Η κούραση να είσαι ο εαυτός σου

"Η κατάθλιψη αρχίζει να αναδεικνύεται τη στιγμή που το πειθαρχικό μοντέλο της διαχείρισης των συμπεριφορών, οι κανόνες της αυθεντίας και της συμμόρφωσης στις απαγορεύσεις που καθόριζαν το πεπρωμένο των κοινωνικών τάξεων και των φύλων υποχωρούν μπροστά στη νέα επιταγή της ατομικής πρωτοβουλίας και της αυτοπραγμάτωσης. Συνέπεια αυτής της νέας κανονικότητας είναι η ακέραιη ευθύνη για τη ζωή μας, ευθύνη που εδράζεται όχι μόνο μέσα μας, αλλά και στην κοινωνία ως σύνολο. Το βιβλίο αυτό στοχεύει να δείξει ότι η κατάθλιψη είναι η άλλη όψη αυτής της κοινωνικής πραγματικότητας. Ο νέος τρόπος ζωής συνιστά μια ασθένεια της ευθύνης, στην οποία κυριαρχεί το συναίσθημα της ανεπάρκειας. Ο καταθλιπτικός αισθάνεται ότι δεν είναι στο ύψος των περιστάσεων, τον κουράζει να πρέπει να γίνει ο εαυτός του.

Τι σημαίνει όμως να γίνεις ο εαυτός σου; Το ερώτημα δεν είναι τόσο απλό όσο ίσως ακούγεται. Εγείρει ακανθώδη ζητήματα ορίων: ανάμεσα στο επιτρεπτό και το απαγορευμένο, το δυνατό και το αδύνατο, το κανονικό και το παθολογικό. Η εσωτερικότητα διαμορφώνεται πάνω στη δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στην ενοχή, την ευθύνη και την ψυχική παθολογία".

Κούραση, αναστολή, αϋπνία, άγχος, διστακτικότητα: οι περισσότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει κανείς μέσα στην καθημερινή ζωή συναρτώνται σήμερα με την κατάθλιψη.

Ο Alain Ehrenberg αντιπαραθέτοντας την ιστορία της ψυχιατρικής με τους τρόπους ζωής δείχνει ότι αυτή η "ασθένεια" είναι εγγενής σε μια κοινωνία, της οποίας το κανονιστικό σύστημα δεν βασίζεται πλέον στην ενοχή και την πειθαρχία αλλά στην ευθύνη και την πρωτοβουλία. Η κατάθλιψη είναι το ενεργειακό τίμημα που πρέπει καθένας να καταβάλει για να γίνει ο εαυτός του. Μήπως τελικά η κατάθλιψη είναι αυτή που κατ' εξοχήν μας αποκαλύπτει πολλά για τις ριζικές μεταβολές που συντελούνται στο άτομο της σύγχρονης εποχής;