GivMed: Οι ανάγκες σε φάρμακα συνεχώς αυξάνονται. Μπορείς να βοηθήσεις;

Μια σημαντική πρωτοβουλία που αξίζει της προσοχής και της συμμετοχής όλων, ξεκίνησε μια παρέα νέων ανθρώπων. Πρόκειται για το GIVMED, μια πλατφόρμα που στοχεύει στο να προσφέρει δωρεάν φάρμακα σε συμπολίτες μας που έχουν ανάγκη. Συγκεκριμένα, μια παρέα συμφοιτητών του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ ένωσε τις δυνάμεις της για να θεραπεύσει μια πληγή: τη σπατάλη φαρμάκων.

Ποιοί άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στα φάρμακα που χρειάζονται;

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών 2017, o πληθυσμός που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό ανέρχεται στο 34,8% (3.701.800 άνθρωποι) του πληθυσμού της Ελλάδας. Οι άνθρωποι αυτοί, δυσκολεύονται να καλύψουν βασικές ανάγκες τους, όπως να αγοράσουν τα φάρμακα που χρειάζονται.

Μελετώντας πιο συγκεκριμένα το θέμα της πρόσβασης στα φάρμακα έχουμε τα εξής δεδομένα.

Σύμφωνα με τον ν.4368/2016, την ΚΥΑ Α3(γ)/ΓΠ/οικ.25132/4-4-2016 και την Υπουργική απόφαση Δ3(α) 46628 (Β’ 2308), θεσπίστηκε για πρώτη φορά το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης σε όλες τις δημόσιες δομές υγείας για την παροχή νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε ανασφάλιστους και σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Με βάση αυτό το νόμο, η πλειονότητα αυτών των ομάδων δικαιούται μηδενική συμμετοχή στα φάρμακα, ωστόσο προκύπτουν κάποια βασικά ζητήματα:

Όταν επιλέγεται φάρμακο με λιανική τιμή** υψηλότερη από την τιμή αναφοράς*: ο ασθενής καταβάλλει την προβλεπόμενη συμμετοχή και το σύνολο της διαφοράς μεταξύ της τιμής αποζημίωσης και της λιανικής τιμής του φαρμάκου.
Όταν επιλέγεται φάρμακο που δεν διαθέτει γενόσημο ή μια θεραπευτική κατηγορία που περιέχει μία μοναδική δραστική ουσία χωρίς γενόσημα φάρμακα, όπου επιλέγεται φάρμακο με λιανική τιμή υψηλότερη από την τιμή αναφοράς, ο ασθενής καταβάλλει την προβλεπόμενη συμμετοχή και το ήμισυ της διαφοράς μεταξύ της τιμής αποζημίωσης και της λιανικής τιμής του φαρμάκου.

Οι παραπάνω περιορισμοί, έχουν ως αποτέλεσμα αρκετές ευπαθείς ομάδες να έχουν περιορισμένη πρόσβαση στα φάρμακα που χρειάζονται, με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο τόσο η προσωπική τους υγεία, όσο και η δημόσια.

Ενδεικτικά τέτοιες ομάδες, σύμφωνα με κοινωνικά φαρμακεία που βρίσκονται σε καθημερινή επαφή με αυτούς τους ανθρώπους είναι οι ακόλουθες:

• Όσοι περιμένουν να βγουν στη σύνταξη και έχουν οικονομικά προβλήματα.
• Ιδιαίτερα επιβαρυμμένες περιπτώσεις ηλικιωμένων με πολύ χαμηλό ή καθόλου εισόδημα, που η οικογένειά τους αδυνατεί να ανταποκριθεί στην δαπάνη συμμετοχής αλλά και σε αναγκαία υλικά που δεν καλύπτονται (υλικά κατακλίσεων, καθετήρες κλπ).
• Μονογονεϊκές οικογένειες με ιδιαίτερο νόσημα του παιδιού, που απαιτεί την λήψη σκευασμάτων μη συνταγογραφούμενων (ειδικό γάλα, βιταμίνες, Ω3 , πρωτόγαλα κλπ) ή την χρήση υλικών όπως πεταλούδες κλπ που έχουν σοβαρό οικονομικό βάρος.
• Γυναίκες χήρες ή διαζευγμένες χωρίς εισόδημα, μέση προς μεγαλύτερη ηλικία που εξακολουθούν να είναι άνεργες λόγω δεξιοτήτων και ιατρικών προβλημάτων.
• Άτομα με ποσοστό αναπηρίας που δεν αναγνωρίζεται πλέον από το κράτος ως εκ τούτου αυξήθηκε το ποσοστό συμμετοχής στα φάρμακα και αδυνατούν να το καλύψουν.
• Ασθενείς με ψυχικές ασθένειες, νέοι αλλά και μεσήλικες /άνεργοι/ χωρίς στήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον για να καλύψει την συμμετοχή στην δαπάνη σε ιδιαίτερα ακριβά σκευάσματα που τους συνταγογραφούνται.
• Ασθενείς με διαφορετικές συνυπάρχουσες παθήσεις ( π.χ καρδιολογικό πρόβλημα, διαβήτη, πνευμονολογικό κα.) οι οποίοι πρέπει να συντονίζουν τα ραντεβού στο ΠΕΔΥ ανά ειδικότητα ιατρού / με πάθηση ώστε να έχουν την αναγκαία συνταγογράφηση. Συχνά αντιμετωπίζουν κενά με πρόβλημα στην σωστή λήψη της αγωγής και ζητούν την κάλυψη κάποιων φαρμάκων για αυτό το διάστημα.
• Αιτούντες άσυλο που αδυνατούν να καλύψουν το ποσοστό συμμετοχής στην φαρμακευτική δαπάνη, η οποία συχνά είναι σημαντική λόγω των παθήσεων τους (επιβαρυμμένες σπάνιες παθήσεις) καθώς και ιδιαίτερα επιβεβλημμένη θεραπεία και για λόγους δημόσιας υγείας (σκευάσματα για ηπατιτιδα κλπ).
• Ανάγκη για άμεση κάλυψη ασθενούς μέχρι να εγκριθεί από επιτροπή η χορήγηση του σκευάσματος λόγω διαφορετικού πρωτοκόλλου ( αφορά
• κυρίως μεμονωμένα ογκολογικά περιστατικά).
  Άμεση κάλυψη ανάγκης για φάρμακα σπανίων παθήσεων που δεν κυκλοφορούν στην αγορά.
• Άνθρωποι με άδεια παραμονής η οποία έληξε και μέχρι να γίνουν αναγκαίες ενέργειες ανανέωσης μένουν ακαλυπτοι.

Για όλους αυτούς τους ανθρώπους, τα κοινωνικά φαρμακεία και άλλοι κοινωφελείς φορείς, αποτελούν μοναδική λύση, ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στα φάρμακα που χρειάζονται.   

Γιατί περισσεύουν φάρμακα;

Πολλά φάρμακα τυχαίνει να έχουν χρησιμοποιηθεί είτε μερικώς είτε καθόλου, και να παραμένουν φυλαγμένα μέχρι την ημερομηνία λήξης τους. Αυτά τα περισσευούμενα φάρμακα μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμη βοήθεια για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Σύμφωνα με έρευνα του GIVMED, 34.000.000 κουτιά φαρμάκων λήγουν κάθε χρόνο στα ελληνικά νοικοκυριά. Στις ΗΠΑ, μια έρευνα του SIRUM υπολόγισε ότι η συνολική αξία των περισσευούμενων φαρμάκων ανέρχεται στα 5 εκατομμύρια δολάρια. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το αντίστοιχο ποσό μπορεί να φτάσει τα 420 εκατομμύρια δολάρια.

