Να μην φοβάσαι το πένθος και την απώλεια

Την απώλεια την συσχετίζουμε συχνά με το πένθος και το θάνατο, το οποίο είναι λάθος όμως.

Η απώλεια και το πένθος μπορεί να συσχετιστούν με διάφορα ερεθίσματα όπως είναι η απόλυση, η παραίτηση, μία παλίνδρομη κύηση, η υπογονιμότητα, ο κορωνοϊός για όλα όσα αλλάξανε, ένα διαζύγιο, έντονα οικονομικά προβλήματα, η μετακόμιση σε ένα άγνωστο περιβάλλον, η αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος ή θέσης, η απομάκρυνση από φίλους και οικογένεια, ο χωρισμός.

Τι είναι το πένθος; 

Το πένθος στην πραγματικότητα είναι ο τρόπος που αντιδρούμε στην απώλεια.

Είναι μία αντίδραση, σκέψεις και συναισθήματα, μία διαδικασία, επίπονη, συχνά χρόνια, αναγκαία όμως, καθώς καλούμαστε να διαχειριστούμε την αλλαγή, καλούμαστε να διαχειριστούμε την απώλεια και την προσαρμογή του εαυτού μας σε νέες συνθήκες, διαφορετικές από αυτές που θα θέλαμε.

Το πένθος και τα στάδιά του είναι απαραίτητα για όλους μας και διαφέρουν από άτομο σε άτομο, επειδή όμως είναι μία επώδυνη διαδικασία συχνά οι άνθρωποι προσπαθούν να την παγώσουν ή να την επισπεύσουν επειδή φοβούνται τον εαυτό τους, τις σκέψεις τους, τον πόνο που θα νιώσουν .

Ποια είναι τα πιο συχνά συναισθήματα που παρατηρούνται στο πένθος;

Συχνά συναισθήματα που μπορεί να προκληθούν είναι φόβος, άρνηση, θυμός, ενοχές, άγχος, αποπροσανατολισμός, ανησυχία, αναπάντητα ερωτήματα, καχυποψία, ενώ τυπικά συμπτώματα είναι τα κλάματα ή ένα πάγωμα έκφρασης συναισθημάτων, οι διαταραχές του ύπνου και της όρεξης, η αναζήτηση φίλων ή η κοινωνική απομόνωση, οι διαταραχές συγκέντρωσης και μνήμης.

Συνήθως το πένθος μας κινητοποιείται από την δυσκολία μας να κατανοήσουμε την απώλεια και τη δυσκολία μας να την αποδεχτούμε.

Το τηλεοπτικό δίκτυο BBC έκανε ένα αφιέρωμα στον ποδοσφαιριστή Ρίο Φέρντιναντ με τίτλο «Ρίο Φέρντιναντ, πατέρας και μητέρα μαζί (Rio Ferdinand: Being Mum and Dad)» , στο οποίο ο γνωστός (παλαίμαχος πλέον) ποδοσφαιριστής μίλησε για την απώλεια της συζύγου του.

Η σύζυγός του έφυγε από τη ζωή τον Μάιο του 2015, σχεδόν δέκα εβδομάδες μετά τη διάγνωσή της με καρκίνο.

«Κανείς δεν είναι προετοιμασμένος για μια τέτοια απώλεια. Πριν φύγει η Μπέκι μου είπε ότι θα ήμουν ταυτόχρονα ένας φανταστικός μπαμπάς, αλλά και μία υπέροχη μαμά για τα παιδιά. Δεν πίστευα ποτέ ότι θα πεθάνει. Έφυγε από τη ζωή μόλις δέκα εβδομάδες μετά τη διάγνωση. Τώρα συνειδητοποιώ ότι χρειάζομαι βοήθεια.

Στην αρχή, έπινα πολύ τα βράδια, όταν τα παιδιά πήγαιναν για ύπνο. Μια μέρα ξύπνησα και δεν ήμουν σε θέση να τα πάω στο σχολείο. Μια άλλη μέρα τράκαρα με το αυτοκίνητο. Δεν μπορούσα να συνεχίσω. Πάθαινα κρίσεις πανικού» είπε ο Φέρντιναντ, ο οποίος σταμάτησε το ποδόσφαιρο ένα μήνα μετά τον θάνατο της γυναίκας του.

«Δεν νομίζω ότι πένθησα με ικανοποιητικό τρόπο. Δεν έδωσα στον εαυτό μου τον χρόνο να καθίσω και να τα επεξεργαστώ όλα».

Ο Φέρντιναντ καταλήγει λέγοντας ότι για να μπορέσουν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να συνεχίσουν τη ζωή τους θα πρέπει πρώτα εκείνοι να ξαναχτίσουν τη δική τους. Και αναφορικά με τον τρόπο διαχείρισης των παιδιών του, ο Φέρντιναντ σχολίασε ότι δεν ήξερε ποια κουμπιά να πατήσει, ποιες τεχνικές να χρησιμοποιήσει.

Ξεκινούσε συζητήσεις μαζί τους ρωτώντας τους πως είναι και εκείνα έκλειναν τη συζήτηση, απομακρύνονταν. Η κατάσταση όμως άρχισε να αλλάζει σταδιακά όταν ζήτησε από τα παιδιά να θυμηθούνε όμορφες στιγμές όταν η μαμά τους ήταν ζωντανή κι αυτό τα βοήθησε πολύ.

Διαχείριση πένθους και οι ανάγκες μας στην απώλεια

Μέσα από αυτήν την εξομολόγηση του Φέρντιναντ, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την δυσκολία της διαχείρισης της απώλειας και με τεχνικές που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος όπως είναι η άρνηση, οι αποφυγές, η κατάχρηση αλκοόλ...

Μέσα από τη συνέντευξη του Φέρντιναντ ερχόμαστε αντιμέτωποι και με τη δυσκολία του γονέα όταν καλείται να αντιμετωπίσει το πένθος, καθώς θα πρέπει να βοηθήσει τόσο τον εαυτό του όσο και τα παιδιά του... Όμως δεν θα μπορέσει ποτέ να βοηθήσει με επάρκεια τα παιδιά του, εάν δεν βοηθήσει τον εαυτό του, εάν δεν αποδεχτεί ότι μπορεί να χρειάζεται και ο ίδιος βοήθεια...

Ας υπενθυμίζουμε τέλος στους εαυτούς μας με αφορμή τη συνέντευξη του Ρίο Φέρντιναντ, ότι στο πένθος εμφανίζονται απαραίτητες δύο ανάγκες:

• η  ανάγκη να δώσουμε χρόνο στον εαυτό μας για να επεξεργαστούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας και
• η ανάγκη συνειδητοποίησης των ευθυνών μας, που μπορούν να λειτουργήσουν σαν κίνητρο για να παλέψουμε με το πένθος, την πιθανή κατάθλιψη, το άγχος, την ανασφάλεια, πιθανές κρίσεις πανικού.

Για τη διαχείριση του πένθους δεν υπάρχει συνταγή για την ιδανική διαχείριση και ο χρόνος διαχείρισης του πένθους εξαρτάται από τον καθένα μας.

Ας θυμόμαστε όμως ότι συχνά μπορεί να μας είναι δύσκολο να το διαχειριστούμε μόνοι μας. Δεν είναι αποτυχία αυτό. Αντίθετα θα βοηθηθούμε περισσότερο στη διαχείριση της λειτουργικότητας και των ρόλων μας να μιλάμε γι’αυτό και να μην κρυβόμαστε στις σκέψεις μας ή να μην φοβόμαστε να ζητήσουμε βοήθεια για να το αντιμετωπίσουμε.