Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν ακραίους τρόπους να διαχειριστεί κάποιος την διατροφική του συμπεριφορά. Η τήρηση μιας άκαμπτης και ακραίας δίαιτας, η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας τροφής χωρίς έλεγχο, η πρόκληση εμετού μετά από την κατανάλωση τροφής ή η εμμονική τάση για μέτρηση θερμίδων, είναι μερικές από αυτές τις ακραίες συμπεριφορές.

Οι διατροφικές διαταραχές συνιστούν ψυχιατρικές καταστάσεις στις οποίες η φυσιολογική λειτουργία της θρέψης παύει να εξυπηρετεί τον αρχικό σκοπό προσαρμογής της, την επιβίωση, και μετασχηματίζεται σε μια συνθήκη δυσπροσαρμοστικών πρακτικών διατροφής που δεν ανταποκρίνονται πλέον στις ανάγκες της επιβίωσης αλλά αντιθέτως μάλιστα την θέτουν σε κίνδυνο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ψυχαναλυτική εξήγηση του φαινομένου των διατροφικών διαταραχών στην εφηβεία, η οποία τις προσεγγίζει ως μια προσπάθεια του έφηβου να διαχειριστεί συγκρούσεις που προβάλλει η συγκεκριμένη αναπτυξιακή φάση, παλινδρομώντας σε ένα προηγούμενο αναπτυξιακό στάδιο.

Μια σημαντική μερίδα ερευνών έχει καταδείξει μια σειρά από παράγοντες επικινδυνότητας για τις διατροφικές διαταραχές σε εφήβους, δηλαδή συγκεκριμένα γενετικά και περιβαλλοντικά ίχνη που φαίνεται να συνιστούν μια απαραίτητη, σίγουρα όμως όχι επαρκή, συνθήκη για την γέννηση των διατροφικών διαταραχών.

Ήταν μία φορά ένα μικρό παιδί… ένα παιδί με μεγάλα μάτια γεμάτα αθωότητα και σιγουριά. Ένα παιδί που του άρεσε να παίζει και να γελάει, που μπορούσε να κλαίει και να παρηγοριέται. Ένα παιδί που μπορούσε να κάνει αστείες γκριμάτσες και να χαίρεται με το παραμικρό. 

Το ημερολόγιο της Μαρίας (ψευδώνυμο). Μια τυπική μέρα ατόμου με ψυχογενή βουλιμία.

(7.00π.μ. Δευτέρα)
Χτυπάει το ξυπνητήρι. Η Μαρία ξυπνάει και το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να ελέγξει το στομάχι της, να δει εάν είναι επίπεδο η έχει μεγαλώσει. «Βλέπει» ότι έχει μεγαλώσει από εχτές.

Η νευρογενής βουλιμία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων αυτών, το άτομο καταναλώνει πολύ μεγάλες ποσότητες φαγητού, συγκριτικά με αυτές που θα μπορούσαν να καταναλώσουν οι περισσότεροι άνθρωποι, μέσα σε σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (π.χ. σε 2 ώρες). Βασικό στοιχείο των υπερφαγικών επεισοδίων είναι το αίσθημα απώλειας ελέγχου που βιώνει το άτομο όταν τρώει.

Η συνειδητοποίηση και μόνο ότι κάποιος αγαπημένος/η σας πάσχει από κάποια ψυχολογική διαταραχή, φέρνει άγχος και φόβο και αυτό είναι κάτι φυσιολογικό. Οι διατροφικές διαταραχές ανήκουν στις ψυχολογικές διαταραχές και αντίθετα με αυτό που νομίζουν οι περισσότεροι, δεν έχουν να κάνουν τόσο με το φαγητό και το βάρος, αλλά με τον τρόπο που κάποιος αντιμετωπίζει τις συναισθηματικές δυσκολίες στην ζωή του και το πώς χειρίζεται στρεσογόνες καταστάσεις.

Η συναισθηματική υπερφαγία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια που συμβαίνουν, κατά μέσο όρο, τουλάχιστον μία φορά τον μήνα (για 3 μήνες ή και περισσότερο). Η υπερφαγία σημαίνει ότι κάποιος καταναλώνει αρκετά μεγαλύτερη ποσότητα τροφής από αυτήν που φυσιολογικά κάποιος θα έτρωγε στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Η τροφή είναι το καύσιμο που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να λειτουργήσει. Παράλληλα, όμως, για τους περισσότερους ανθρώπους το φαγητό αποτελεί και μια σημαντική απόλαυση. Είναι ένας τρόπος να φροντίσουμε τους αγαπημένους μας, μια μορφή επικοινωνίας όταν καθόμαστε όλοι μαζί στο ίδιο τραπέζι, αλλά και αναπόσπαστο στοιχείο της φιλοξενίας.

Το άτομο με νευρογενή βουλιμία κυκλοφορεί συχνά δίχως να δίνει έντονο στίγμα της ψυχικής του διαταραχής. Συνήθως έχει κανονικό βάρος και φαίνεται να έχει αρκετή όρεξη για φαγητό. Παρατηρώντας από πιο κοντά, θα δούμε πως το άτομο που πάσχει, γυναίκα στις περισσότερες περιπτώσεις, εξαφανίζεται σχεδόν πάντα στην τουαλέτα μετά το φαγητό και επανέρχεται καμιά φορά με δρυμύτερη όρεξη.

Οι Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής (ΔΠΤ), αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στον Διεθνή Διαγνωστικό Οδηγό της Αμερικανικής Εταιρίας Ψυχολόγων (APA, Diagnostic and Statistical Manual (DSMV), 2013).

Ως ψυχογενής βουλιμία ορίζεται η επεισοδιακή, μη ελεγχόμενη, καταναγκαστική και ταχεία κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής εντός μικρής χρονικής περιόδου. Το άτομο για να ελέγξει το βάρος του και από τον υπερβολικό του φόβο να μην παχύνει προβαίνει σε επανορθωτικές συμπεριφορές όπως είναι ο αυτοπροκαλούμενος εμετός, η χρήση καθαρτικών ή διουρητικών, η έντονη άσκηση αλλά και η υπερβολική δίαιτα ή η νηστεία.

Ψυχογενής βουλιμία : η διαταραχή πρόσληψης τροφής που εμπλέκει βουλιμική κατανάλωση και προκλητό εμετό.
Αυτή η διαταραχή πρόσληψης τροφής χαρακτηρίζεται από επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας που ακολουθούνται από συμπεριφορές ακύρωσης.

Τι είναι η βουλιμία;
Η ψυχογενής βουλιμία είναι μια σοβαρή διατροφική διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από συχνά επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης τροφής και συγχρόνως από την προσπάθεια των πασχόντων να διατηρήσουν το βάρος τους καταφεύγοντας σε εμετικά επεισόδια ή σε υπερβολική σωματική άσκηση για κατανάλωση των θερμίδων.