Η Ψυχική Υγεία στην τηλεόραση: Μύθοι & πραγματικότητα

Πως παρουσιάζεται η ψυχική υγεία σε σειρές και ταινίες;
Από την απαρχή της, η τηλεόραση εξέφραζε στερεότυπα και ιδέες κάθε κοινωνίας και κάθε εποχής.

 

Η ψυχική υγεία ή μάλλον τo δραματικό αποτέλεσμα μίας ιδιαίτερα κλονισμένης ψυχικής υγείας, κατέχει εδώ και χρόνια περίβλεπτη θέση στη θεματολογία ταινιών, σειρών αλλά και εκπομπών, παρόλο που τα δραματικά αποτελέσματα όπως οι φόνοι για παράδειγμα, δεν έχουν τη συχνότητα που παρουσιάζεται.

Ψυχική Υγεία και Μύθοι

Όμως πόσο αντικειμενικά είναι όσα βλέπουμε και πόσο ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα; Η απάντηση είναι σχεδόν καθόλου. Ας εξετάσουμε κάποιους από τους «μύθους» που έχουν δημιουργηθεί μέσω των ΜΜΕ.

Αρχικά θα ξεκινήσω από τις ελληνικές σειρές που αποτέλεσαν και το έναυσμα για τη συγγραφή αυτού του άρθρου.

Όποιος πάει σε ψυχολόγο είναι «τρελός».

Η απόφαση να επισκεφτεί κάποιος ένα Σύμβουλο Ψυχικής υγείας στις ελληνικές σειρές παρουσιάζεται ως η έσχατη επιλογή. Όταν γίνεται αυτή η πρόταση, η απάντηση πάντα είναι πως «δεν είμαι τρελός», ενώ όταν ξεκινήσει ψυχοθεραπεία, ο περίγυρος του τον αντιμετωπίζει ως επικίνδυνο, του μιλάει ήρεμα και δεν του αρνείται τίποτα.

Η ιδέα του να κάνει κάποιος ψυχοθεραπεία, αποτελεί γενικώς μία αρκετά δύσκολη επιλογή για τον ελληνικό πληθυσμό, πόσο μάλλον όταν αυτή η σκέψη βάλλεται διαρκώς από την ιδέα της ψυχοπάθειας. Φυσικά αυτή η ιδέα ενισχύεται από τα ΜΜΕ καθώς αυτά απευθύνονται σε ένα πολύ ευρύ κοινό.

Ψυχίατρος, Ψυχολόγος, Ψυχαναλυτής ένα πράγμα όλοι

Σε όλες τις ελληνικές σειρές παρουσιάζεται μία τουλάχιστον επίσκεψη σε ψυχολόγο, αντ’ αυτού όλα τα γραφεία πάνω έχουν την επιγραφή Ψυχίατρος-Ψυχαναλυτής. Αυτό σημαίνει πως δεν έχει γίνει καμία σοβαρή έρευνα για το τι θα δει ο κόσμος και πως θα επηρεαστεί. Η εμπειρία είναι σχεδόν πάντα τραγελαφική καθώς ο επιστήμονας παρουσιάζεται ως ένας άνθρωπος σχεδόν παρανοϊκός και προκαλεί χλευασμό.

Επιπλέον η ψυχανάλυση είναι μία μέθοδος ψυχοθεραπείας και όχι η μόνη μέθοδος ψυχοθεραπείας. Άλλο Ψυχίατρος, άλλο Ψυχολόγος και άλλο Ψυχοθεραπευτής. Η εκπαίδευση για να γίνει κάποιος ψυχοθεραπευτής δεν έχει σχέση με το προπτυχιακό ή το μεταπτυχιακό που έχει αποκτήσει κάποιος αλλά είναι κάτι ξεχωριστό.

Ο κόσμος θα πρέπει να ενημερωθεί για τις διαφορές αυτές, καθώς πολύ συχνά πέφτει θύμα της τηλεόρασης και αναζητά «Ψυχολόγους» στο διαδίκτυο, οι οποίοι όμως δεν έχουν την εκπαίδευση ώστε να μπορέσουν να βοηθήσουν ουσιαστικά.

