Στα πλαίσια της στήλης Q&A Mental Sessions, σας ρωτήσαμε: «Γιατί όλο και περισσότεροι νέοι στρέφονται στα ναρκωτικά»;

Αγαπώ ή Μισώ, Πρέπει ή Χρειάζομαι, Πονώ ή Ευχαριστιέμαι? Νοηματοδοτώντας τη νευρωτική συμπεριφορά μέσα από την αναγνώριση & την συμφιλίωση των πολωμένων πλευρών μας.

«…είμαι δυνατός και πάντα έχω μάθει στη ζωή μου να τα καταφέρνω...», «… είσαι ευαίσθητη/ος πολύ με τo παραμικρό συγκινείσαι, «...μην κλαις έγινες άνδρας πια…», «...πρέπει πάντα να είμαστε καλά παιδιά και να μην αντιμιλάμε στους γονείς μας…», «… μην είσαι τόσο καλός γιατί θα σε περάσουν για ανόητο & μαλθακό...».

Όπως ο Μορένο, μέσω του ψυχοδράματος, είχε στόχο την «κάθαρση» της ψυχής μέσω της έκφρασης του συναισθήματος, έτσι κι ο Αριστοτέλης πολλά χρόνια νωρίτερα υποστήριξε πως η κάθαρση έρχεται μέσω της αποφόρτισης της έντασης.

Ο θυμός στη σημερινή κοινωνία συνήθως θεωρείται ένα αρνητικό ανεπιθύμητο συναίσθημα με δυσάρεστη επίγευση που πρέπει να αποφεύγουμε στις σχέσεις μας. Πολλοί άνθρωποι για να καταστείλλουν το θυμό τους φτάνουν στο σημείο να τον απορρίπτουν, να τον καταπιέζουν και να τον απωθούν στο ασυνείδητο χρησιμοποιώντας διάφορους ψυχολογικούς μηχανισμούς άμυνας.

Όλοι μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με επικοινωνιακές καταστάσεις που μας φέρνουνε σε δύσκολη θέση και δεν είμαστε βέβαιοι για το πώς πρέπει να αντιδράσουμε ή να τις χειριστούμε. Παραδείγματα τέτοιων καταστάσεων μπορεί να είναι το να μας πάρει τη σειρά κάποιος στο ταμείο του σούπερ μάρκετ, να μας επιπλήξει με άσχημο τρόπο το αφεντικό μας για κάτι που δεν φταίμε, να μας ζητάει ένας φίλος επίμονα μια χάρη που δεν θα θέλαμε να του κάνουμε ή να βάζει υπερβολικά δυνατά τη μουσική ο γείτονάς μας τις ώρες κοινής ησυχίας.

Η αυθεντική έκφραση αναφέρεται στην δυνατότητα εκφραστικότητας του ατόμου με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο και τον εαυτό του. Είναι η ικανότητα να εκφραστεί κανείς με αυθεντικό τρόπο και να αναδείξει την πραγματική του προσωπικότητα, παρά τον κίνδυνο να απορριφθεί ή να κριθεί. 

Η αγάπη είναι μια λέξη τόσο απλή και τόσο μεγαλειώδης. Αποτελεί το μεγαλύτερο κεφάλαιο της εξελικτικής μας πορείας, συνυφασμένο μέσα από μια σειρά πολλαπλών συναισθημάτων. Περιγράφεται ως ένα ισχυρό συναίσθημα, που περικλείει με ένα μοναδικό τρόπο την αυταπάρνηση και την ανιδιοτέλεια. Στις σχέσεις των ανθρώπων, ορίζεται μέσα από εκδηλώσεις στοργής, αφοσίωσης, συμπόνιας και θυσίας πολλές φορές.

Θυμάμαι πως με τους γονείς μου δεν είχαμε ιδιαίτερη επαφή. Ο καθένας ήταν αποκομμένος στο χώρο του.
-Πώς αισθάνεσαι για αυτό;
Ήταν πολύ απασχολημένοι με διάφορες υποχρεώσεις. Ο πατέρας μου δούλευε πολλές ώρες, η μητέρα μου είχε να αναθρέψει εμένα και την αδελφή μου. Τους καταλαβαίνω.

