Η έννοια της αγωνίας

Αυτή εδώ η μελέτη έχει σκοπό να πραγματευτεί την έννοια "αγωνία" ψυχολογικά, έχοντας πάντα in mente (κατά νου) και καταντίκρυ της το δόγμα του προαπατορικού αμαρτήματος. Κατά κάποιον τρόπο θα την απασχολήσει, αν και σιωπηλά, η έννοια "αμαρτία". Κι όμως η αμαρτία δεν προσφέρεται για ψυχολογικό ενδιαφέρον, κι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πως αυτός που θέλει να την πραγματευτεί έτσι, αφήνεται να υπηρετεί ένα παρανοημένο αισθητισμό. Η αμαρτία έχει την καθορισμένη της θέση, ή μάλλον δεν έχει καμμιά θέση, γιατί αυτό ακριβώς είναι και ο ορισμό της. Κι αν την πραγματευτείς έξω απ' τη δικαιοδοσία της, την αλλοιώνεις, μια και ρίχνεις πάνω της ένα φως που δεν τη φωτίζει ουσιαστικά. Εκφυλίζεις την έννοια και ταυτόχρονα καταστρέφεις την ατμόσφαιρα, γιατί υπάρχει μια αλήθεια ατμόσφαιρας που αντιστοιχεί σε κάθε αλήθεια έννοιας, και αντί για μια αληθινή ατμόσφαιρα που θα διαρκέσει, προτιμάς την παροδική γοητεία ατμόσφαιρας ψεύτικης. Αν λοιπόν τραβήξεις την αμαρτία μέσα στην αισθητική, θα 'χεις ατμόσφαιρα επιπολαιότητας ή μελαγχολίας γιατί η κατηγορία όπου ανήκει η αμαρτία είναι η αντίφαση, κι η αντίφαση δε μπορεί να 'ναι τίποτα άλλο έξω από κωμική ή τραγική. Η ατμόσφαιρα λοιπόν της αμαρτίας αλλοιώνεται, γιατί η ατμόσφαιρα που αντιστοιχεί σ' αυτήν είναι η σοβαρότητα. Όμοια αλλοιώνεται και η έννοιά της, γιατί είτε κωμική είτε τραγική η αμαρτία μπορεί και τα δυο: και να διατηρηθεί πραγματική και να καταργηθεί μ' ένα ασήμαντο τέχνασμα, ενώ η έννοιά της την θέλει να υπερνικηθεί. Στο βάθος η κωμικότητα και η τραγικότητα δεν έχουν εχθρό, έξω από ένα μπαμπούλα που μας κάνει να κλαίμε ή να γελάμε.