Φυσικά αυτό αποτελεί και ένα δεοντολογικό θέμα για τους επαγγελματίες, όμως σε όλα τα επαγγέλματα υπάρχουν άνθρωποι που κυνηγούν τα χρήματα, γι αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο θέμα του επαγγελματία που θα επιλέξουμε.

Το ανάκλιντρο

Το ανάκλιντρο χρησιμοποιούνταν -κυρίως- στο παρελθόν, στην ψυχανάλυση. Πλέον όμως δεν χρησιμοποιείται συχνά καθώς οι νέες μέθοδοι απαιτούν βλεματική επαφή με τον ψυχοθεραπευόμενο αλλά και γενικότερα μία μορφή επαφής, η οποία δεν θέλει τον επαγγελματία σε ένα βάθρο.

Θα προχωρήσω στις ξενόγλωσσες ταινίες και στους μύθους που καλλιεργούν.

Η πολλαπλή διαταραχή προσωπικότητας υπάρχει παντού γύρω μας.

Πολλές ταινίες πραγματεύονται την διαταραχή αυτή, καθώς, θα συμφωνήσω σε αυτό, έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, όμως είναι μία πολύ σπάνια διαταραχή και συνήθως δεν φτάνει σε τόσο δραματικές καταστάσεις όπως αυτές στο «Νησί των καταραμένων». Η δε διασχιστική διαταραχή προσωπικότητας αποτελεί μία εξαιρετικά σπάνια μορφή ψυχικής νόσου.

Οι σχιζοφρενείς είναι επικίνδυνοι.

Η σχιζοφρένεια είναι φάσμα. Αυτό σημαίνει πως ξεκινά από μία πολύ λειτουργική μορφή. Ακόμη οι συγκεκριμένοι άνθρωποι με τον συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας, έχουν την ικανότητα να ζουν φυσιολογικά, να εργάζονται, να ζουν μόνοι τους.

Η επιθετικότητα τώρα , αποτελεί μία βασική παρεξήγηση για τους συγκεκριμένους ανθρώπους. Αυτό μπορεί να το αντιληφθεί οποιοσδήποτε άνθρωπος, αρκεί να συζητήσει το συγκεκριμένο ζήτημα με τον περίγυρό του.

Η αλήθεια όμως είναι πως το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρότερο από αυτό που πιστεύουμε. Μάλιστα καλό θα ήταν να αναφέρω, πως ο αυτοκτονικός ιδεασμός είναι πολύ συχνότερος από μία βίαιη συμπεριφορά προς τον περίγυρό του, ιδίως όπως παρουσιάζεται στις ταινίες, δηλαδή απόπειρες δολοφονίας κλπ.

Όποιος αντιμετωπίζει κάποια διαταραχή φαίνεται από μακριά.

Σε όλες τις ταινίες και σειρές, το άτομο που αντιμετωπίζει οποιοδήποτε πρόβλημα, έχει πάντοτε περίεργη εμφάνιση, ίσως αυτό είναι αληθοφανές σε κάποιες περιπτώσεις διαταραχών, οι οποίες έχουν ως σύμπτωμα την παραμέληση της εμφάνισης ή την υπερβολική απώλεια βάρους αλλά μέχρι εκεί. Και δίπλα σου να περάσει ενδεχομένως να μην προσέξεις τίποτα περίεργο.

Όλος ο κόσμος έχει κατάθλιψη ή άλλη διαταραχή.

Παντού στις ταινίες και τις σειρές, όποια πόρτα κι αν ανοίξει κάποιος, υπάρχουν δέκα άνθρωποι χτυπημένοι από τη μοίρα, οι οποίοι είτε έχουν κατάθλιψη είτε κάποια αγχώδη διαταραχή είτε κάποια φοβία και το αγαπημένο όλων είναι οι κρίσεις πανικού. Όχι!

Το μόνο σίγουρο είναι πως η συχνότητα τέτοιων διαταραχών έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, όμως το να έχουμε κάποια καταθλιπτικά συμπτώματα ή για παράδειγμα, άγχος για τις εξετάσεις δεν σημαίνει απαραίτητα και διαταραχή ή «ταμπέλα». Συμπτώματα διαταραχών έχουν όλοι οι άνθρωποι, αυτά όμως δεν λαμβάνουν απευθείας διάγνωση!