Τροποποίηση της Συμπεριφοράς Ενός Παχύσαρκου Παιδιού

Η παιδική παχυσαρκία είναι μια από τις σοβαρότερες προκλήσεις της δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα.
Το πρόβλημα είναι παγκόσμιας κλίμακας και επηρεάζει πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου βιοτικού επιπέδου, ιδιαίτερα τις αστικές περιοχές. Ο επιπολασμός έχει αυξηθεί σε ανησυχητικό βαθμό.

Ο αριθμός των υπέρβαρων παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών, εκτιμάται ότι είναι πάνω από 42 εκατομμύρια παγκοσμίως εκ των οποίων το μεγαλύτερο ποσοστό  (περίπου 35 εκατομμύρια) ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες (WHO).

Μια από τις βασικές αιτίες πίσω από την άνοδο της στάθμης της παιδικής παχυσαρκίας είναι η αλλαγή στις  διατροφικές συνήθειες.

Εχει αυξηθεί  κατακόρυφα  η πρόσληψη τροφίμων που είναι πλούσια σε λιπαρά και σάκχαρα, αλλά χαμηλής  περιεκτικότητας σε βιταμίνες, μέταλλα και άλλα υγιή ιχνοστοιχεία. Επιπρόσθετα υπάρχει  τάση προς τη μείωση των επιπέδων της σωματικής δραστηριότητας . Τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο στην τηλεόραση και στον Η/Υ με αποτέλεσμα να αποφεύγουν οτιδήποτε ενέχει σωματική κόπωση.

Υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά είναι πιθανόν να παραμείνουν παχύσαρκοι και στην ενήλικη ζωή και πιο πιθανό να αναπτύξουν ασθένειες όπως ο διαβήτης και καρδιαγγειακές παθήσεις σε νεαρότερη ηλικία. Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία, καθώς και ασθένειες που σχετίζονται με αυτά, μπορούν να προληφθούν σε μεγάλο ποσοστό με σωστή διατροφική εκπαίδευση.

Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί κοινωνικό πρόβλημα που πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί ατομικά και πιο συγκεκριμένα σε οικογενειακό επίπεδο. Τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η τροποποίηση της συμπεριφοράς των παιδιών μέσα από την εκπαίδευση των γονέων μπορεί να φέρει ουσιαστικά αποτελέσματα με διάρκεια στο χρόνο.

Οι γονείς αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά σε πολλαπλούς τομείς. Όσον αφορά τα ψώνια, το μαγείρεμα, το φαγητό και την άσκηση και τελικά το βάρος, οι γονείς είναι αυτοί που θα οδηγήσουν το παιδί.Το φαγητό και ιδιαίτερα τα snacks (τσιπς, μπισκότα, σοκολάτες) δεν αποτελούν μέσο επιβράβευσης των παιδιών. Για παράδειγμα πολλοί γονείς υπόσχονται στα παιδιά τους ότι αν είναι υπάκουα θα τους επιβραβεύσουν με κάποιο αγαπημένο φαγητό. 

Αυτό το σύστημα ανταμοιβής αρχίζει να αλλάζει τη σχέση του παιδιού με την τροφή. Αντί να αντιμετωπίζονται τα τρόφιμα ως απλός τρόπος για να δώσουν στον οργανισμό  την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεται για να λειτουργήσει παίρνουν μια διάσταση συναισθηματικής κάλυψης. Ως ενήλικες αυτή η συμπεριφορά εξελίσεται και παραμένει ως συναισθηματική πείνα. Πείνα για επιβεβαίωση και επιβράβευση και όχι για σωματικό κορεσμό.

Υπό την καθοδήγηση ενός επαγγελματία υγείας, και την ενθάρρυνση στο σπίτι, ένα παιδί μπορεί να μάθει αρχικά την αυτοπειθαρχία και τον αυτοέλεγχο. Δυο πολύ σημαντικά χαρακτηριστικά στη διατροφική εκπάιδευση. Οι γονείς στη συνέχεια μπορούν να ελέγξουν το περιβάλλον περιορίζοντας την ποσότητα παχυντικών τροφών στο σπίτι, όλα τα γεύματα ενθαρρύνονται να τρώγονται στο τραπέζι και σε καθορισμένους χρόνους. 

Η φυσική δραστηριότητα είναι επίσης ένας σημαντικός τομέας που χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση. Σημαντική  είναι η σωματική δραστηριότητα υπό τη μορφή κάποιου αθλήματος. Το παιδί επωφελείται σε πολλαπλούς τομείς όπως η σωματική άσκηση, η κοινωνικοποίηση και ο συναγωνισμός όταν πρόκειται ιδιαίτερα για ομαδικά αθλήματα.

Συνοψίζοντας ένα βοηθητικό πλάνο τροποποίησης της συμπεριφοράς για την παχυσαρκία σε παιδιά και εφήβους έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Εφικτοί στόχοι
• Συστηματική καθοδήγηση με κάποιον επαγγελματία υγείας
• Αυτοέλεγχος και αυτοπειθαρχία
• Οι ανταμοιβές μπορεί να αποφασιστούν από κοινού απο τα παιδιά και τους γονείς, και θα πρέπει να περιστρέφονται γύρω από κάτι που ενθαρρύνει τη θετική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, δίνοντας αθλητικό εξοπλισμό ως ανταμοιβή μπορεί να ενθαρρύνει περισσότερο τη συμπεριφορά της άθλησης.
• Απαγορευτική είναι η χρήση των τροφίμων ως ανταμοιβή
• Οικογενειακή υποστήριξη που μπορεί να ενθαρρύνει την υγιεινή διατροφή και τις συνήθειες άσκησης.