Το Αίσθημα Κενού

Ακρόαση άρθρου......

Έχουμε συναντήσει φιλόδοξους ανθρώπους που θέτουν υψηλούς στόχους, αγωνίζονται σκληρά για να τους πετύχουν και αφιερώνουν χρόνο και χρήμα σε μια προσπάθεια να φτάσουν όσο γίνεται πιο κοντά στην πραγματοποίηση τους.

Όμως, όταν τελικά έρχεται η πολυπόθητη στιγμή της ολοκλήρωσης όχι μόνο δεν νιώθουν υπερήφανοι για όλη την προσπάθεια που κατέβαλλαν, απεναντίας βιώνουν μια ανυποχώρητη αίσθηση κενού και μια διαρκή αίσθηση απουσίας νοήματος για τη ζωή.

Το αίσθημα κενού

Το αίσθημα κενού ορίζεται ως μια γενικευμένη κατάσταση που δεν χρειάζεται απαραίτητα να έχει πυροδοτηθεί από κάποιο σημαντικό γεγονός στη ζωή ενός ανθρώπου. Είναι απροσδιόριστο και αδιευκρίνηστο αίσθημα, ένα αόρατος πόνος για πράγματα που έχουμε ή δεν είχαμε ποτέ. Είναι κάτι που φαίνεται πως μας απομακρύνει από τις επιθυμίες μας και μας εντείνει το αίσθημα της μοναξιάς.

Επίσης, μας απομακρύνει από τα πράγματα που μας έδιναν κάποτε χαρά, μειώνει το κινητρο να κάνουμε οτιδήποτε, μας δίνει την αίσθηση ότι πάντα κάτι λείπει από τη ζωή μας, με λίγα λόγια μας αποσυνδέει ολοκληρωτικά από τον εαυτό μας.

Τι προκαλεί το αίσθημα κενού;

Τα μοτίβα επαναλαμβανόμενων αποτυχιών και η έλλειψη αυταξίας, που μεταξύ άλλων επηρεάζονται από την ποιότητα συναισθηματικής υποστήριξης των κοντινών μας ανθρώπων, ευθύνονται για την ανικανότητα μας να χαρούμε για οποιοδήποτε έργο φέρνουμε εις πέρας.

Όταν, λόγου χάριν, έχουμε μάθει να βιώνουμε τις προκλήσεις της ζωής ως αποτυχίες και κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με δύσκολα γεγονότα τα αντιμετωπίζουμε με μεγάλο φόβο και άγχος είναι πολύ πιθανόν να μην μπορούμε να ανταποκριθούμε με το μέγιστο δυναμικό μας.

Ως αποτέλεσμα, σε μελλοντικές προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε είτε θα υποχωρήσουμε είτε θα φοβηθούμε και θα αντιδράσουμε με λάθος τρόπο υιοθετώντας το μοτίβο των επαναλαμβανόμενων αποτυχιών.

Συνεπώς, θα θεωρούμε πως οι σπάνιες επιτυχημένες προσπάθειες μας προέρχονται από εξωτερικούς παράγοντες όπως η τύχη, ο Θεός κ.α. τους οποίους δεν ελέγχουμε εμείς και πως η δυνατότητα επανάληψης αυτών ειναι πολύ μικρή.

Έλλειψη επιβράβευσης προσπαθειών στην παιδική ηλικία

Από την άλλη μεριά, η έλλειψη επιβράβευσης των προσπαθειών μας από την παιδική ηλικία και η υιοθέτηση μη υγιών προτύπων μας μεταδίδουν την εσφαλμένη αντίληψη πως ο κόσμος είναι άδικος και δεν αξίζει να καταβάλλουμε οποιαδήποτε προσπάθεια για να φτάσουμε στην προσωπική μας ευτυχία. Βλέπουμε ανθρώπους που θέτουν υπερβολικά υψηλούς στόχους και είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικοί και απαιτητικοί ως προς τον εαυτό τους να οδηγούνται στην αυτοθυσία για να φτάσουν εκεί που θέλουν.

ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΔΕΝ ΔΙΑΛΕΞΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ
3 Μήπως μεγάλωσες και εσύ με γονείς που ήταν απόμακροι; Δύστροποι; Εγωκεντρικοί; Απορριπτικοί; Ελεγκτικοί; Επικριτικοί; Μη-διαθέσιμοι;
Ανακάλυψε τους τέσσερις τύπους τοξικών-ανώριμων γονέων

Ωστόσο, αδυνατούν να δουν τη σπουδαιότητα του έργου που έχουν επιτεύξει και μόλις το ολοκληρώσουν περνούν αγωνιωδώς στην εκπλήρωση του επόμενου. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ πιθανό το οικογενειακό περιβάλλον να ήταν ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και οι αντιπαλότητες για την επικράτηση του ισχυρότερου μέλους πολλές.

Αυτό βέβαια το εσφαλμένο μοτίβο συμπεριφοράς θα υιοθετηθεί και στην ενήλικη ζωή έχοντας ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μην αγωνίζονται για προσωπικό τους όφελος και επιτυχία αλλά για να επικρατήσουν έναντι των άλλων.

Να καταφέρουν δηλαδή να διεκπεραιώσουν με αθέμιτο τρόπο ένα δύσκολο έργο για να υπερισχύσουν έναντι των άλλων. Αυτοί οι τρόποι επικράτησης είναι σαφώς μη υγιείς και κλονίζουν τις κοινωνικές μας σχέσεις. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος που απομακρύνει το άτομο όλο και πιο πολύ από την προσωπική του ευτυχία και το οδηγεί στην μοναχικότητα.

Υπερκαταναλωτισμός

Επιπροσθέτως, έχουμε τον υπερ-καταναλωτισμό ο οποίος σήμερα συχνότερα από ποτέ, δημιουργεί την ψεύτικη ανάγκη για απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών που δεν σημαίνουν τίποτα για μας αλλά καλύπτουν το εσωτερικό κενό που δε γεμίζει με αλλά πιο ουσιώδη πράγματα τα οποία έχουμε ανάγκη όπως τη φιλία, τον έρωτα, την εργασία, τα ταξίδια κ.α..

Με αυτό τον τρόπο, ικανοποιείται η ατέρμονη επιθυμία να αποκτήσουμε ολοένα και περισσότερα και εκπληρώνεται άμεσα και εύκολα η ανάγκη της κτητικότητας αλλά στο τέλος της ημέρας πρόκειται μόνο για ενέσεις ευτυχίας οι οποίες θα μας εφοδιάσουν με το αίσθημα της χαράς και έχουν ελάχιστη χρονική διάρκεια.

Γι αυτό, όσο περισσότερα κι αν αγοράζουμε, τόσο λιγότερο ευχαριστημένοι θα είμαστε. Πάντα θα γυρνάμε στο αρχικό σημείο απογοήτευσης που είχαμε γιατί το συναίσθημα της χαράς θέλει ειλικρινή προσπάθεια και δύσκολο προσωπικό αγώνα ο οποίος δεν σταθεροποιείται με τον παραπάνω επιφανειακό τρόπο.

Η γνώμη των άλλων

Εν συνεχεία, η έλλειψη ισχυρών κοινωνικών δεσμών και η συνεχής ενασχόληση με τη γνώμη των άλλων μας απομακρύνουν με τον ίδιο τρόπο από την προσωπική μας ευτυχία. Πολλοί, έχουν την αίσθηση ότι οφείλουν να ικανοποιούν τις επιδιώξεις της κοινωνίας και όχι του εαυτού τους. Μάχονται συνεχώς για να κάνουν υπερήφανους γονείς, φίλους, έναν σύντροφο.