H Ελλάδα είναι επίσης η χώρα με τη μεγαλύτερη αναλογία μεταξύ φαρμακείων και κατοίκων. Το 2016, η χώρα μετρούσε 10.386 φαρμακεία, που σημαίνει 96 φαρμακεία ανά 100.000 κατοίκους (με τα αντίστοιχα της Γερμανίας, να μην ξεπερνούν τα 24). Επιπλέον, η Ελλάδα είναι γνωστή για το ότι πολλά φάρμακα είναι εύκολα διαθέσιμα χωρίς συνταγή, ακόμα κι αν αυτό επιβάλλεται από το νόμο.

Όταν αγοράζουμε ένα φάρμακο και φτάνει στο σπίτι, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα χρησιμοποιηθεί ολόκληρο και οι λόγοι είναι οι εξής:

• Πολλά κοινά φάρμακα που δεν απαιτούν συνταγή αγοράζονται ύστερα από κάποια φιλική ή συγγενική παραίνεση, αλλά χρησιμοποιούνται ελάχιστα ή και καθόλου καθώς δεν πληρούν τις προσδοκίες τους (αυτοχορήγηση θεραπείας).
• Η θεραπεία για την οποία συνταγογραφείται δεν απαιτεί απαραίτητα την κατανάλωση όλου του περιεχομένου του κουτιού, και σε αυτή την περίπτωση οι ασθενείς φυλάσσουν το κουτί και έπειτα το ξεχνούν.
• Οι ασθενείς δεν ακολουθούν απαραίτητα ολόκληρη τη θεραπεία, είτε λόγω πιθανών παρενεργειών, είτε για προσωπικούς λόγους (μη συμμόρφωση ασθενών).
• Οι ασθενείς δεν ακολουθούν ολόκληρη την αγωγή εξαιτίας πρώιμου θανάτου.

Τι είναι το GIVMED και πως μπορεί να βοηθήσει όσους έχουν ανάγκη φαρμακοθεραπείας

Η ιδέα ξεκίνησε από την παρατήρηση ότι τα περισσότερα φάρμακα στα σπίτια, φτάνουν στην ημερομηνία λήξης τους και τελικά καταλήγουν στο καλάθι αχρήστων, ενώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη, αλλά η πρόσβαση τους σε αυτά, δεν είναι πάντοτε εύκολη.

Όταν έφυγε από τη ζωή ο παππούς του Θανάση Βράτιμου, η οικογένεια του βρέθηκε με μια σημαντική ποσότητα φαρμάκων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν κάποιον άλλο ασθενή, εφόσον όμως υπήρχε ο τρόπος να φτάσουν σε αυτόν. «Θέλαμε να τα δωρίσουμε σε ανθρώπους που τα είχαν ανάγκη αλλά δεν ξέραμε αν και πώς γίνεται.

Αυτό το βίωμα, σε συνδυασμό με την δύσκολη κοινωνική πραγματικότητα που έβλεπα ζώντας στο κέντρο της Αθήνας, ήταν η αφορμή που το 2016 ξεκίνησα το GIVMED» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο 28χρονος συνιδρυτής και πλέον υπεύθυνος ανάπτυξης της οργάνωσης.

Περίπου 2,3 εκατ. άνθρωποι στην Ελλάδα δυσκολεύονται να καλύψουν βασικές ανάγκες, όπως τα φάρμακα. Την ίδια στιγμή όμως, περίπου 34 εκατ. κουτιά φαρμάκων λήγουν στα σπίτια όλων μας!

Όραμα του GIVMED είναι να εξασφαλίσουμε την πρόσβαση ευπαθών ομάδων στα φάρμακα που χρειάζονται και είμαι πολύ περήφανος που μέχρι σήμερα έχουμε καταφέρει να αναδιανείμουμε φάρμακα συνολικής οικονομικής αξίας περίπου 1 εκατ. ευρώ» εξηγεί ο Θανάσης.

Το GIVMED έχει συμμαχήσει με τους πολίτες, τους κοινωφελείς φορείς που δραστηριοποιούνται στο πεδίο αλλά και ιδιωτικές επιχειρήσεις, δημιουργώντας ένα ισχυρό πλέγμα αλληλεγγύης. «Οι δράσεις μας αφορούν κυρίως δύο άξονες: την ψηφιακή δικτύωση μεταξύ όσων διαθέτουν περισσευούμενα φάρμακα και των φορέων που τα χρειάζονται και την ενημέρωση των πολιτών για τους τρόπους που μπορούν είτε να δωρίσουν φάρμακα, είτε να λάβουν τα φάρμακα που έχουν ανάγκη. Ωστόσο, δεν εμπλεκόμαστε με την αποθήκευση και την διανομή» υπογραμμίζει ο Θανάσης Βράτιμος.

Η διαδικασία για την προσφορά φαρμάκων

Όποιος θέλει να προσφέρει φάρμακα, μέσω της ιστοσελίδας givmed.org μπορεί να εντοπίσει στον χάρτη τον πλησιέστερο κοινωφελή φορέα μαζί με στοιχεία επικοινωνίας και χρήσιμες πληροφορίες για το πότε και πώς μπορεί να προχωρήσει στην δωρεά. «Ένας πολίτης μέσω του GIVMED μπορεί να βρει κοινωνικά φαρμακεία, γηροκομεία, φορείς ψυχικής υγείας, ΜΚΟ που υποστηρίζουν παιδιά που έχουν ανάγκες σε φάρμακα.

Μάλιστα, προτείνουμε να τα παραδίδει αυτοπροσώπως ώστε να γνωρίζει τους ανθρώπους που βοηθά. Η διαδικασία είναι απλή και περιλαμβάνει περισσότερους από 180 φορείς σε όλη την Ελλάδα. Επίσης, υπάρχει ένας αναλυτικός κατάλογος με τις περίπου 52.000 ανάγκες που έχουν οι συνεργάτες μας. Ενώ, στην τηλεφωνική γραμμή 210.3007222, παρέχουμε πληροφορίες στους συμπολίτες μας που δεν είναι εξοικειωμένοι με την χρήση του διαδικτύου» τονίζει ο Θανάσης.

Η διαδικασία για τη λήψη Δωρεάν φαρμάκων

Αντίστοιχα, όποιος χρειάζεται φάρμακα μπορεί να ενημερωθεί από την εφαρμογή MEDforU που έχει αναπτύξει η ομάδα και είναι διαθέσιμη σε αρκετές γλώσσες. «Μπορεί κάποιος να ψάξει το φάρμακο που χρειάζεται και να βρει τα κοινωνικά φαρμακεία που το έχουν διαθέσιμο.

Μέσω της εφαρμογής, ο χρήστης ενημερώνεται αναλυτικά για όλα τα έγγραφα που πρέπει να έχει μαζί του ώστε να λάβει δωρεάν το φάρμακο (π.χ. συνταγή, φορολογικά έγγραφα). Ο φαρμακοποιός σε συνεργασία με τον κοινωνικό λειτουργό του κοινωνικού φαρμακείου θα κάνουν τον απαραίτητο έλεγχο και αναλόγως θα δώσουν το φάρμακο» επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής του GIVMED.

Σύμπραξη αλληλεγγύης μεταξύ φορέων, πολιτών και ιδιωτικού τομέα

Η οργάνωση εκτιμά ότι μέχρι σήμερα πολίτες έχουν προσφέρει φάρμακα συνολικής αξίας τουλάχιστον 110.000 ευρώ ενώ εξαιρετικά σημαντική είναι η ανταπόκριση ιδιωτικών εταιρειών. «Η συνεργασία με επιχειρήσεις που ανήκουν στον κλάδο της υγείας γίνεται στο πλαίσιο δωρεών σε είδος. Έως τώρα, δεκαέξι εταιρείες έχουν δωρίσει προϊόντα υγείας συνολικής αξίας περίπου 350.000 ευρώ» σημειώνει ο Θανάσης, αλλά ακόμα εννέα εταιρείες, που δεν δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγείας, έχουν στηρίξει το GIVMED «χρηματοδοτώντας προγράμματα ή πραγματοποιώντας εκδηλώσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των εργαζομένων τους σχετικά με τη δωρεά φαρμάκων.