Ο θυμός θεωρείται σε σχέση με άλλα συναισθήματα -όπως η χαρά και λιγότερο η θλίψη που γίνονται εύκολα ανεκτά από τους γονείς και από την κουλτούρα μας - το πιο δύσκολο συναίσθημα που χρειάζεται να εκφράσει ένα παιδί. Αυτό συμβαίνει, διότι συχνά η εκδήλωση του παρερμηνεύεται ή παρεμποδίζεται από τους γονείς, από τους δασκάλους στο σχολείο, ιδιαίτερα μάλιστα, εάν φτάσει σε ακραίο βαθμό.  

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη: Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, αυτό είναι εύκολο. Αλλά να θυμώνεις με το σωστό άτομο, και στο σωστό βαθμό, και τη σωστή στιγμή, και για τον σωστό σκοπό, και με τον σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι στη δύναμη του καθενός, δεν είναι εύκολο.

Ακόμη και σήμερα τα συναισθήματα αντιμετωπίζονται συχνά ως εμπόδια στην εξέλιξη και στην πειθάρχηση του ανθρώπου, λες και είναι κάτι από το οποίο χρειάζεται να απαλλαγούμε ή κάτι το οποίο πρέπει να καταπιέσουμε. Ωστόσο θα ήθελα να στρέψουμε την προσοχή μας και σε μια άλλη παράμετρο που νομιμοποιεί και συνδιαμορφώνει τη στάση μας απέναντι στα συναισθήματα και στις έννοιες που είναι έντονα φορτισμένα με αυτά.

Ο Ιπποκράτης έλεγε ότι κάθε ασθένεια ξεκινά πρώτα από την ψυχή και μετά εκδηλώνεται στο σώμα. Από τότε πληθώρα ερευνών από τις επιστήμες της ψυχολογίας, της νευροψυχολογίας, καθώς και εμπειρίες ψυχοθεραπευτών από ιστορίες πελατών τους βγάζουν στο φως τη δύναμη που έχουν οι σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας πάνω στο σώμα μας και έρχονται με κάποιο τρόπο να επιβεβαιώσουν την Ιπποκρατική θεώρηση των πραγμάτων.

Το παγωμένο συναίσθημα ή συναισθηματικό μούδιασμα (emotional numbing) είναι η νοητική και συναισθηματική διαδικασία αποκλεισμού των συναισθημάτων.

Οι άνθρωποι ζούμε επικίνδυνα καταπιεστικά. Όποτε αφήνουμε τα μάτια μας να υγραίνονται βιαζόμαστε να μεταφράσουμε αυτοκαταστροφικά τη φύση μας. Τρέχουμε να τα σκουπίσουμε, να καθαρίσουμε άλλη μια στιγμή αδυναμίας αποτυγχάνοντας να δούμε πως στην ουσία αυτή ήδη καθαρίζει εμάς.

Για την πλειοψηφία το κλάμα είναι κατ’ εξοχήν ένδειξη λύπης, δυσφορίας, απόγνωσης και άλλων αρνητικών συναισθημάτων και τα δάκρυα προπομπός αυστηρά του κακού, του στραβού, του ανεπιθύμητου.

Η συστημική θεραπεία αποτελεί μορφή ψυχοθεραπείας και βασίζεται στη θεωρία των συστημάτων.

Τα βρέφη κλαίνε κι αυτός είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσουν. Κλαίγοντας, επικοινωνούν τη δυσαρέσκεια τους, ότι πεινάνε, ότι νυστάζουν, ότι θέλουν αγκαλιά ή άλλαγμα πάνας. Σαφώς, το κλάμα του βρέφους συνήθως συνοδεύεται με κραυγές και υψηλό τόνο που δυσκολεύει τους ενήλικες κηδεμόνες, όμως δεν παύει να είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να επικοινωνήσουν.

Η θετική ψυχοθεραπεία μέσω τέχνης παρέχει μια διέξοδο για αυτοέκφραση κατά τη διάρκεια της Γιορτής Υπερηφάνειας.