Όταν η αγάπη πεθαίνει: Tα 3 στάδια κατάρρευσης ενός γάμου

-Πώς φθάνουμε σε αυτή την κατάσταση; -Περνώντας από διάφορα στάδια.
To να παύεις να είσαι ερωτευμένος στο πλαίσιο ενός γάμου, πραγματώνεται μέσα από διακριτά στάδια, τα οποία προκύπτουν πριν τη λήψη απόφασης διαζυγίου.

Υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει το ζευγάρι αφού φθάσει στο στάδιο της απογοήτευσης και της δυσαρέσκειας σε ένα γάμο, προτού όμως λάβει την απόφαση διαζυγίου.

Οι σύντροφοι μπορούν να μάθουν να εξετάζουν τις προσδοκίες που έχουν από το γάμο τους, να επικοινωνούν αποτελεσματικά και να είναι περισσότερο συνειδητοποιημένοι, όσον αφορά τη σχέση τους.

Είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε ακριβώς τι σημαίνει να «σταματά ο έρωτας». Δουλεύοντας με διάφορα ζευγάρια που ακολούθησαν θεραπευτική διαδικασία, διαπίστωσα πως είναι συνηθισμένο για τον ένα ή και τους δύο συντρόφους να θέλουν να λήξουν τη σχέση τους.

Δυστυχώς, μέχρι ο ένας από τους δύο να αναζητήσει θεραπεία, νιώθουν απογοητευμένοι, ενώ παράλληλα αδυνατούν να συμβιώσουν.

Ας δούμε λοιπόν, τη διαδικασία κατά την οποία τα ζευγάρια φθάνουν σε αυτό το αδιέξοδο, έχοντας «χάσει τον έρωτα», σαν ένα οδηγό στον οποίο μπορείτε να ανατρέξετε οποτεδήποτε το χρειαστείτε.

Αγάπη και Γάμος

Mια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2013 από το Ερευνητικό Κέντρο Pew στην Ουάσιγκτον ανέφερε ότι 9 στους 10 Αμερικανούς (88%) ισχυρίστηκε ότι ο έρωτας είναι ένας πολύ σημαντικός λόγος ώστε να σε οδηγήσει σε γάμο. Άλλοι λόγοι που ακολούθησαν ήταν η θέληση για δέσμευση ζωής (81%) και η ανάγκη για συντροφικότητα (76%). Αυτά είναι τα καλά νέα. Παρόλα αυτά, δε θα πρέπει να μας εκπλήσσει ότι «η έλλειψη έρωτα» είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διαζυγίου, ενώ παράλληλα ο έρωτας θεωρείται  ένα δεδομένο ώστε να οδηγηθεί κάποιος στο γάμο.

Πάντως, αυτό δε σημαίνει ότι οι άνθρωποι που σταματούν να είναι ερωτευμένοι, πρόκειται να πάρουν οπωσδήποτε διαζύγιο.

Στην πραγματικότητα, μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την κοινωνικό λειτουργό και κοινωνική επιστήμονα Karen Kayser περιγράφει πως το να παύεις να είσαι ερωτευμένος, κατάσταση που περιγράφει ως «συζυγική δυσαρέσκεια», μπορεί να οδηγήσει ή όχι σε διαζύγιο.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα στάδια «κατάρρευσης» ενός γάμου, έτσι ώστε να είστε ικανοί να καταλάβετε εάν βρίσκεστε στη διαδικασία «που ο έρωτας σταματά» και να επιλέξετε με σοφία τι πραγματικά θέλετε να κάνετε γι’αυτό.

Στάδια μέσα από τα οποία «παύει» ο Ερωτας

Η Kayser έχει ξεχωρίσει τρία στάδια μέσα από τα οποία ο έρωτας «σταματά», οι οποίες διακρίνονται από συγκεκριμένα συναισθήματα και σκέψεις.

• Ξεκινά με τον να είσαι απογοητευμένος και να αισθάνεσαι εξαπατημένος.
• Προχωρά με την αποστασιοποίηση.
• Τελειώνει με τη δυσαρέσκεια,την απάθεια και την αδιαφορία.

