Ακρόαση άρθρου......

Οι σεξουαλικές διαστροφές ή παραφιλίες είναι καταστάσεις στις οποίες η σεξουαλική διέγερση ή ο οργασμός σχετίζεται με δραστηριότητες ή φαντασιώσεις οι οποίες θεωρούνται ασυνήθιστες για την επικρατούσα κουλτούρα και χαρακτηρίζονται από διαταραχή του σεξουαλικού σκοπού ή στόχου.

Οι παραφιλίες επικεντρώνονται γύρω από ένα σεξουαλικό αντικείμενο ή μια συγκεκριμένη πράξη.  

Στο DSM-IV ορίζονται ως «σεξουαλικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από έντονα διεγερτικές και επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές φαντασιώσεις, παρορμήσεις και συμπεριφορές που θεωρούνται παρεκκλίνουσες σύμφωνα με τις πολιτισμικές νόρμες και προκαλούν σημαντική  δυσφορία ή βλάβη στην κοινωνική, επαγγελματική ή σε άλλες περιοχές της ψυχοκοινωνικής λειτουργίας».

Οι παραφιλίες είναι πολύ πιο συχνές στους άνδρες παρά στις γυναίκες.
 
Οι πιο συνήθεις παραφιλίες είναι:
  • Η επιδειξιομανία ή η έκθεση των γενετικών οργάνων.
  • Ο φετιχισμός ή η χρήση άψυχων αντικειμένων.
  • Η εφαψιομανία που αφορά στο άγγιγμα και το τρίψιμο πάνω σε ένα άτομο που δεν συναινεί.
  • Η παιδοφιλία  ή η σεξουαλική δραστηριότητα με ένα παιδί ή παιδιά της προεφηβικής ηλικίας (γενικά ηλικίας 13 ετών ή μικρότερα).
  • Ο σεξουαλικός μαζοχισμός που αναφέρεται σε  πράξη (πραγματική, όχι προσποιητή) όπου το άτομο ταπεινώνεται, δέρνεται, δένεται ή με κάποιο τρόπο το κάνουν να υποφέρει.
  • Ο σεξουαλικός σαδισμός ή η επιτέλεση πράξεων (πραγματικών, όχι προσποιητών) στις οποίες το να υποφέρει το θύμα ψυχολογικά ή σωματικά (συμπεριλαμβανόμενης και της ταπείνωσης) είναι σεξουαλικά διεγερτικό για το άτομο.
  • Ο τρανσβεστικός φετιχισμός που αφορά την ένδυση με ρούχα του αντίθετου φύλου.
  • Η ηδονοβλεψία που έχει να κάνει με την πράξη της παρατήρησης ενός ανυποψίαστου ατόμου που είναι γυμνό, ξεντύνεται ή βρίσκεται σε σεξουαλική δραστηριότητα.
    Υπάρχουν και μια σειρά από παραφιλίες που δεν πληρούν τα κριτήρια για καμία από τις παραπάνω συγκεκριμένες κατηγορίες. Παραδείγματα είναι οι ακόλουθες παραφιλίες:
  • Τηλεφωνική σκατολογία (αισχρολογία από το τηλέφωνο)
  • Νεκροφιλία (πτώματα)
  • «Μεροφιλία» (Partialism - αποκλειστικός εστιασμός σε μέρος του σώματος)
  • Ζωοφιλία ή Κτηνοβασία (ζώα)
  • Κοπροφιλία (κόπρανα)
  • Κλισμαφιλία (υποκλισμός)
  • Ουροφιλία (ούρα)

Υπάρχει λίγη βεβαιότητα για το τι προκαλεί τις παραφιλίες. Οι ψυχαναλυτές θεωρούν ότι αυτές οι καταστάσεις αντικατοπτρίζουν μια οπισθοδρόμηση ή καθήλωση σε ένα παλαιότερο επίπεδο της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης που καταλήγει σε ένα επαναλαμβανόμενο μοντέλο σεξουαλικής συμπεριφοράς το οποίο δεν είναι ώριμο στην εφαρμογή και έκφρασή του.

Μια άλλη ψυχαναλυτική θεωρία αναφέρει ότι αυτές οι καταστάσεις είναι εκφράσεις επιθετικότητας όπου οι σεξουαλικές φαντασιώσεις ή οι ασυνήθιστες σεξουαλικές πράξεις  αποτελούν μέσο με το οποίο επιτυγχάνεται ένα είδος εκδίκησης για ένα παιδικό τραύμα. Η επίμονη και επαναλαμβανόμενη φύση της παραφιλίας προκαλείται από την ανικανότητα της ολοκληρωτικής εξάλειψης του υποκρυπτόμενου τραύματος.

Οι συμπεριφοριστές ωστόσο,  θεωρούν ότι η παραφιλία ξεκινά μέσα από μια διαδικασία μάθησης. Έτσι, μη σεξουαλικά αντικείμενα μπορούν να διεγείρουν σεξουαλικά εάν συσχετιστούν επαναλαμβανόμενα και συχνά με ευχάριστη σεξουαλική δραστηριότητα. Βέβαια η ανάπτυξη της παραφιλίας δεν είναι συχνά ένα είδος μάθησης μόνο. Πρέπει να υπάρχει και κάποιος προδιαθεσικός παράγοντας όπως η δυσκολία διαμόρφωσης σεξουαλικών σχέσεων πρόσωπο με πρόσωπο ή φτωχή αυτοεκτίμηση.

Υπάρχουν και μια σειρά από καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν κάποιον προς μια παραφιλική κατεύθυνση όπως: η σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική του ηλικία, η γονεϊκή τιμωρία που μπορεί να καταλήγει στην ένδυση με ρούχα του αντίθετου φύλου, ο φόβος σεξουαλικής απόδοσης ή οικειότητας, η ανεπαρκής συμβουλευτική, η κατάχρηση αλκοόλ, διάφορα προβλήματα φυσιολογίας, κάποιοι κοινωνικοπολιτισμικοί παράγοντες ή ένα ψυχοσεξουαλικό τραύμα. Παρατηρείται επίσης η συνύπαρξη άλλων προβλημάτων με την παραφιλική συμπεριφορά όπως για παράδειγμα η κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών, προβλήματα οικειότητας, σεξουαλικές δυσλειτουργίες αλλά και διαταραχές στην προσωπικότητα όπως συναισθηματική ανωριμότητα.

Οι παραφιλικοί σπάνια αναζητούν θεραπευτική αντιμετώπιση της κατάστασής τους εκτός κι αν αποκαλυφτούν με κάποιο τρόπο ή συλληφθούν. Επιλέγουν, μάλιστα,  επαγγέλματα ή αναπτύσσουν χόμπι τα οποία να τους φέρνουν σε επαφή με τα επιθυμητά σε αυτούς ερωτικά ερεθίσματα. Για αυτό το λόγο δεν είναι σπάνιο να δούμε έναν φετιχιστή να πουλάει γυναικεία παπούτσια ή εσώρουχα ή έναν παιδοφιλικό να εργάζεται με παιδιά.


Η βιβλιογραφία που περιγράφει τη θεραπεία των παραφιλικών είναι αποσπασματική και ελλιπής. Η παραδοσιακή ψυχανάλυση λόγο της μακροχρόνιας φύσης της δεν έχει υπάρξει ιδιαίτερα αποτελεσματική στη θεραπεία της παραφιλίας. Η θεραπεία με ύπνωση έχει επίσης φτωχά αποτελέσματα.

4ος Κύκλος Αυτροβελτίωσης από το PSYCHOLOGY.GR
3 Ημέρες, 6 διαδικτυακά βιωματικά εργαστήρια. Γενική είσοδος: 25 ευρώ, για εγγραφές έως 31 Μαρτίου 2024

Το σύγχρονο ενδιαφέρον εστιάζεται σε διάφορες συμπεριφορικές τεχνικές που περιλαμβάνουν:

  • Κάποιες τεχνικές αποστροφής που σκοπό έχουν το συνδυασμό των σεξουαλικά διεγερτικών ερεθισμάτων των παραφιλικών με δυσάρεστες εικόνες οι οποίες μπορεί να έχουν να κάνουν με τη σύλληψη ή τη δημοσιοποίηση του ονόματος του παραφιλικού στην εφημερίδα.
  • Τεχνικές απευαισθητοποίησης οι οποίες στόχο έχουν να ουδετεροποιήσουν μέσω την σταδιακής έκθεσης σε μη παραφιλικές  σεξουαλικές καταστάσεις ή συμπεριφορές  που προκαλούν άγχος στους παραφιλικούς.
  • Διδασκαλία κοινωνικές δεξιοτήτων για τη βελτίωση της ικανότητας  των παραφιλικών να διαμορφώσουν διαπροσωπικές σχέσεις.
  • Διαμόρφωση μέσω διάφορων τεχνικών πιο υγιών φαντασιώσεων.

Σε συνδυασμό με τις θεραπείες, η χορήγηση διάφορων φαρμάκων όπως τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, τα αντιανδρογόνα και συγκεκριμένα η οξεική κυπροτερόνη και οξεική μεδρόξυπρογεστερόνη,  τα GnRH αγωνιστικά ανάλογα, όπως η τριπτορελίνη,  μπορούν να δώσουν ικανοποιητικά αποτελέσματα ενώ οι προκαλούμενες παρενέργειες φαίνεται να ελέγχονται με εναλλακτικές στρατηγικές.

Η παραφιλία και οι συσχετιζόμενες με την παραφιλία διαταραχές είναι πιο συχνές από ότι θεωρούν οι θεραπευτές.

Μιας και αυτές οι διαταραχές χαρακτηρίζονται από ενοχή και ντροπή, δεν αποκαλύπτονται παρά μόνο όταν εδραιωθεί μια στενή θεραπευτική σχέση. Όταν βέβαια γίνει η διάγνωση, τόσο οι ψυχοθεραπευτικές τεχνικές όσο και τα φάρμακα μπορούν να βελτιώσουν αυτές τις καταστάσεις.

 

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Θαρινή Δημητράσκου
Ψυχολόγος, Msc Οργανωτικής και Οικονομικής Ψυχολογίας.