Ψυχολογικές επιπτώσεις στο παιδί όταν αυτό νοσηλεύεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΡΟΣ 2ο)

Ακρόαση άρθρου......

’Ήμουν σίγουρος ότι είχα φτάσει στην μονάδα με ένα κίτρινο τρένο και ότι ένα τέρας ήθελε να με καταβροχθίσει..” (Colville, 2012)

Αναφορικά με τις ψυχολογικές επιπτώσεις στα ίδια τα παιδιά που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ, ο σωματικός πόνος και το άγχος που βιώνει το παιδί κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στη ΜΕΘ αυξάνει την ανάγκη για την παρουσία της μητρικής φιγούρας αλλά η αδυναμία του να επικοινωνήσει, να εκφράσει σκέψεις και συναισθήματα ή η γνωστική του ανικανότητα να κατανοήσει τις εξηγήσεις που του δίνονται εντείνει το αίσθημα μοναξιάς του παιδιού.

Χαρακτηριστική είναι η ομοιότητα που παρατηρείται σε σχέση με τους γονείς στο κομμάτι των αγχογόνων αντιδράσεων απέναντι στην μετάβαση από το ασφαλές προστατευτικό περιβάλλον της ΜΕΘ στο σπίτι (Woolston, 1984).

Ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζει και η ασυμφωνία στα διαθέσιμα ερευνητικά ευρήματα για το αν τα παιδιά είναι σε θέση να θυμηθούν τη νοσηλεία τους στη ΜΕΘ.

Φαίνεται τελικά αυτό να εξαρτάται άμεσα αφενός από την σοβαρότητα της ασθένειας καθώς βρέθηκε ότι τα περισσότερα από τα παιδιά που επιβίωσαν από μια “κρίσιμη” ασθένεια θυμόντουσαν τις κοντά στο θάνατο εμπειρίες τους στη ΜΕΘ ενώ κανένα από τα παιδιά που επιβίωσαν από “σοβαρή” ασθένεια (<10 % αναμενόμενο ποσοστό θνησιμότητας) δεν θυμόταν κάτι, αφετέρου από την ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού καθώς μικρότερα σε ηλικία παιδιά εμφανίζουν μεγαλύτερη διαστρέβλωση στην αναμνησιακή αντίληψη των γεγονότων που βίωσαν στη ΜΕΘ, ενδεικτικό της μειωμένης αναπτυξιακά γνωστικής τους ικανότητας να προσλάβουν όλες τις διαστάσεις του φαινομένου.

Μάλιστα, στα πλαίσια της γνωστικής διαστρέβλωσης συχνά αναφέρονται και περίεργες αντιληπτικές εμπειρίες, παραισθήσεις, όπως ενδεικτικά παρουσιάζω στην εισαγωγή, οι οποίες θεωρείται ότι προκύπτουν από την ασταθή ακόμα ψυχολογική κατάσταση του παιδιού και από τις παρενέργειες της διακοπής εθιστικών φαρμάκων που ενδεχομένως χρησιμοποιήθηκαν κατά την διάρκεια της νοσηλείας. Γενικά η ψυχολογική διεργασία αναδόμησης του εαυτού μετά από μια τέτοια εμπειρία μπορεί να διαρκέσει μέρες, βδομάδες ή ακόμη και μήνες, και ενώ ορισμένα παιδιά επανέρχονται πλήρως στο αρχικό επίπεδο λειτουργικότητάς τους, ορισμένα άλλα εμφανίζουν σημαντικές αλλαγές στη μνήμη, στη χρονικό διάστημα προσοχής, στη γνωστική λειτουργία, στη αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση. Επιπλέον, εμφανίζουν χαμηλότερη αίσθηση ελέγχου πάνω στην υγεία τους και αυξημένο κίνδυνο για ιατρικού περιεχομένου φοβίες ακόμη και στις περιπτώσεις που τα ίδια εμφανίζουν αμνησία για την εμπειρία της νοσηλείας τους στη ΜΕΘ (Colville, 2012; Rennick, & Rashotte, 2009 ).

Ένα εκτενές κομμάτι της βιβλιογραφίας ασχολείται με το αποδεδειγμένο πλέον γεγονός ότι μια σημαντική μειονότητα τόσο των γονέων όσο και των παιδιών αναφέρουν μετά το τέλος της νοσηλείας στη ΜΕΘ συμπτώματα μετατραυματικού στρες που είναι κλινικά σημαντικά και επίμονα.

