11 Ψυχοθεραπευτές μιλούν για την ατμόσφαιρα της πρώτης συνεδρίας στην ψυχοθεραπεία

 https://www.psychology.gr/sto-ntivani/7148-i-atmosfaira-tis-protis-synedrias-stin-psyxotherapeia.html

Η γραμμικότητα της διαταραχής Vs ψυχικής ανθεκτικότητας

https://www.psychology.gr/psychiki-anthektikotita/6176-i-grammikotita-tis-diataraxis-vs-psyxikis-anthektikotitas.html 

 

«Άσπρο πάτο» ή όχι;

 

Η νέα ταινία του  Vinterberg ΔΕΝ είναι μια ταινία για το αλκοόλ. Εκτός από τις εξαιρετικές ερμηνείες και το ποιοτικά αισθητικό αποτέλεσμα που μας έχει συνηθίσει ο Vinterberg  («οικογενειακή γιορτή» / «το κυνήγι»), είναι μια ταινία ύμνος στο νόημα ή στην απουσία νοήματος στην ζωή.

Μια ομάδα καθηγητών λοιπόν απο ένα σχολείο που είναι και κολλητοί φίλοι αποφασίζουν να επιβεβαιώσουν ή διαψεύσουν την θεωρία του Νορβηγού ψυχαναλυτή Φιν Σκόρντερουντ: ότι μια συγκεκριμένη ποσότητα  αλκοόλ στο αίμα αυξάνει την δημιουργικότητα , μικραίνει τα προβλήματα και διευρύνει την σκέψη και την κοινωνικότητα. Έτσι πίνουν αλκοόλ μόνο τις εργάσιμες ώρες με σκοπό να διατηρούν ένα ελαφρύ επίπεδο μέθης καθόλη την διάρκεια της μέρας.

Αυτή η συναπόφαση έρχεται να βρεί τους πρωταγωνιστές σε μια περίοδο της ζωής τους που ο καθένας για τους δικούς του λόγους έχει δημιουργήσει και ζει μια εγκλωβισμένη ζωή με πολύ μοναξιά και συναισθηματικό κλείσιμο που παράγει ανηδονικές καταστάσεις. Συντροφικές σχέσεις παραιτημένες, υποτιμημένοι μέσα στην οικογένεια, ελάχιστη επαφή με τα παιδιά τους , χωρίς κέφι και μεράκι για την εργασία τους, φαινομενικά αδιάφοροι και διεκπαιρεωτικοί αλλά ουσιαστικά θυμωμένοι και μόνοι βουλιάζοντας στην παραίτηση.

Αυτό το project λοιπόν αποτελεί την «μαγική» διέξοδό τους , την λήθη, το μούδιασμα, το χάσιμο του ελέγχου, το παιχνίδι με τα όρια , την φυγή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο φανερώνεται η αντρική φιλία που και εκείνη ανήμπορη να λειτουργήσει με ενήλικούς όρους , χαλαρώνει στην εφηβεία της στιγμής.

Ο καθένας από τους πρωταγωνιστές διαχειρίζεται διαφορετικά την κατάσταση. Στην αρχή φαινομενικά όλοι «ξυπνούν» από τον λήθαργο. Αποκτούν μια επίφαση αυτοπεποίθησης και τολμούν να ρισκάρουν στην εργασία τους και να ανατρέψουν το αδιάφορο και απαθές κλίμα που παρήγαγαν. Στην πορεία ο καθένας διαφοροποιείται. Ένας εκ των πρωταγωνιστών θα προσπαθήσει να κερδίσει το χαμένο έδαφος με την σύζυγό του  αλλά και την θέση του στην οικογένεια χωρίς ωστόσο να επεξεργάζεται το χάος που έχει ήδη δημιουργηθεί και την δική του συμμετοχή.  Κάνει λοιπόν σπασμωδικές και παρορμητικές κινήσεις , χωρίς υπόβαθρο, χωρίς να μπορεί να τις υποστηρίξει . Ενώ έχει αυθεντική πρόθεση να τον εκτιμήσουν , με τον τρόπο που το προσπαθεί και εφόσον είναι ξεκάθαρο από όλους ότι καταναλώνει αλκοόλ στην ουσία καταφέρνει να πέσει όλο και πιο χαμηλά στα μάτια τους.

