Σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο: Το ψυχαναλυτικό πλαίσιο, συζητήθηκε η σημαντικότητα του πλαισίου, ο ορισμός του στην ψυχαναλυτική διαδικασία, πώς συμβαίνει και ποιους περιέχει.

Η θεραπευτική σχέση, δηλαδή εκείνη μεταξύ ψυχοθεραπευτή και θεραπευόμενου, βασίζεται σε μια σειρά από σημαντικές συνθήκες που τίθενται είτε από τον θεραπευτή, είτε και από τα δύο μέλη. Αυτό, ονομάζεται πλαίσιο. Γιατί όμως να θέσει κάποιος πλαίσιο;

Αυτό το οποίο παρατηρείται να λείπει από την βιβλιογραφία μέχρι και σήμερα είναι η έρευνα για την τεκμηρίωση της αποτελεσματικότητας της μακρόχρονης ψυχοθεραπείας. Με τόσες προσεγγίσεις, οι οποίες υπόσχονται άμεση και αποτελεσματική ανακούφιση των συμπτωμάτων μοιάζει σαν να μην υπάρχει περιθώριο να εξεταστεί η αποτελεσματικότητα της μακρόχρονης ψυχοθεραπείας καθώς κι η συγκριτική μελέτη της με άλλου είδους προσεγγίσεις, όπως οι βραχύχρονες ψυχοθεραπείες.

Ο ψυχίατρος Sigmund Freud το 1894 πρωτοδημοσίευσε το κείμενο με τίτλο "Οι νευρο-ψυχώσεις της άμυνας" μελετώντας ασθενείς με υστερία και προβλήματα των νευρώσεων. Ο όρος μηχανισμός άμυνας χρησιμοποιήθηκε για να εξηγήσει όλες τις ασυνείδητες διεργασίες που κάνει ένας άνθρωπος ώστε να επιτρέψει στο μυαλό του να βρει επαρκείς λύσεις για ενδοψυχικές συγκρούσεις ή άγχος.

Μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες της ανθρώπινης ύπαρξης είναι ότι ο άνθρωπος διασχίζει το μονοπάτι της ζωής φτάνοντας πολλές φορές στο τέλος του χωρίς να καταφέρει να γνωρίσει τον εαυτό του. Ο σημερινός άνθρωπος πορεύεται στη ζωή σαν «αυτόματο» βιώνοντας συναισθηματικές καταστάσεις τις οποίες δε μπορεί προσδιορίσει, αλλά κυρίως να κατανοήσει. Πολλές φορές μάλιστα αισθάνεται αβοήθητος, παγιδευμένος και έρμαιο των καταστάσεων αυτών.

Το Εγώ, για να ελέγξει και να αναστείλει την ικανοποίηση των εσωτερικών ενορμήσεων, παράγει άγχος ως σήμα κινδύνου. Γι αυτό το σκοπό, εκτός από τους μηχανισμούς που χρησιμοποιεί στη φυσιολογική ζωή (όπως αντίληψη, προσοχή, μνήμη, φαντασία), το Εγώ καταφεύγει επιπρόσθετα σε κάποιους ιδιαίτερους μηχανισμούς, τους λεγόμενους μηχανισμούς άμυνας, από τους οποίους θα αναφερθούν εκτενέστερα οι κυριότεροι και οι κλινικώς πιο εύχρηστοι από την πλειονότητα των ψυχαναλυτών.

Την εποχή που ο Freud άρχισε να ασκεί θεραπευτικό έργο με ψυχικά νοσούντες η ψυχιατρική δεν είχε να επιδείξει παρά ελάχιστη δραστηριότητα σε σχέση με τις θεραπευτικές εφαρμογές. Από τα πρώτα χρόνια ο Freud επιχείρησε να ταξινομήσει την ψυχική ασθένεια με βάση την αιτιολογία και όχι την συμπτωματολογία της. Η χρήση της κοινής αιτιολογίας ως κριτηρίου κατηγοριοποίησης καθόριζε την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Σύμφωνα με την πρώτη του θεωρία για το άγχος (1894), ο Freud πίστευε ότι αυτό οφειλόταν στην ανεπαρκή εκφόρτιση της λιβιδινικής ενέργειας, είτε λόγω εξωτερικών είτε λόγω εσωτερικών εμποδίων. Ωστόσο, αυτή η θεωρία δεν έδινε επαρκείς απαντήσεις για τον τρόπο και την ακριβή χρονική στιγμή δημιουργίας του άγχους. Στο έργο του Εισαγωγή στην ψυχανάλυση (1917) ο Freud κατατάσσει το άγχος σε δύο κατηγορίες:

Στην αρχή της καριέρας μου ως ψυχοθεραπευτής, κάθε φορά που συνέβαινε να νιώθω έντονα αρνητικά συναισθήματα (π.χ. οργή, εχθρότητα, απέχθεια, απαξίωση, κλπ.) για έναν θεραπευόμενο μου, έτεινα να σκεφθώ πως είμαι κακός κι ανάξιος ψυχοθεραπευτής.
Εξάλλου, σύμφωνα με τον Freud, οι ισχυρές συναισθηματικές αντιδράσεις ενός ψυχοθεραπευτή προς τους ασθενείς του συνιστούσαν ένδειξη της ατελούς του αυτογνωσίας και της ανικανότητας του να διατηρήσει μια συναισθηματικά ατάραχη, ιατρική στάση απέναντι στο άλλο άτομο.

google news iconΤο Psychology.gr είναι εγκεκριμένος εκδότης στην υπηρεσία Google News. Ακολουθήστε μας για να έχετε πρόσβαση στην αρθρογραφία και άμεση ενημέρωση για έρευνες ψυχολογίας και θέματα ψυχικής υγείας: Psychology.gr - Google News

Ακολουθήστε το PSYCHOLOGY.GR στο Youtube για δωρεάν σεμινάρια και στο Facebook για να ενημερώνεστε άμεσα για όλα τα νέα άρθρα ψυχολογίας & αυτοβελτίωσης.

Ψυχανάλυση: Βασικά Άρθρα

Βιβλία Ψυχοδυναμικής Θεραπείας

Φόρουμ: Σχετικές Συζητήσεις

Πώς καταλαβαίνουμε ότι γίνεται "δουλειά" στην ψυχοθεραπεία;

Φόρουμ: Εμπειρίες Ψυχοθεραπείας - Ψυχολογική & Ψυχιατρική Υποστήριξη

Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024 07:23
"ψυχεδελικές" εμπειρίες

Φόρουμ: Εμπειρίες Ψυχοθεραπείας - Ψυχολογική & Ψυχιατρική Υποστήριξη

Δευτέρα, 11 Μαρτίου 2024 07:48
Προτάσεις για ψυχίατρο Θεσσαλονίκη!

Φόρουμ: Εμπειρίες Ψυχοθεραπείας - Ψυχολογική & Ψυχιατρική Υποστήριξη

Κυριακή, 18 Φεβρουαρίου 2024 20:11

Οι ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

Εγγραφή στο Newsletter

Ενημερωθείτε για τα άρθρα της εβδομάδας, για σεμινάρια και άλλες δράσεις που αφορούν αποκλειστικά την Ψυχολογία και την Ψυχική Υγεία.

Ενδιαφέροντα