Η αιτιολογία είναι σαφώς πολυπαραγοντική. Το άγνωστο, παράξενο, μη οικείο περιβάλλον της ΜΕΘ, οι ήχοι, οι μυρωδιές, ο ιατρικός εξοπλισμός που δεν κάνει κανένα νόημα, η ακατανόητη γεμάτη ορολογίες ξύλινη γλώσσα του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, ο κατά τα πρότυπα της ΜΕΘ τρόπος ενδυμασίας του παιδιού, η συχνά περιορισμένη δυνατότητα πρόσβασης στο παιδί, οι επεμβατικές και επώδυνες διαδικασίες που εφαρμόζονται, η υποκειμενική ερμηνεία των γονέων για την επικινδυνότητα της κατάστασης του παιδιού, η σύγκριση με άλλα νοσηλευόμενα παιδιά, οι αποφευκτικές στρατηγικές αντιμετώπισης και η χρήση της απώθησης, η στέρηση του γονικού ρόλου και τα προβλήματα επικοινωνίας με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό αποτελούν βασικούς (και ορισμένοι μάλιστα από αυτούς στρεσσογόνους) παράγοντες που ενδέχεται μετά την ολοκλήρωση της νοσηλείας να πυροδοτήσουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες.

Ο πιο ισχυρός, ωστόσο, προβλεπτικός παράγοντας για την εμφάνιση PTSD μετά την πάροδο 4 εβδομάδων από τη νοσηλεία είναι η εμφάνιση οξείας αγχώδους διαταραχής κατά την διάρκεια της νοσηλείας.

Από την άλλη, αναφορικά με τους πυροδοτικούς παράγοντες του PTSD στα παιδιά γίνεται βιβλιογραφικά ένας διαχωρισμός τους σε τρεις κατηγορίες:
α) παράγοντες που σχετίζονται με την ιατρική συνθήκη του παιδιού (τραυματισμός/ ασθένεια),

β) παράγοντες που σχετίζονται με επώδυνες, επεμβατικές θεραπευτικές διαδικασίες οι οποίες αποπροσωποποιούν και “αντικειμενοποιούν” το παιδί και

γ) παράγοντες που σχετίζονται με την παρατήρηση της εφαρμογής επεμβατικών θεραπειών πάνω σε συν-νοσηλευόμενα παιδιά ή η παρακολούθηση περιστατικών θανάτου.

Τέλος, ένα ενδιαφέρον ερευνητικό εύρημα που θα πρέπει να απασχολήσει ιδιαίτερα τους κλινικούς για τις προεκτάσεις παρέμβασης που συνεπάγεται είναι το γεγονός ότι το PTSD στους γονείς αποτελεί τον σημαντικότερο προγνωστικό δείκτη για εμφάνιση PTSD στα παιδιά και το αντίστροφο (Colville, 2012; Rennick, & Rashotte, 2009; Shaw, Deblois, Ikuta, Ginzburg, Fleisher, & Koopman, 2006; Ward-Begnoche, 2007).

Τα ερευνητικά αυτά δεδομένα καταδεικνύουν πόσο σημαντική είναι η ανάγκη οι κλινικοί να καταβάλουν προσπάθειες να αποτρέπουν ή έστω να ελαχιστοποιούν τα εν δυνάμει τραυματικά γεγονότα κατά την διάρκεια της νοσηλείας ώστε να μειώνουν με αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες εμφάνισης PTSD μετά τη νοσηλεία τόσο στους γονείς όσο και στα παιδιά.

Διαβάστε το 1ο μέρος της ενότητας: Ψυχολογικές επιπτώσεις στους γονείς και τα αδέλφια όταν το παιδί νοσηλεύεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας της Χ.Μπάμπαλου, Ψυχολόγου & Επιστημονικής Συνεργάτιδας του psychology.gr

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Colville, G. (2012). Paediatric intensive care. (2012). Paediatric Psychology, 25, 206-209.

2. Rennick, J.E., & Rashotte, J. (2009). Psychological outcomes in children following pediatric intensive care unit hospitalization: a systematic review of the research. Journal of Child Health Care, 13, 128-149.

3. Shaw, R.J., Deblois, T., Ikuta, L., Ginzburg, K., Fleisher, B., & Koopman, C. (2006). Original Research Reports: Acute Stress Disorder Among Parents of Infants in the Neonatal Intensive Care Nursery. Psychosomatics, 47, 206-212.

4. Ward-Begnoche, W. (2007). Posttraumatic Stress Symptoms in the Pediatric Care Unit. Journal for Specialists in Pediatric Nursing, 12, 84-92.

5. Woolston, J.L. (1984). Psychiatric Aspects of a Pediatric Intensive Care Unit. The Yale Journal of Biology and Medicine, 57, 97-110.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Μπάμπαλου Χριστίνα Ελένη - Ψυχολόγος

Μπάμπαλου Χριστίνα Ελένη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ. (Υπότροφος ΙΚΥ). MSc Αναπτυξιακή/Εξελικτική & Σχολική Ψυχολογία, Α.Π.Θ. (Υπότροφος Ωνάσειου Ιδρύματος). Μεταπτυχιακή Εξειδίκευση στην Αξιολόγηση & Ψυχοπαιδαγωγική Υποστήριξη Παιδιών με Δυσκολίες Μάθησης & Προσαρμογής (Ειδικές Ανάγκες), Παν/μιο Μακεδονίας. Συστημική Ψυχοθεραπεία, Τραυματοθεραπεία-EMDR

6973480170

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού