Ένας “άλλος Εγώ” στα Social Media

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίνουν μια ενδιαφέρουσα οπτική για τη σύζευξη του ιδανικού εαυτού και της προσωπικής εικόνας των ανθρώπων.

Ο ιδανικός εαυτός είναι ο εαυτός που φιλοδοξούμε να είμαστε

Η προσωπική μας εικόνα είναι το πρόσωπο που βασίζεται πραγματικά στις ενέργειες, στις συμπεριφορές και στις συνήθειες που μέχρι τώρα έχουμε. Σύμφωνα με τη θεωρία της προσωπικότητας του Carl Rogers, κάθε άνθρωπος διακατέχεται από το αίσθημα της βελτίωσης του εαυτού του και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων του. 

Παρομοίως ο Abraham Maslow, αποκαλεί αυτό το επίτευγμα αυτοπραγμάτωση. Πιστεύει ότι αυτή η κατάσταση επιτυγχάνεται όταν ο ιδανικός εαυτός και η εικόνα του εαυτού του ατόμου, συμφωνούν μεταξύ τους. Αυτό το άτομο θα πρέπει να θεωρείται τότε ένα πλήρως λειτουργικό πρόσωπο.

Κάθε ένας από τους ανθρώπους έχει μέσα του μία κρίσιμη εσωτερική φωνή. Πρόκειται για μια δυναμική που υπάρχει μέσα σε κάθε άτομο που προσφέρει ένα αρνητικό φίλτρο μέσα από το οποίο βλέπει τη ζωή του. Θεωρείται ότι η φωνή αυτή έχει δημιουργηθεί σε νεαρή ηλικία, σε περιόδους στρες ή τραύματος.

Ιδανικός εναντίον πραγματικού εαυτού 

Παρατηρείται έντονα, ότι οι άνθρωποι αγωνίζονται να προβάλλουν στα social media έναν πλασματικό Ιδανικό Εαυτό, χωρίς αυτό να συμφωνεί με τον πραγματικό εαυτό. Συχνά, βλέπουμε εικόνες πολυτέλειας, όμορφα τοπία, φωτογραφίες που δημοσιεύονται από χρήστες που πεινούν ώστε να ορίσουν την αυταξία τους.

Τα άτομα, προβάλλουν μια όμορφη ζωή, ενώ είναι πιθανό την ίδια στιγμή στη ζωή τους να βιώνουν την απώλεια, ή άλλες στρεσογόνες καταστάσεις, αποφεύγοντας έτσι να βιώσουν αυτήν την εμπειρία.

Σε αυτές τις περιπτώσεις η εικόνα που προβάλλεται, είναι πλασματική, ο Ιδανικός Εαυτός είναι σε πλήρη αντίθεση με τον πραγματικό και ως εκ τούτου το άτομο βρίσκεται σε συναισθηματική σύγχυση.

Τα social media μας δανείζουν εύκολα και γρήγορα μάσκες που θέλουμε να “φορέσουμε” και συναισθήματα που θέλουμε να οικειοποιηθούμε, ώστε να αποφύγουμε άλλα. Καλύπτεται οποιαδήποτε ανάγκη μεταμφίεσης και έτσι μπορούμε να επιλέξουμε μια επίπλαστη κατάσταση που θα δώσει νόημα στην ακινητοποιημένη ζωή μας.

Το μοίρασμα στα social media ανακουφίζει το αίσθημα του κενού σε μια καθημερινότητα που δεν μπορεί να “γεμίσει” με πιο εποικοδομητικούς τρόπους. 

Εξυπηρετεί την επιφανειακή κάλυψη ελλειμμάτων στη διαχείριση των διαπροσωπικών μας σχέσεων. Η πραγματική κοινωνικοποίηση, οι αληθινές σχέσεις, η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου με δημιουργικό τρόπο δεν χωρούν σε εμπειρίες που καταγράφονται στα social media, για να δικαιολογήσουν την ύπαρξη τους.

Αντιθέτως, οι πραγματικές σχέσεις, η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και η προσπάθεια του ατόμου να αποκτήσει εφόδια ώστε να βελτιώσει τον εαυτό του, απαιτούν προσπάθεια - μόχθο, υπομονή και επιμονή, όχι απλώς ένα Post.

Ο χρήστης πρέπει να φιμώσει τα προβλήματά του και πλέον δεν έχει καμία ιδέα για το πώς να εκφράσει την εσωτερική του αναταραχή, χωρίς να νιώσει ότι θα υποστεί μία "κοινωνική ήττα".

Kαταναλώνουμε τόση ενέργεια στο να προβάλλουμε πόσο τέλεια είναι η ζωή μας, έχοντας τραβήξει 50 φωτογραφίες για να διαλέξουμε την καλύτερη να ανεβάσουμε, που εκτός ότι σπαταλάμε χρόνο από την πραγματική μας ζωή τελικά οδηγούμαστε σε αισθήματα ανεπάρκειας.

Όσο και να προσπαθούμε να αισθανθούμε πλήρης μέσα από το πόσο ευτυχισμένοι δείχνουμε στις φωτογραφίες μας, πόσο αγαπημένοι είμαστε με τον σύντροφό μας, πόσο καλά περνάμε με τους φίλους μας ή τις φιγούρες που επιλέξαμε να παίξουν μαζί μας σε αυτή τη παράσταση, πόσα καινούρια ρούχα αγοράζουμε, πόσες φορές την εβδομάδα πάμε γυμναστήριο, τίποτα από όλα αυτά δε θα μας προσφέρει την αυτοαποδοχή που λαχταράμε καθώς πηγάζει από μέσα μας όχι από εξωτερική επιβεβαίωση.

Η αυτοεκτίμησή μας αρχίζει να εξαρτάται από το πόσα like πήραν οι φωτογραφίες μας, ποιος είδε τις ιστορίες που ανεβάσαμε και αντέδρασε με ένα θετικό εικονίδιο, πόσοι σχολίασαν αυτά που έχουμε στο προφίλ μας.

Αυτή η κατάσταση οδηγεί στον ετεροπροσδιορισμό μας, δηλαδή στο να χτίζουμε το ποιοι είμαστε με βάση το πως μας βλέπουν οι άλλοι και όχι στον αυτοπροσδιορισμό μας, δηλαδή στο ποιοι είμαστε με βάση τι πιστεύουμε οι ίδιοι για εμάς. 

Κοινωνική σύγκριση και μειωμένη αυτοεκτίμηση

Η προβολή ενός εξιδανικευμένου εαυτού, που δεν ανταποκρίνεται στη πραγματικότητα, είναι σχεδόν κανόνας στα κοινωνικά δίκτυα.

Πιο συγκεκριμένα, κυριαρχεί η τάση να προβάλλονται μόνο οι καλές στιγμές και ωραιοποιημένα στιγμιότυπα ή πτυχές του εαυτού μας.

Ως αποτέλεσμα, αποσιωπώνται όλα τα υπόλοιπα που περιλαμβάνει η ζωή, ακόμη και από τους ίδιους. Βιώνοντας την εμπειρία του πλασματικού Ιδανικού Εαυτού αποφεύγουν να βιώσουν την πραγματική και μοναδική εμπειρία της ζωής τους. 

Καταλήγοντας, το ερώτημα που έρχεται είναι: «και τι κάνουμε να σβήσουμε όλοι τα προφίλ μας και να προσποιηθούμε πως δεν υπάρχει το Instagram;»
Φυσικά και όχι! 
Το Instagram αποτελεί μία ακόμη πρόκληση της σύγχρονης ζωής και της τεχνολογίας ως μέρος αυτής.

Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να χρησιμοποιούμε τα social media με περισσότερη συνειδητότητα και σύνεση, να απολαμβάνουμε την χρήση του έχοντας υπόψη τους λόγους που διατηρούμε έναν λογαριασμό εκεί οι οποίοι κάθε άλλο παρά παράδειγμα για το πως πρέπει να ζήσουμε τη ζωή μας χρειάζεται να είναι.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να χρησιμοποιούνται κάνοντας focus στον εαυτό μας, όχι κάνοντας focus σε αυτά, χρησιμοποιώντας τον εαυτό μας, ως μαριονέτα που μπορεί να υποδυθεί ρόλους. 

Όσο εμείς αφιερώνουμε χρόνο να μάθουμε τι είναι κοινωνικά αποδεκτό και πως πρέπει να ζούμε τη ζωή μας μέσα από την ψεύτικη τελειότητα μία πραγματική ζωή είναι εκεί έξω, μακριά από τις οθόνες και περιμένει να την ανακαλύψουμε, να ορίσουμε τον εαυτό μας, να αγαπήσουμε, να στεναχωρηθούμε, να δημιουργήσουμε σχέσεις, να διακόψουμε σχέσεις, να δουλέψουμε, χωρίς να είναι απαραίτητο να τα ωραιοποιήσουμε όλα αυτά για να χωράνε στις πλατφόρμες.

Ο καθένας από εμάς, μπορεί να είναι ότι θέλει, χρειάζεται όμως να είναι πραγματικά!