Ο εκφοβισμός δεν αποτελεί φαινόμενο παρθενογένεσης αλλά αποτέλεσμα μίμησης συμπεριφορών που υπάρχουν στην κοινωνία. Το πλαίσιο συγκρότησης και διαφύλαξης των αξιών και των υγιών προτύπων, επηρεάζεται από μια σειρά αξόνων οι οποίοι είναι δυνατόν να διασπάσουν θεσμοθετημένες ή μη θεσμοθετημένες συμπεριφορές.

Οκτώ στα δέκα περιστατικά bullying συμβαίνουν στην αυλή του σχολείου και μάλιστα στα τελευταία πέντε λεπτά του διαλείμματος, γιατί εκείνη την ώρα τα παιδιά έχουν βαρεθεί και προσφεύγουν στο να βασανίζουν τους άλλους μαθητές, δήλωσε στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου ο παιδοψυχίατρος, διευθυντής ΕΣΥ, μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της ΔΕΠΥ Μάνος Τσαλαμανιός.

Το Bullying έχει ταυτιστεί με τον σχολικό εκφοβισμό. Όμως στην πραγματικότητα, δεν είναι ένα φαινόμενο που ξεκινά στο σχολείο, αλλά μια κατάσταση που το άτομο βιώνει ήδη στο σπίτι του συχνά από τους γονείς αλλά και από τα αδέρφια του με την σιωπηρή ή και ξεκάθαρη συναίνεση των γονιών του.

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι το φαινόμενο που έχει επικρατήσει με τον όρο bullying και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όλο και πιο συχνά στις σύγχρονες κοινωνίες. Αναφέρεται σε κάθε μορφή βίας που λαμβάνει χώρα στο σχολικό πλαίσιο.

Για το φαινόμενο του εκφοβισμού ή bullying, έχουν υπάρξει αρκετές προσπάθειες προκειμένου να το περιγράψουν. Μια συνέχεια συμπεριφορών που αφορά σε προσπάθειες κυριαρχίας και άσκησης εξουσίας σε βάρος άλλου ατόμου. Το bullying είναι συστηματικό και αφορά ένα φάσμα συμπεριφορών που πληγώνουν, όπως κοροϊδίες, περιθωριοποίηση, απόσπαση χρημάτων, καταστροφή αντικειμένων, καθώς και σωματικές επιθέσεις, χτυπήματα και κλοτσιές.

Ο εναγκαλισμός του ελληνικού μαθητικού σώματος από την προβαλλόμενη βία των μάνγκα είναι αναντίρρητος, μιας και ένας φόνος έχει αποδοθεί στο ιαπωνικό σίριαλ, ενώ ταυτόχρονα αναφύονται πολυάριθμες καταγγελίες για σχολικό εκφοβισμό σύμφωνα με την εισαγγελία πρωτοδικών Ηρακλείου Κρήτης που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στα σχολεία της χώρα.

Το ICPS αποτελεί το μοναδικό Κολλέγιο στην Ελλάδα που από το 1989 εξειδικεύεται αποκλειστικά στις επιστήμες που συνδέονται με την ανθρώπινη συμπεριφορά με Άδεια Λειτουργίας του Υπουργείου Παιδείας & τη Διασφάλιση Ποιότητας του Βρετανικού Συστήματος Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Κανένας γονέας δε θέλει να βλέπει το παιδί του να υποφέρει από κάποιον που το εκφοβίζει στο σχολείο. Ο γονέας που θέλει να προστατεύσει το παιδί από οποιαδήποτε κατάσταση ή άνθρωπο που μπορεί να το βλάψει, οφείλει να είναι ρεαλιστής και να αποδεχθεί ότι δε μπορεί να το προστατεύσει πλήρως από οτιδήποτε του συμβεί. Μπορεί, όμως να του παρέχει τα απαραίτητα εφόδια ώστε να αντιμετωπίσει οτιδήποτε βλαβερό.

Ως  εκφοβισμός ορίζονται οι επαναλαμβανόμενες επιθετικές συμπεριφορές οι οποίες ενέχουν την πρόθεση πρόκλησης ψυχικού και σωματικού πόνου, την πρόκληση αδυναμίας απέναντι σε ένα άτομο που δεν δύναται να προστατεύσει τον εαυτό του. Επιπρόσθετα χαρακτηριστικά του φαινομένου του εκφοβισμού είναι η ανισορροπία δύναμης καθώς και η συστηματική κατάχρηση εξουσίας.