Το στάδιο της απογοήτευσης

Η Kayser βρήκε στην έρευνά της ότι η απογοήτευση και η αίσθηση εξαπάτησης, μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών ενός γάμου σε ποσοστό 40% των ερωτηθέντων, ενώ το άλλο 20% έρχεται αντιμέτωπο με αμφιβολίες κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα που αποτυπώνουν τη φάση αυτή της απογοήτευσης, περιλαμβάνουν τις χειριστικές συμπεριφορές του ενός συντρόφου (53%), την έλλειψη υπευθυνότητας (53%) και την έλλειψη συναισθηματικής στήριξης (47%).

To κοινό στοιχείο σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι η έλλειψη σεβασμού στην ενέργεια που καταναλώνει ο ένας σύντροφος στη σχέση, στις απόψεις και τα συναισθήματά του σχετικά με αποφάσεις στο πλαίσιο του γάμου.

Όμως, η απογοήτευση και η αίσθηση εξαπάτησης συχνά συνοδευόταν με την αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον της σχέσης. Έτσι, τα περισσότερα ζευγάρια αποφάσιζαν να μην αφήσουν το γάμο τους, με ένα ποσοστό 35% να σκέφτεται αυτή την απόφαση.

Η αποστασιοποιηση

Η αποστασιοποίηση περιγράφεται από την Κayser ως η σταδιακή απώλεια συναισθηματικού δεσίματος με το σύντροφό μας, η οποία οδηγεί στο να νοιαζόμαστε λιγότερο γι’αυτόν. Aυτή η αποστασιοποίηση ή η απώλεια ερωτικού συναισθήματος συνήθως ακολουθείται από την αδράνεια των δύο ατόμων να πραγματοποιήσουν αλλάγες στον τρόπο συμπεριφοράς και αλληλεπίδρασής τους.

Τι συμβαίνει σε αυτό το στάδιο;

Πρώτον, τα αισθήματα απογοήτευσης μειώνονται αλλά εκείνα του θυμού εντείνονται εξαιτείας των αρνητικών τρόπων συμπεριφοράς που εξακολουθούν να υφίστανται. Αυτές οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, δεν ξεχνιούνται ούτε συγχωρούνται.

Δεύτερον, το επίκεντρο της σχέσης βρίσκεται στα αρνητικά χαρακτηριστικά του συντρόφου και στην άποψη ότι η ανευθυνότητα, οι χειριστικές συμπεριφορές και η έλλειψη συναισθηματικής υποστήριξης απορρέουν από αυτά.

Καθώς ο θυμός και ο πόνος αυξάνονται, ο δυστυχισμένος σύντροφος θα επιζητά όλο και περισσότερη σωματική και συναισθηματική απόσταση από τον σύντροφό του. Κάποιοι μπορεί να στραφούν στο χωρισμό.

Οι σκέψεις χωρισμού γίνονται πολύ έντονες σε αυτό το στάδιο. Περίπου το 40% των συντρόφων δήλωσαν ότι προσπαθούσαν να αποφασίσουν αν θα μείνουν ή θα φύγουν από το γάμο.

Απογοήτευση, απάθεια και αδιαφορία

Η αποστασιοποίηση, τόσο σωματική όσο και συναισθηματική εντείνεται σε αυτό το στάδιο. Συνήθως ο ένας από τους συντρόφους δεν είναι πια θυμωμένος και πληγωμένος, αλλά εμφανίζεται απλώς ως απαθής και αδιάφορος.

Ενώ κάποιοι από αυτούς λυπήθηκαν το συντροφό τους, δεν ένιωσαν ενοχή ώστε να παραμείνουν στη σχέση ή το γάμο τους.

Περίπου το 80% των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα, ανέφεραν ότι έλαβαν κάποια μέτρα για να τερματίσουν το γάμο.

Σε αυτό το στάδιο τα άτομα ήταν απογοητευμένα και δεν έβλεπαν δυνατότητα αλλαγής στο σύντροφό τους. Αφού ρωτήθηκαν τι αλλαγές θα ήθελαν να κάνει ο σύντροφός τους, οι πιο συχνές απαντήσεις ήταν:

• Αλλαγές στην προσωπικότητα ή τη στάση
• Να σταματήσει τις χειριστικές συμπεριφορές και τη διάθεση για αυτοκυριαρχία
• Να είναι περισσότερο τρυφερός/ή
• Να αναπτύξει τρόπους επίλυσης των προβλημάτων στο πλαίσιο της σχέσης.

Οι προσπάθειες επίλυσης των συζυγικών προβλημάτων μειώθηκαν. Ο θυμός και η αγανάκτηση υποχώρησαν, αλλά αντικαταστάθηκαν από τα συναισθήματα της απάθειας και της δυσαρέσκειας. Τα άτομα, συνειδητοποιώντας τα συναισθήματά τους αυτά, άρχισαν να τα εμπιστεύονται σε φίλους, να αναζητούν ψυχολογική βοήθεια είτε ομάδες υποστήριξης.

Πριν την απόφαση λήξης μιας σχέσης, τα άτομα συχνά διστάζουν να μοιραστούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Πως τα ατομα προσπαθησαν να σωσουν τη σχεση τους

Στο πρώτο στάδιο τα άτομα προέβησαν σε κάποιες ενέργειες με στόχο να ευχαριστήσουν ο ένας τον άλλο. Πιο συγκεκριμένα, προσπάθησαν να είναι οι «τέλοιοι σύζυγοι», προσπαθώντας να κάνουν μαζί νέες δραστηριότητες, συμφωνώντας περισσότερο με τις προτάσεις του ενός ή αλλάζοντας ενδιαφέροντα.

Γίνεται φανερό, πως οι άνθρωποι ανέλαβαν την ευθύνη αλλαγών στη σχέση, κατηγορώντας ακόμη και τον εαυτό τους για πράγματα που δεν πάνε καλά.

Επιπλέον, στο πρώτο στάδιο, την περίοδο της απογοήτευσης, οι περισσότεροι «υπέφεραν σιωπηλά». Πιθανότατα, αυτοί οι πάσχοντες να ήταν απρόθυμοι να παραδεχτούν πως αντιμετωπίζουν προβλήματα στο γάμο ή τη σχέση τους.

Την κατάσταση αυτή δυσχαιρένει το ταμπού που υπάρχει σχετικά με το να μιλάς ανοιχτά για το γάμο σου. Επίσης, κάποιοι ανέφεραν ότι προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν τα προβήματα αυτά μέσω αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών, όπως υπερφαγία, υπερβολικό ύπνο, εργασιομανία, υπερβολικές αγορές, κατάχρηση ουσιών ή ακόμη απόπειρες αυτοκτονίας.

Ενώ κάποιοι από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, τόλμησαν να μιλήσουν σε φίλους και οικογενειακά πρόσωπα, σπάνια στράφηκαν στην αναζήτηση ψυχολογικής βοήθειας από κάποιον επαγγελματία.

Οι άνθρωποι έγιναν πιο δραστήριοι και διεκδητικοί

Καθώς καμία από τις παραπάνω προσπάθειες δεν έφερε κάποια αλλαγή στη σχέση, οι σύντροφοι που ένιωθαν περισσότερο δυστυχισμένοι στη σχέση, έγιναν πιο άμεσοι και ισχυρογνώμονες.

Επιπλέον, ήλπιζαν, πως ο γάμος τους επρόκειτο να «επαναλειτουργήσει», όμως τα συναισθήματα θυμού γίνονταν όλο και πιο έντονα.

Ακόμη, πραγματοποιήθηκαν προσπάθειες από αρκέτα άτομα ώστε να παραπέμπψουν το/τη σύζυγό τους σε προγράμματα απεξάρτησης αλκόολ/ναρκωτικών. Οι γυναίκες, έγιναν πιο ενεργές και δραστήριες, όσον αφορά την αναζήτηση δουλειάς και την πανεπιστημιακή τους εκπαίδευση. Παράλληλα, τα άτομα που ένιωθαν περισσότερο δυσαρεστημένα από τη σχέση τους, επιζητούσαν ακόμη μεγαλύτερη φυσική και συναισθηματική απόσταση.