Και όταν τα καταφέρνουν βιώνουν τη ματαιότητα χωρίς να αναγνωρίζουν την προσωπική τους προσπάθεια στην ολοκλήρωση ενός στόχου. Κι αυτό, γιατί σημασία γι’ αυτούς έχει η γνώμη των άλλων, όμως, η ικανοποίηση δεν έρχεται ποτέ γιατί ο στόχος που θέτουν δεν ανταποκρίνεται στις προσωπικές τους ανάγκες αλλά στις ανάγκες του κοινωνικού τους περιγύρου.

Η λύση του κενού έγκειται στην ψυχοθεραπεία

Η λύση βρίσκεται για άλλη μια φορά στην ψυχοθεραπεία. Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το άτομο να αναγνωρίσει όλους εκείνους τους παράγοντες που φρενάρουν την ευτυχία του και να βρει τη ρίζα της γέννησης αυτού του αισθήματος κενού. Η αλήθεια είναι πως πολλές φορές δεν αναγνωρίζουμε τους λόγους για τους οποίους είμαστε δυστυχισμένοι ή ακόμη- ακόμη τους υποτιμούμε.

Ως εκ του τούτου, αυτοί μεγεθύνονται και ξαφνικά μετά από χρόνια ερχόμαστε αντιμέτωποι με αγχώδεις διαταραχές, φοβίες, αυπνίες και διατροφικά προβλήματα χωρίς να μπορούμε ουσιαστικά να εξηγήσουμε από που εμφανίστηκαν και για ποιο λόγο ενώ στη ζωή μας κυλούσαν φαινομενικά όλα ομαλά.

Και όμως σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι που αναζητούν θεραπεία δεν έρχονται υποκινούμενοι από ένα σημαντικό γεγονός που άλλαξε τη ζωή τους αλλά λόγω της αδυναμίας τους να νοηματοδοτήσουν τα παραπάνω συμπτώματα.

Μηχανισμοί άμυνας

Στην καλύτερη περιπτωση, κάποιοι αναγνωρίζουν όντως ότι δεν είναι ευτυχισμένοι και προσφεύγουν στην βοήθεια των ειδικών, ωστόσο, υπάρχει και μια ομάδα ανθρώπων που χρησιμοποιεί ασυνείδητους μηχανισμούς άμυνας όπως η άρνηση της δυστυχίας τους ή η απώθησή της στο ασυνείδητο.

Έτσι δεν αντιμετωπίζουν κατά μέτωπο την απειλή και δεν καταφέρνουν να φτάσουν ποτέ στην πηγή της δυστυχίας τους. Αυτή η κατάσταση γίνεται μόνιμη και μακροχρόνια με αποτέλεσμα μια διάχυτη αρνητικότητα και δυστυχία η οποία δεν ξεκουράζεται ποτέ.

Ο ρόλος των φίλων και της οικογένειας

Σημαντικός σε αυτή την περίπτωση είναι ο ρόλος των φίλων και της οικογένειας. Πολλές φορές το ρόλο του ψυχολόγου αναλαμβάνουν άτομα που μπορούν να δουν πίσω από τη συμπεριφορά του ατόμου που υποφέρει και να τον συμβουλεύσουν πως το αίσθημα κενού δεν είναι κάτι που βιώνει μόνο το ίδιο αλλά αρκετοί άνθρωποι και είναι κάτι που επιδέχεται θεραπείας.

Κι αν αυτό είναι κάτι που δεν βλέπει ή δεν θέλει να δει το άτομο, υπάρχουν αρκετοί από εμάς που μπορούμε να το εντοπίσουμε και να το βοηθήσουμε να αναγνωρίσει πραγματικά πως η ευτυχία είναι ένας επιτεύξιμος στόχος που χρειάζεται όμως αρκετή προσπάθεια και όπως είπε και ο Πυθαγόρας «είναι πάντα μέσα μας» και δεν αντικατοπτρίζεται στο πρόσωπο ή τις επιδιώξεις των άλλων ανθρώπων.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Άννα Κωνσταντά - Ψυχολόγος

Άννα Κωνσταντά: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία: