τον σχολικό εκφοβισμό. Όμως στην πραγματικότητα, δεν είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στο σχολείο, αλλά μια κατάσταση που το άτομο βιώνει ήδη στο σπίτι του συχνά από τους γονείς αλλά και από τα αδέρφια του με την σιωπηρή ή και ξεκάθαρη συναίνεση των γονιών του.

«Μεγάλο μέρος του συναισθηματικού βάρους που κουβαλάτε τώρα ξεκίνησε ως ένα συναίσθημα που κάποια στιγμή απωθήσατε. Από την εποχή που ήμασταν παιδιά, έχουμε ασυναίσθητα καταστείλει αμέτρητα άσχημα συναισθήματα, που είναι πλέον αποθηκευμένα στο υποσυνείδητό μας. Αυτά παραμένουν θαμμένα στο υποσυνείδητο, μειώνοντας την ενέργεια και τη ζωή μας. Όλη αυτή η ενέργεια είναι παγιδευμένη στο σώμα και είναι καταστροφή για την υγεία του σώματος και τις συνθήκες της ζωής μας.

I hurt myself today to see if I still feel (J. Cash)
Η αυτοτραυματική συμπεριφορά ανήκει στα κριτήρια διάγνωσης της μεταιχμιακής διαταραχής προσωπικότητας (borderline personality disorder). Παράλληλα υπάρχει ιδιαίτερα συχνή συννοσηρότητα, που αφορά κυρίως σε διαταραχές εξαρτήσεων αλλά και μετατραυματική διαταραχή (PTSD).

Ο όρος γονική αποξένωση σε καμία περίπτωση αναφέρεται στις περιπτώσεις της επιβεβλημένης απομάκρυνσης ενός παιδιού από έναν γονέα, που με την συμπεριφορά του θέτει σε κίνδυνο την ψυχική ή σωματική υγεία του παιδιού.

Πολύ συχνά ακούμε ανθρώπους να αναρωτιούνται για ποιο λόγο να μπουν σε μία ψυχοθεραπευτική διαδικασία και να μιλήσουν με κάποιον «ξένο» αφού, όπως λένε οι ίδιοι, έχουν φίλους που τους αγαπούν και θα τους ακούσουν με προσοχή. Και ναι, μέχρι ένα σημείο ίσως η σκέψη του μοιράσματος ενός προβλήματος με έναν αγαπημένο άνθρωπο να είναι πιο ασφαλής από την αναζήτηση ενός θεραπευτή. Είναι όμως το ίδιο;

Η θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων ξεκίνησε αρχικά να ορίζεται από τον S. Freud μέσα από την θεωρία των ενορμήσεων (1995). Πιο συγκεκριμένα ο Freud πρώτός μελέτησε την σημασία των σχέσεων που αναπτύσσει το βρέφος με το περιβάλλον του δηλαδή αρχικά της σχέσης του με την μητέρα και με τον πατέρα.

Η συνάντηση με το περιβάλλον, μεταξύ του ''εγώ' και του ''όχι εγώ'', δεν είναι μια διαδικασία παθητική. Παίρνουμε και διαλέγουμε και, συγχρόνως, και το περιβάλλον παίρνει και διαλέγει. Αυτή η διάδραση ως βίωμα από μόνο του είναι πολύπλοκο, ενίοτε δύσκολο και συγχρόνως έχει ρoή. Βέβαια, πολλές φορές οι άνθρωποι - θεωρώντας το έξυπνο τρόπο επιβίωσης - μεταβάλλουμε το βίωμα αυτό, χειριζόμενοι το όριο επαφής του, ώστε να αντέξουμε αυτό που μας ζητείται από τη διάδραση.

Σε όλους έχει τύχει να δούμε κάποιον να μιλά εμφατικά σε ένα άτομο υποδεικνύοντας του πως πρέπει να σκέφτεται για καταστάσεις και ανθρώπους, πως να τις αντιμετωπίσει, τι να κάνει, τι να μην πει. Ή ακόμη, δεν θα είναι λίγες οι φορές που εμείς οι ίδιοι φορέσαμε την ιδιότητα του καθοδηγητή αναλύοντας και συμβουλεύοντας κόσμο, ενίοτε (αν όχι συνήθως) χωρίς καν να μας έχει ζητηθεί.