Οι παραπάνω ενέργειες, απέναντι στο σύντροφο που φαινόταν απρόθυμος να αλλάξει, όχι μόνο βελτίωσαν την αυτοεκτίμηση του δυστυχισμένου συντρόφου, αλλά έδωσαν επίσης εναλλακτικές λύσεις στα προβλήματα του γάμου, όπως για παράδειγμα πρόσβαση σε μέσα οικονομικής, κοινωνικής ή/και συναισθηματικής υποστήριξης στην περίπτωση που ο γάμος επρόκειτο να λάβει τέλος.

Όταν πια έλαβαν μια απόφαση, δυσκολεύτηκαν να την εκφράσουν

Κατά το τελευταίο στάδιο, τα άτομα που βίωναν έντονη δυσαρέσκεια, σκέφτονταν όλο και περισσότερο να τερματίσουν το γάμο τους, όμως δυσκολεύονταν να βρουν τρόπο να κάνουν αυτή την κίνηση.

Επίσης, πολλοί αδυνατούσαν να βρουν την κατάλληλη στιγμή. Κάποιοι έκαναν μακροπρόθεσμα σχέδια (π.χ. «Θα χωρίσουμε όταν μεγαλώσει το παιδί». ) ή «περίμεναν τη μοίρα» ( π.χ. «η σχέση θα λήξει όταν συμβεί κάτι»), συνειδητοποιώντας ότι τελικά αμφιταλατεύοναν ανάμεσα στην παραμονή και την αποχώρηση από τη σχέση ή το γάμο τους.

Όπως προαναφέρθηκε, ένας σύντροφος μπορεί να κάνει μια τελευταία προσπάθεια να σώσει το γάμο του, απευθυνόμενος σε κάποιο ειδικό. Όμως, πολλές φορές αυτή η κίνηση πραγματοποιείται πολύ αργά ώστε να μπορέσει τελικά να έχει αποτέλεσμα.

Παρόλα αυτά, η θεραπεία/συμβουλευτική αποτελεί χρήσιμη «οδό» ακόμη κι αν ο γάμος δεν καταφέρει να σωθεί, στη διαδικασία λήξης του.

Πως να αντιμετωπίσετε την απογοήτευση και την απάθεια 

Στην πραγματικότητα, τα ζευγάρια χρειάζονται τη μεγαλύτερη βοήθεια όταν είναι λιγότερο πιθανό να την αναζητήσουν. Συνήθως, αυτό συμβαίνει στην πρώτη φάση της απογοήτευσης, πρωτού διαπιστώσουν οι ίδιοι την ανάγκη εξωτερικής βοήθειας.

Υπάρχουν διάφορα θέματα στη σχέση ή το γάμο σας που μπορείτε να εξετάσετε και ίσως να αναθεωρήσετε: οι προσδοκίες που έχετε, πώς να επικοινωνήσετε αυτό που θέλετε ή αυτό που αισθάνεστε, πώς να αναπτύξετε την αυτογνωσία σας πάνω σε δικά σας ζητήματα, πώς να κατανοήσετε τη συμπεριφορά του συντρόφου σας και να αναγνωρίσετε εάν κατηγορείτε επανειλλειμένα τον εαυτό σας για ζητήματα της σχέσης σας.

Πως να προχωρήσετε

Tο «να προχωρήσετε», δεν είναι μια εύκολη απόφαση και διαδικασία. Βεβαιωθείτε ότι έχετε δίπλα σας φίλους και άτομα που μπορείτε να εμπιστευτείτε.

Ζητείστε ψυχολογική βοήθεια από κάποιον ειδικό ή ακόμη μπορείτε να δοκιμάσετε να γίνετε μέλος μιας ομάδας υποστήριξης.

Παραμείνετε δραστήριοι και διεκδικείστε τις επιθυμίες σας.

Πηγή: Psychology Today | Aδειοδοτημένη αναδημοσίευση από Catherine Aponte, Psy.D.