H ενσυναίσθηση μπορεί να μας βοηθήσει να ανταπεξέλθουμε σε όλες τις δύσκολες καταστάσεις, όπως είναι και αυτή που διανύουμε τώρα με τον εγκλεισμό στην πανδημία. Η ενσυναίσθηση προέρχεται από το εν και συναίσθηση που δημιουργήθηκε από τους Herman Lotze και Robert Vischer και μεταφράστηκε στα αγγλικά ως empathy.

Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε τι ακριβώς σημαίνει.

«Σε σκοτώνω!» Αυτό ήταν το «παιχνίδι» σε νηπιαγωγείο στο Σλέσβιγκ-Χολστάιν, όπου παιδιά πέντε και έξι ετών αναπαριστούσαν τη δράση της δημοφιλούς σειράς «Squid Game» από την πλατφόρμα Netflix.

Κανένας υγιής άνθρωπος δε γίνεται βασανιστής (Carl Jung) . Κανένας άνθρωπος με γαλήνη στην ψυχή του δεν επιδιώκει να γεμίσει με φόβο την ψυχή των άλλων. Κανένας άνθρωπος που έχει μεγαλώσει σε περιβάλλον προστασίας και υποστήριξης, δεν επιθυμεί να σπέρνει το φόβο στις ψυχές των άλλων.

Το τραγικό συμβάν με τον Βαγγέλη Γιακουμάκη, συγκλόνισε την Ελληνική κοινωνία κι έφερε στο προσκήνιο ξανά το ακανθώδες θέμα του bullying, του λεγόμενου σχολικού εκφοβισμού. Σύσσωμη η Ελληνική κοινωνία εξέφρασε τον αποτροπιασμό της για τον τραγικό χαμό ενός νέου ανθρώπου και αποδοκίμασε τους ηθικούς αυτουργούς. Όμως, η αλήθεια είναι ότι το bullying υπάρχει μέσα μας, δίπλα μας, κοντά μας, ασκείται ακόμη κι από εμάς τους ίδιους ασυνείδητα. 

Το bullying, σαν όρος, εμφανίστηκε στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια, η σχολική βία όμως δεν εμφανίστηκε ξαφνικά στον πλανήτη. Τα τελευταία χρόνια φαίνεται να υπάρχει αύξηση στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση. Αν κοιτάξουμε πίσω μας όμως, οι περισσότεροι εξ ημών θα θυμηθούμε κάποιο παιδί στο σχολείο, το οποίο κορόιδευαν. Ίσως το κοροϊδέψαμε κι εμείς.

Η συστηματική μελέτη του σχολικού εκφοβισμού ξεκίνησε στη Νορβηγία το 1978 με την έκδοση του βιβλίου του Dan Olweus: “Aggression in the schools: Bullies and Whipping boys” και το 1987 εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε επιστημονικά περιοδικά ο όρος “bullying” (Smith & Brain, 2000).  

Η επιθετικότητα στο σχολικό περιβάλλον είναι ένα μεγάλο πρόβλημα και η ομόφωνη γνώμη είναι ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο που κινδυνεύει να αποκτήσει δυναμική στο τομέα της εκπαίδευσης.

Πρόσκληση συμμετοχής σε έρευνα με θέμα: εξέταση της σχέσης μεταξύ θυματοποίησης της παιδικής ηλικίας και των διατροφικών διαταραχών ή συμπεριφορών, σε αναδυόμενους (νεαρούς) ενήλικες.

Η εμφάνιση ομάδων που εμπλέκονται σε παραβατικές συμπεριφορέςείναι ένα φαινόμενο που λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις και στην ελληνική πραγματικότητα. Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και συχνότερα γίνεται λόγος για τη δράση οργανωμένων ομάδων νέων που εμπλέκονται σε βανδαλισμούς, σε ληστείες ή ακόμα και στη διάπραξη πιο βίαιων αδικημάτων. 

Η επικέντρωση στην απόκτηση γνώσεων έχει ως απόρροια την παραμέληση της καλλιέργειας ικανοτήτων και δεξιοτήτων σε κοινωνικούς και συναισθηματικούς τομείς από νεαρή ηλικία. Αυτό συνεπάγεται με την παγιωμένη εκπαιδευτική κοινωνική πολιτική που στηρίζεται αποκλειστικά στη γνωστική νοημοσύνη (IQ).

Aν και ο εκφοβισμός είναι ευρύτερα γνωστός στο σχολικό περιβάλλον, δεν φαίνεται να περιορίζεται μόνο σε αυτό. Πολλοί ερευνητές έχουν προσπαθήσει να ορίσουν τον εκφοβισμό στο χώρο εργασίας, ένα φαινόμενο που ονομάζεται "mobbing".