Οι θεραπευτές έχουν ένα προβάδισμα. Έχουν σπουδάσει πολλά χρόνια, έχουν διαβάσει ένα σκασμό βιβλία και έχουν περάσει άπειρες ώρες μελετώντας τι να κάνουν και πώς να διεξάγουν μία συνεδρία. Οι θεραπευόμενοι θα πρέπει να το μάθουν επί τω έργω, και τους κοστίζει πολύτιμο χρόνο και χρήμα.

Παρακάτω θα βρεις κάποια χρήσιμα σημεία για να αξιοποιήσεις όσο το δυνατόν καλύτερα τη θεραπευτική σου διαδρομή.

O Χόρχε Μπουκάι, διάσημος γιατρός, ψυχοθεραπευτής της Γκεστάλτ σχολής και συγγραφέας, μιλά για τις συγκρούσεις στις συντροφικές σχέσεις και τη διαχείρισή τους στο ψυχοθεραπευτικό δωμάτιο κατά τη διάρκεια μιας θεραπείας ζεύγους.

Οι διαδικασίες της ασυνείδητης επικοινωνίας δεν είναι επαρκώς κατανοητές. Αυτές οι διαδικασίες μπορεί να είναι αινιγματικές αλλά όχι απόκρυφες. Δεν πρόκειται για εξωαισθητηριακή αντίληψη. Βασίζονται αποκλειστικά σε δεδομένα αισθητηριακά (τα οποία συχνά προσλαμβάνονται ασυνείδητα).

Συχνά έχουμε την αίσθηση ότι οι γύρω μας, μας αδικούν και μας φέρονται άσχημα, παραδείγματος χάριν ένας ζηλόφθονος σύντροφος, ένας επικριτικός γονέας, ένας ανυπόφορος συνάδελφος.

Βλέπουμε παντού εχθρούς και μας διαφεντεύει το αίσθημα της αδικίας νιώθοντας ανήμποροι να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας.

Έχετε ποτε σκεφτει πως αυτό που σκέφτεστε η λέτε στην πραγματικότητα κρύβει κατι άλλο? 

Η άποψη, την οποία θεωρούμε ότι οι άλλοι είτε έχουν είτε θα σχηματίσουν για μας, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ψυχολογία μας. Θέλω να σταθώ στο παρόν άρθρο στον τρόπο με τον οποίο μας επηρεάζει αρνητικά, ανακυκλώνοντας και διατηρώντας μέσα μας άγχος, αναβλητικότητα, ανασφάλεια και φόβο.

Στην αρχαιοελληνική σύλληψη, ο Ερωτας πολιτογραφείται ως γιος του Πόρου και της Πενίας, φέρει το στίγμα της έλλειψης, της ένδειας. Πηγή της ακαταμάχητης ισχύος του είναι το ανεξάντλητο κοίτασμα της έλλειψης…

Η ύπαρξη έρχεται να σε βρει όπου κι αν κρύβεσαι, και φορά την πιο τρομακτική μάσκα της, για να σου αποκαλύψει την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι εσύ ο ίδιος. Ποιο είναι αυτό που φοβάσαι περισσότερο; Να είσαι φτωχός; Να σε έχουν εγκαταλείψει; Να αρρωστήσεις και να χάσεις κάποιο σπίτι, κάποια δουλειά; Όλες αυτές, και ακόμα περισσότερες, είναι οι μάσκες του τρόμου που φορά η ύπαρξη για να σε φοβίσει.

Η προβολή είναι μια έννοια που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα. Τη γνωρίζουμε ακόμη και αν δεν έχουμε κάνει ποτέ ψυχοθεραπεία. «Μην προβάλλεις σ’ εμένα τα δικά σου θέματα», μπορεί να μας πει κάποιος.