Σχιζοφρένεια: Μια άλλη και παρεξηγημένη πραγματικότητα

Ακρόαση άρθρου......

“Ο κόσμος φαίνεται διαφορετικός ή ακόμη και μη πραγματικός”.. Η σχιζοφρένεια είναι μία πολύ παρεξηγημένη διαταραχή, καθώς επικρατούν ακόμη στην κοινωνία μας πολλοί μύθοι και εσφαλμένες πεποιθήσεις σχετικά με αυτήν.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του κοινωνικού στίγματος απέναντι στα άτομα τα οποία έχουν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια. 

Η σχιζοφρένεια χαρακτηρίζεται από διαταραχή στη σκέψη, στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά.

Περιλαμβάνει τα «θετικά» συμπτώματα, στα οποία ανήκουν οι παραληρητικές ιδέες, δηλαδή οι πεποιθήσεις που έχει το άτομο, χωρίς αυτές να έχουν σχέση με την πραγματικότητα.

Όλοι μας κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε ανησυχήσει, επειδή θεωρήσαμε ότι οι άλλοι σκέφτηκαν κάτι κακό για εμάς. Σκεφτείτε να ήσασταν τελείως πεπεισμένοι ότι οι άλλοι σας αντιπαθούν σε τόσο μεγάλο βαθμό, που συνωμοτούν εναντίον σας ή σας παρακολουθούν με διάφορες συσκευές παρακολούθησης. Τα αγαπημένα σας πρόσωπα αδυνατούν να σας καθησυχάσουν.

Σύμφωνα με μία έρευνα, το 65% των συμμετεχόντων, οι οποίοι είχαν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια και κατάγονταν από διάφορα μέρη του κόσμου, διέθεταν ως συμπτώματα τις παραπάνω παραληρητικές ιδέες που αναφέρθηκαν (Sartorius, Shapiro & Jablonsky, 1974).

Στα «θετικά» συμπτώματα, ακόμη, συμπεριλαμβάνονται και οι ψευδαισθήσεις, οι οποίες μπορεί να έχουν σχέση με την όσφρηση, την ακοή, την γεύση ή την όραση. Πιο συχνές φαίνεται να είναι οι ακουστικές ψευδαισθήσεις, όπως υποστηρίζει η παραπάνω έρευνα, όπου το 74% των συμμετεχόντων διαγνωσμένο με σχιζοφρένεια αναφέρει ακουστικές ψευδαισθήσεις (Sartorius et al., 1974).

Από την άλλη πλευρά στα «αρνητικά» συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται η μειωμένη ενεργητικότητα, όταν δηλαδή έχεις χάσει το ενδιαφέρον σου για κάθε πτυχή της ζωής σου. Ακόμη, η κοινωνική απόσυρση και η διαταραχή συγκέντρωσης αποτελούν «αρνητικά» συμπτώματα της σχιζοφρένειας.

6 δεδομένα που θα πρέπει να γνωρίζουμε για τη σχιζοφρένεια:

• Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας μπορεί να μειωθούν ή και να θεραπευτούν.
• Οι άνθρωποι με σχιζοφρένεια δεν έχουν «διχασμένη προσωπικότητα».
• Οι άνθρωποι με σχιζοφρένεια δεν είναι βίαιοι ή επικίνδυνοι, παρά μόνο σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις.
• Η σχιζοφρένεια δεν οφείλεται σε κακούς γονείς. Οι ασθενείς μπορεί να έχουν καλούς ή κακούς ή και εντελώς αδιάφορους γονείς.
• Αυτά που βλέπουν ή ακούν οι άνθρωποι με σχιζοφρένεια τους φαίνονται εντελώς πραγματικά.
• Η διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να φέρει ως συνέπεια την «υποτροπή», δηλαδή την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων της σχιζοφρένειας.

