Ανησυχία για την εξάπλωση των συνθετικών ναρκωτικών σε παγκόσμια κλίμακα

Η «φθηνή, γρήγορη και εύκολη» παραγωγή συνθετικών ναρκωτικών μεταμόρφωσε εντελώς πολλές αγορές σε διεθνές επίπεδο, προειδοποίησε ο ΟΗΕ χθες Κυριακή, επισημαίνοντας τις «καταστροφικές συνέπειες».

Η φαιντανύλη, συνθετικό οπιοειδές 50 φορές ισχυρότερο από την ηρωίνη, «μεταμόρφωσε ριζοσπαστικά την κατανάλωση οπιοειδών στη βόρεια Αμερική», αναφέρει δελτίο Τύπου που συνοδεύει την ετήσια έκθεση του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (ONUDC στα γαλλικά, UNODC στα αγγλικά).

Το 2021, οι περισσότεροι θάνατοι από υπερβολική δόση σε αυτή την περιοχή του κόσμου αποδόθηκαν στη συγκεκριμένη ουσία. Η παραγωγή τέτοιων ουσιών υπάρχει κίνδυνος να αυξηθεί ακόμη περισσότερο.

Ο οργανισμός με έδρα τη Βιέννη, την πρωτεύουσα της Αυστρίας, προειδοποιεί επίσης εναντίον του αντίκτυπου του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς «υπάρχουν ενδείξεις πως μπορεί να πυροδοτήσει επέκταση της παραγωγής και της διακίνησης συνθετικών ναρκωτικών, δεδομένων της τεχνογνωσίας και των μεγάλων αγορών για συνθετικά ναρκωτικά στην περιοχή».

Το ONUDC αναφέρεται επίσης στην κατάσταση στο Αφγανιστάν, όπου η αναμενόμενη δραστική μείωση της καλλιέργειας παπαρούνας με την επεξεργασία της οποίας παράγεται όπιο και ηρωίνη, λόγω της απαγόρευσης από την de facto κυβέρνηση των Ταλιμπάν, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή προσανατολισμού, στην αύξηση της παραγωγής μεθαμφεταμίνης.

Ήδη η χώρα αυτή της Ασίας συγκαταλεγόταν στους βασικούς παραγωγούς αυτού του εξαιρετικά εθιστικού τονωτικού, που παραμένει το «κυρίαρχο συνθετικό ναρκωτικό που παράγεται παράνομα σε όλο τον κόσμο».

«Πρέπει να εντείνουμε τον αγώνα εναντίον των διακινητών που εκμεταλλεύονται ένοπλες συρράξεις και παγκόσμιες κρίσεις για να επεκτείνουν την παραγωγή ναρκωτικών, ιδιαίτερα συνθετικών ουσιών», τόνισε η Γάντα Ουάλι, η εκτελεστική διευθύντρια του ONUDC, πάντα κατά το δελτίο Τύπου του θεσμού.

Η έκθεση κρούει ακόμη τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες αυτής που αποκαλεί «οικονομία των ναρκωτικών» στο περιβάλλον.

Στη λεκάνη του Αμαζονίου ιδίως, η καλλιέργεια κόκας –η προσφορά της οποίας συνεχίζει να σπάει ρεκόρ– και τα «ολοένα πιο ευέλικτα» δίκτυα διακίνησης «επιτείνουν» άλλες «παράνομες δραστηριότητες» όπως ιδίως η παράνομη αποψίλωση του δάσους και η παράνομη διακίνηση άγριων ειδών.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, «πάνω από 296 εκατομμύρια άνθρωποι κατανάλωσαν ναρκωτικά το 2021», με άλλα λόγια σημειώθηκε «αύξηση 23% σε 10 χρόνια», με την κάνναβη να παραμένει μακράν το ναρκωτικό με την ευρύτερη χρήση, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Ακόμη πιο ανησυχητικό δεδομένο: ο αριθμός των ανθρώπων που πάσχουν από διαταραχές λόγω της χρήσης ναρκωτικών αυξήθηκε αλματωδώς (+45%) την ίδια περίοδο. Και από τους χρήστες ναρκωτικών, μόλις ο ένας στους πέντε βρίσκεται σε θεραπεία.