Αυτό που ξεκινάει λοιπόν σαν ένα διασκεδαστικό «φευγιό» σταδιακά και ενώ η δόση του αλκοόλ ολοένα και αυξάνεται, μετατρέπεται σε τραγικό, αφόρητο, επώδυνο. Η κατάληξη δεν είναι ίδια για όλους καθώς η συνειδητοποίηση της κατάστασης βιώνεται διαφορετικά από τον καθέναν ή και καθόλου. Ο θάνατος τους ταρακουνάει και πλέον ο καθένας πρωταγωνιστής αποφασίζει αν θα επεξεργαστεί την συμμετοχή του και θα κάνει διόρθωση στην ζωή του εως τώρα ή αν θα αφεθεί στο μοιραίο. 

Ο Vinterberg τοποθετεί τους πρωταγωνιστές , καθόλου τυχαία , σε μια μοντέρνα και τακτοποιημένη μεσαία τάξη με ένα καλό μορφωτικό επίπεδο, δοσμένο μέσα από την σκανδιναβική ατμόσφαιρα. Η ταινία του λοιπόν ΔΕΝ αφορά το αλκοόλ αλλά την απόφασή μας να ζούμε με τρόπο που μας δίνει νόημα, να υπερασπιζόμαστε τις επιλογές μας, να προσπαθούμε συνεχώς για τις σχέσεις μας και να μην αφηνόμαστε στον αυτόματο πιλότο. Αλλιώς η απώλεια ελέγχου θα ξεγελάει και θα θεωρείται ανάσα που χαλαρώνει την πίεση αφήνοντας το χάος ανεπηρέαστο παράγοντας ένα άλλο μεγαλύτερο.

 Η ταινία λοιπόν είναι ένας ύμνος στην ζωή.

 

ΥΓ. Η ταινία είναι εξολοκλήρου αφιερωμένη στην κόρη του Vinterberg , Ίντα που ήταν μέλος του κάστ και σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα τέσσερις μέρες από την έναρξη των γυρισμάτων. Συγκλονισμένοι όλοι συνέχισαν την ταινία καθώς όπως αναφέρει ο ίδιος ο Vinterberg «του έδινε νόημα να ξυπνάει κάθε πρωί για να κάνει κάτι για εκείνη».

"H σοφία του τραύματος"

Πολλά έχουν ειπωθεί για την έννοια του τραύματος  και την σημειολογία του. Τελευταία χρησιμοποιείται στην καθημερινότητά μας με τέτοια συχνότητα που πολλές φορές χάνει το ακριβές νόημα του καθώς και τον θεραπευτικό του στόχο.

Ο Gabor Mate στην πρόσφατη ταινία του “the wisdom of trauma” επανατοποθετεί την έννοια του τραύματος ακριβώς εκεί που αναλογεί εξηγώντας με απλό αλλά όχι απλοϊκό τρόπο τον φαύλο κύκλο που ακολουθούμε.

Ο Mate λοιπόν εφάρμοσε την κλινική του πρακτική για 15 χρόνια στο Βανκούβερ, μια περιοχή που συγκεντρώνει το υψηλότερο ποσοστό σε άστεγους και εξαρτημένους. Ο ίδιος «παιδί του ολοκαυτώματος» καθώς η μητέρα του αναγκάστηκε να τον δώσει σε μια άγνωστη οικογένεια σε ηλικία ενός έτους προκειμένου να επιβιώσει . Επανενώθηκαν έξι μήνες μετά χωρίς ωστόσο στο ενδιάμεσο να υπάρχει καμία τέτοια προοπτική.