Συνεχώς διερευνούμε τρόπους για συνεργασία με εταιρείες που είναι ευαισθητοποιημένες στον τομέα της υγείας, της κοινωνικής πρόνοιας και τις ενδιαφέρει να συνδέονται με νέες και καινοτόμες πρωτοβουλίες».

Ο κατάλογος των κοινωφελών φορέων που προστίθενται στον χάρτη του GIVMED επίσης διευρύνεται διαρκώς. «Πλέον, κάθε μήνα έχουμε τουλάχιστον πέντε νέα αιτήματα. Τα κριτήρια μας είναι ο φορέας να έχει μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και τον κατάλληλο επαγγελματία υγείας ο οποίος θα παραλαμβάνει, ελέγχει, αποθηκεύει και διανέμει τα φάρμακα με ασφάλεια.

Υπογράφουμε με τον κάθε ένα συμφωνητικό που ορίζει αναλυτικά τις υποχρεώσεις και τα οφέλη της συνεργασίας. Είναι σημαντικό ότι δεν υπάρχει καμία οικονομική επιβάρυνση για τους κοινωφελείς φορείς» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Θανάσης Βράτιμος και συμπληρώνει «Κάθε συνεργαζόμενος φορέας αποκτά πρόσβαση στο λογισμικό “MEDforNGOs” που έχουμε αναπτύξει.

Μέσω αυτού, ανανεώνει σε πραγματικό χρόνο τις ανάγκες του, άρα οι πολίτες και οι εταιρείες μπορούν να δουν οποιαδήποτε στιγμή τις τρέχουσες ελλείψεις και να συνεισφέρουν όπως μπορούν. Αυτή η ακριβής και λεπτομερής καταγραφή είναι το βασικό πλεονέκτημα της οργάνωσης που της επιτρέπει να λειτουργεί άμεσα και αποτελεσματικά ακόμα και σε επείγουσες καταστάσεις».

Η αποτελεσματικότητα της δράσης του GIVMED

Τα αποτελέσματα της δράσης του GIVMED είναι πολύπλευρα, αφού, έμμεσα μειώνεται η φαρμακευτική δαπάνη για την πολιτεία, οι ασθενείς που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες αποκτούν πρόσβαση στα φάρμακα που χρειάζονται και επιπλέον, συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος. Με βάση έρευνα που πραγματοποίησε η οργάνωση το 2017, 50% των πολιτών δεν γνώριζαν καν για την ύπαρξη των πράσινων κάδων στα φαρμακεία, όπου γίνεται η ορθή και οικολογική απόρριψη ληγμένων φαρμάκων. Πλέον τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν, αφού, όπως εξηγεί ο Θανάσης Βράτιμος, «Ο κόσμος συνήθως εντυπωσιάζεται στο πρώτο άκουσμα της δράσης μας!

Κάποιοι δεν γνωρίζουν ότι μπορούν να δωρίσουν τα φάρμακά τους. Άλλοι αναγνωρίζουν και επικροτούν την προσπάθεια νέων ανθρώπων να αντιμετωπίσουν ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα, αξιοποιώντας την τεχνολογία.

Όσο οι κοινωνικές ανισότητες αυξάνονται, φοβάμαι πως θα αυξάνονται και οι συμπολίτες μας που δεν μπορούν να αγοράσουν ή δεν έχουν πρόσβαση στα φάρμακα που έχουν ανάγκη.

Ονειρεύομαι μια κοινωνία που στο επίκεντρό της θα έχει τον άνθρωπο και η αλληλεγγύη θα είναι ο κινητήριος μοχλός για κάθε απόφαση. Όλοι μπορούμε να είμαστε μέρος αυτής της νέας κατάστασης και μπορούμε να αρχίσουμε από σήμερα απλά πηγαίνοντας τα περισσευούμενα φάρμακα που έχουμε σπίτι στον κοινωφελή φορέα της γειτονιάς μας».