Η εξάρτηση σύμφωνα με το DSM-IV 

Η εξάρτηση σαν έννοια γενικά αναφέρεται σε μια συνήθεια, που αναπτύσσει το άτομο, την οποία δεν μπορεί να ελέγξει και να κατευθύνει. Όταν η συνήθεια αυτή δημιουργείται με σκοπό να καλύψει ψυχολογικά κενά, τότε το άτομο οδηγείται σε αυτό που ονομάζουμε εξάρτηση. Μέχρι το 1964 το φαινόμενο αυτό περιγράφονταν με τον όρο «Εθισμός», ο οποίος όμως αντικαταστάθηκε τότε με τον όρο «Εξάρτηση» από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

Σύμφωνα με το DSM-IV (Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών), αν πληρούνται τουλάχιστον τρία από τα παρακάτω κριτήρια για διάστημα 12 μηνών, τότε μπορούμε να μιλάμε για εξάρτηση.

• Ανοχή, η οποία εκδηλώνεται είτε μέσω της ανάγκης για λήψη αυξανόμενων ποσοτήτων της ουσίας, είτε μέσω της ελάττωσης του αποτελέσματος μετά από λήψη ίδιας ποσότητας ουσίας με πριν.

• Στερητικό σύνδρομο ή λήψη της ίδιας της ουσίας ή παραπλήσιας για την αποφυγή των στερητικών συμπτωμάτων.
  
  
• Λήψη μεγαλύτερων ποσοτήτων από την πρόθεση του ατόμου.
  
  
• Διαρκής επιθυμία ή ανεπιτυχείς προσπάθειες για διακοπή της ουσίας.
  
  
• Σπατάλη σημαντικού χρόνου, γύρω από την αναζήτηση και την χρήση της ουσίας.
  
  
• Δυσλειτουργική συμπεριφορά του ατόμου σε πολλούς τομείς της ζωής του, όπως ο κοινωνικός ή ο εργασιακός.
  
  
• Συνέχιση της χρήσης της ουσίας παρά τα σωματικά προβλήματα, που κάνουν την εμφάνιση τους λόγω αυτής.

Στην πιο πρόσφατη και αναθεωρημένη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (DSM-V) δεν διαχωρίζεται η κατάχρηση με την εξάρτηση, αλλά αντιμετωπίζεται ως μια ενιαία διαταραχή. Ονομάζεται εξάρτηση από ουσίες και μετράτε σε ένα συνεχές σε ήπια, μέτρια ή σοβαρή διαταραχή. 

Πώς στιγματίζονται οι χρήστες;

Ο εθισμός στα ναρκωτικά φέρει ένα κοινωνικό στίγμα που μπορεί να αποθαρρύνει τα άτομα από το να αναζητήσουν την βοήθεια που χρειάζονται. Το στίγμα αυτό προκύπτει από παρανοήσεις, φόβο, επικρίσεις και διαστρεβλωμένες αντιλήψεις γύρω από το ζήτημα του εθισμού. Ακόμα και οι πρώην χρήστες που πάλεψαν για την απεξάρτησή τους και τα κατάφεραν, φέρουν το στίγμα του "εθισμένου ατόμου".

Έχουν, συνήθως, πολύ αρνητική αντιμετώπιση από τους γύρω τους λόγω αυτού του μελανού σημείου του παρελθόντος και για αυτό το λόγο, συχνά περιθωριοποιούνται και δυσκολεύονται να επανενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο.

Είναι σημαντικό να αλλάξει η αντιμετώπιση απέναντι στα άτομα που παλεύουν -ή πάλεψαν- με τον εθισμό, να περιοριστεί το στίγμα και να διασφαλιστεί ένα ασφαλές πλαίσιο, όπου τα άτομα αυτά θα νιώθουν άνετα να μιλήσουν και να μοιραστούν τις δυσκολίες τους, θα αισθάνονται ότι υποστηρίζονται και ενθαρρύνονται να ζητήσουν την κατάλληλη βοήθεια και θα έχουν την ευκαιρία να εξελιχθούν και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους.

Πηγές

Αδειοδοτημένη αναδημοσίευση από ΑΠΕ-ΜΠΕ 
26 Ιουνίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησης τους από Psychology.gr
Χρήση, κατάχρηση και εξάρτηση ουσιών. Σε τι διαφέρουν; από Psychology.gr