Το κυρίαρχο αφήγημα του Mate είναι πως το κυρίως τραύμα δεν είναι το γεγονός που συνέβη αλλά το γεγονός ότι δεν μιλήσαμε ποτέ σε κάποιον για αυτό που νιώθαμε τότε που συνέβαινε. Σαν παιδιά βιώσαμε μια φοβερή μοναξιά και επειδή ο πόνος ήταν αφόρητος  αποσυνδεθήκαμε από τον εαυτό μας (από τα συναισθήματα μας) ώστε να μπορούμε να το αντέξουμε. Αυτή λοιπόν η απόσυρση έχει ως συνέπεια στο παρόν να είναι απαγορευμένο οποιοδήποτε συναίσθημα καθώς δεν έχουμε εργαλεία να το διαχειριστούμε και υπάρχει ο φόβος της επανάληψης του τραύματος που φέρει ο καθένας μας. Αποτέλεσμα είναι η εγκατάλειψη του εαυτού μας , το βούλιαγμα σε έξεις  προκειμένου να μην νιώθουμε, να «μουδιάζουμε» , να κουκουλώνουμε.  

Σύμφωνα με τον Mate, με αυτή ακριβώς την εγκατάλειψη εαυτού συντηρούμε τον φαύλο κύκλο του τραύματος.  Για παράδειγμα αν κάποιος φοβάται ότι θα τον εγκαταλείψουν γιατί έχει μια τέτοια προσωπική ιστορία από το παρελθόν του , στο παρόν αφιερώνεται στο να ικανοποιεί πάντα τους άλλους ώστε να το αποφύγει. Αν οι άλλοι είναι ευχαριστημένοι από εκείνον τότε δεν θα τον εγκαταλείψουν ποτέ. Όμως με αυτόν τον τρόπο δεν αντιλαμβάνεται ότι  εγκαταλείπει ο ίδιος τον εαυτό του (συναισθήματα/ανάγκες/επιθυμίες) και συντηρεί τον φαύλο κύκλο της προσωπικής του ιστορίας.

Ο Μate λοιπόν αναδεικνύει ότι στην ουσία δεν αντιδρούμε στα γεγονότα του παρόντος αλλά απαντάμε στο τραύμα του παρελθόντος. Για παράδειγμα κάποιος που στο παρελθόν του έχει μάθει ότι δεν επιτρέπεται να έχει επιθυμίες και να τις εκφράζει,  στο παρόν αισθάνεται συχνά ότι με τις «απαιτήσεις» του γίνεται βάρος στους άλλους  οπότε συνεχίζει να μην επιτρέπει στον εαυτό του να επιθυμεί και να ζητάει την ικανοποίηση  αυτών (είτε τελεσφορήσουν είτε όχι). Ακριβώς γιατί φοβάται και φαντασιώνεται ότι θα ζήσει την ίδια ματαίωση με το τραυματικό παρελθόν  του  συνεχίζει να αποσύρεται και να επιβεβαιώνει ότι δεν είναι άξιος και ικανός να επιθυμεί και να πραγματοποιεί τις επιθυμίες του. Όλη αυτή η συνθήκη φυσικά είναι αναντίστοιχη  με την παρούσα πραγματικότητα. Στην ουσία λοιπόν συναισθηματικά ξαναζεί κάτι που δεν συμβαίνει.

Τέλος ο Gabor Mate με μια τρυφερή ματιά τονίζει για μια ακόμα φορά την θεραπευτική αξία που έχει ο σεβασμός στον άνθρωπο χωρίς η αλλαγή να είναι αυτοσκοπός. Συνθήκη απαραίτητη στις θεραπευτικές συνεδρίες ώστε να μπορέσει να τεθεί υπό  επεξεργασία το όποιο τραύμα του θεραπευόμενου και να αποφασίσει ο ίδιος  την αλλαγή, παίρνοντας την ευθύνη του.

Ο σεβασμός λοιπόν ως καταλύτης για την αλλαγή γιατί δεν είμαστε μόνο αυτό που μας συνέβη κάποτε.

info: https://thewisdomoftrauma.com