Πώς, επηρεάζει η σχιζοφρένεια τη ζωή του ασθενούς;

Με την έγκαιρη διάγνωση, την τακτική λήψη φαρμάκων και την υποστήριξη του οικείου περιβάλλοντός τους και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας είναι δυνατή η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων τους και η απόκτηση ενός αποδεκτού επιπέδου ποιότητας ζωής.

Χωρίς θεραπεία, όμως, η σχιζοφρένεια μπορεί να προκαλέσει σοβαρές δυσλειτουργίες σε όλα τα επίπεδα της ζωής του ασθενούς. Αν τα συμπτώματα είναι βαριά, μπορεί να είναι προβληματική ακόμη και η διεκπεραίωση των καθημερινών δραστηριοτήτων.

Συμπτώματα, όπως οι ακουστικές ή οι οπτικές ψευδαισθήσεις μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη σύγχυση και να δυσκολέψουν τη συγκέντρωση σε σημαντικά πράγματα της ζωής του ασθενούς. Επίσης, η σχιζοφρένεια επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους.

Μπορεί να δημιουργηθεί καχυποψία απέναντί τους με τις εξής σκέψεις (δεν με συμπαθούν πια ή συνωμοτούν εναντίον μου).

Η έλλειψη ενεργητικότητας μπορεί να προκαλέσει το αίσθημα ότι δεν υπάρχει λόγος για την πραγματοποίηση ορισμένων πραγμάτων μέσα στην ημέρα. Ο συνδυασμός αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να δημιουργούν αισθήματα κατάθλιψης και κακής διάθεσης ή ακόμα και αίσθημα «παγίδας» σε μία απελπιστική κατάσταση, που δεν έχει τέλος.

Η αντιμετώπιση του στίγματος και των διακρίσεων

Το κοινωνικό στίγμα μπορεί να προκαλέσει άσχημες επιπτώσεις στην εξέλιξη κάθε ψυχικής ασθένειας. Το άτομο νιώθει κοινωνικά αποκλεισμένο, ντρέπεται να εκφράσει ποιος πραγματικά είναι και ο συνδυασμός όλων αυτών επιδεινώνει την κατάστασή του.

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, λοιπόν, στην πορεία της σχιζοφρένειας είναι η αντιμετώπιση των αντιδράσεων των στάσεων των άλλων ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι υπόλοιποι άνθρωποι που δεν έχουν βιώσει κάποια ψυχική ασθένεια οι ίδιοι ή το κοντινό τους περιβάλλον έχουν άγνοια για τις ψυχικές διαταραχές και πιο συγκεκριμένα για τη σχιζοφρένεια.

Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος αποξένωσης και διάκρισης για τα άτομα με σχιζοφρένεια, ακόμα και για το οικογενειακό τους περιβάλλον. Το κοινωνικό στίγμα αποτελεί την κύρια αιτία προβλημάτων, όπως κοινωνική απομόνωση, δυσκολία στην εύρεση εργασίας και στέγης. Η καταπολέμηση του είναι δύσκολη, αλλά όχι απίθανη.

Αυτά είναι τα πράγματα που μπορείς να κάνεις και εσύ από την πλευρά σου:

• Μάθε όσα περισσότερα μπορείς για τη σχιζοφρένεια.
• Προσπάθησε να μεταλαμπαδεύσεις τις γνώσεις σου για τη σχιζοφρένεια στο οικογενειακό ή στο φιλικό σου περιβάλλον.
• Πολέμησε τις διακρίσεις.

Βιβλιογραφικές αναφορές:

Sartorius, N., Shapiro, R., & Jablensky, A. (1974). The International Pilot Study of Schizophrenia. Schizophrenia Bulletin, 1(11), 21–34. doi.org/10.1093/schbul/1.11.21
Rieger, E. (2017). Abnormal psychology (4th ed.). McGraw-Hill Education.
Cohen, A. S. & Minor K. S. (2010). Emotional experience in patients with schizophrenia revisited: Meta-analysis of laboratory studies. Schizophrenia Bulletin, 36, 143–150.