Ενσυνειδητότητα: η επίγνωση της παρούσας στιγμής

Η Σάρα μοιράζεται μαζί μας την ιστορία της και την ιδέα της για την ενσυνειδητότητα: «Πριν μάθω να διαλογίζομαι, διάβασα ένα βιβλίο που έλεγε πόσο σημαντικό είναι να είσαι παρών σε οτιδήποτε κάνεις, είτε σκουπίζεις το πάτωμα είτε πλένεις το αυτοκίνητο είτε φτιάχνεις καφέ.

Και παρότι θεωρητικά καταλάβαινα πόσο σημαντικό ήταν και μπορούσα να εκτιμήσω την αίσθηση αυτή, ήταν κάτι εξαιρετικά βραχύβιο για μένα δεν προλάβαινα να αναγωρίσω τη στιγμή και εξαφανιζόταν λόγω μιας σειράς σκέψεων, κάποιας διακοπής κ.λπ.

Αλλά σήμερα έπλενα λαχανικά για σαλάτα και ένιωσα ότι είμαι παρούσα, ότι βρίσκομαι στα χέρια μου που τα πλένουν, στο νερό που χύνεται πάνω τους και στον νεροχύτη. Βίωνα μια κατάσταση ήρεμης εκτίμησης.

Οι στιγμές αυτές της γαλήνης και της χαράς στις καθημερινές δουλειές μου ανακύπτουν πιο συχνά για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους.

Ένιωσα μια γαλήνια αίσθηση «είμαι εδώ». Δεν είμαι στο παρελθόν να σκέφτομαι τι είχε πει κάποιος ή πώς θα έπρεπε να έχω αντιδράσει, ούτε στο μέλλον να ανησυχώ μήπως συμβεί κάτι. Είμαι εδώ. Μια τόσο απλή δήλωση με τόσο βαθιά επίδραση. Ο διαλογισμός είναι καταλύτης για πολλές από τις στιγμές αυτές. Και είναι άφθονες. Και νιώθω πάντα ευγνώμων»

Ενσυνειδητότητα και διαλογισμός

Η ιστορία της Σάρα συλλαμβάνει πολύ ωραία την ιδέα της ενσυνειδητότητας. Η ενσυνειδητότητα και ο διαλογισμός συχνά αντιμετωπίζονται ως ταυτόσημες έννοιες, αλλά είναι διαφορετικές.

Βλέπω την ενσυνειδητότητα ως υποπροϊόν του καθημερινού διαλογισμού - το τελικό αποτέλεσμα, όχι το μέσο.

Όταν εσφαλμένα μετατρέπουμε την ενσυνειδητότητα σε μέσο (τεχνική), διατρέχουμε τον κίνδυνο να ασχολούμαστε υπερβολικά πολύ με θεωρούμενες δραστηριότητες που ενισχύουν την επίγνωση, αντί να είμαστε απλώς παρόντες σε όλα.

Η επίγνωση της παρούσας στιγμής δε σημαίνει ότι ξεχωρίζω ένα πράγμα ή μια αίσθηση και προσέχω μόνο αυτό. Σημαίνει ότι είμαι παρών σε όλα όσα το μυαλό μου μπορεί οργανικά και δυναμικά να συλλάβει.

Με άλλα λόγια, αντί να λειτουργούμε με αποκλειστικότητες, εστιάζοντας σε ένα ή δύο πράγματα τη φορά, πρέπει να επιτρέψουμε την περιεκτικότητα/ πληρότητα και να αγκαλιάσουμε ολόκληρη την εμπερία μας από την επιφάνεια μέχρι το βαθύτερο επίπεδο.

Ενσυνείδητη επικοινωνία

Αν προσπαθείτε να ακούσετε μία μόνο λέξη τη φορά, ή μόνο τον ήχο της φωνής κάποιου καθώς μιλάει, ή να κοιτάζετε μόνο τα μάτια του, θα χάσετε πολλές σημαντικές πληροφορίες.

Η ενσυνείδητη επικοινωνία έχει πολλά επίπεδα. Είναι ο τόνος της φωνής, οι λέξεις, οι παύσεις, η οπτική επαφή, η γλώσσα του σώματος, ο ρυθμός, τα κρυμμένα νοήματα ανάμεσα στις γραμμές και τόσα άλλα.

Με άλλα λόγια, όταν προσπαθείτε να είστε ενσυνείδητοι, είναι βεβιασμένο και δε γίνεται καμία φυσική διάκριση.

Για λόγους επιβίωσης, είμαστε προγραμματισμένοι να προσέχουμε τις πιο σημαντικές αισθητηριακές πληροφορίες ανά πάσα στιγμή.

Αν ακυρώσουμε αυτή τη λειτουργία και αρχίσουμε να εστιάζουμε σε λιγότερο σημαντικές πληροφορίες επειδή προσπαθούμε να είμαστε «ενσυνείδητοι», μπορεί να χάσουμε κάποιες σημαντικές ενδείξεις που αποκαλύπτουν τις μελλοντικές αλλαγές.

Διαίσθηση

Ένα πολύ δυσάρεστο παράδειγμα της συνέπειας του να παραβλέπουμε σημαντικές ενδείξεις έλαβε χώρα το πρωί της 26ης Δεκεμβρίου 2004, όταν ένας σεισμός εννέα βαθμών στην κλίμακα Ρίχτερ προκάλεσε ένα τεράστιο τσουνάμι που συντάραξε τον Ινδικό Ωκεανό, καταστρέφοντας τις ακτές δώδεκα χωρών και σκοτώνοντας περισσότερους από εκατόν πενήντα χιλιάδες ανθρώπους. Αλλά, περιέργως, ελάχιστα ζώα βρέθηκαν σκοτωμένα.

Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, περίπου μία ώρα πριν χτυπήσει το τσουνάμι, τα σκυλιά αρνούνταν να βγουν έξω, οι ελέφαντες φώναζαν και έτρεχαν στα πιο ψηλά σημεία, τα φλαμίνγκο εγκατέλειψαν τις περιοχές όπου αναπαράγονταν και που βρίσκονταν στα χαμηλά, ενώ τα ζώα των ζωολογικών κήπων κρύφτηκαν στα κλουβιά τους και δεν πείθονταν με τίποτα να βγουν έξω.

Υπάρχει η άποψη ότι τα ζώα, τόσο τα κατοικίδια όσο και τα άγρια, διαθέτουν μια έκτη αίσθηση- μια διαίσθηση που τα προειδοποιεί για πράγματα που θα συμβούν. Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι τα ζώα είναι τόσο συντονισμένα με τις δονήσεις της γης, ώστε μπορούν να διακρίνουν τον επικείμενο κίνδυνο πολύ πριν παρουσιαστεί.

Όταν ένας άνθρωπος νιώσει κάτι μέσα του ή έχει ένα τέτοιο προαίσθημα, λέμε ότι διαθέτει διαίσθηση. Αν πάρει μορφή δομημένης σκέψης, λέγεται έμπνευση.

Όπως και να 'χει πρέπει να ακούμε τη διαίσθησή μας και, αν χρειάζεται, να αναλαμβάνουμε δράση. Όταν το κάνουμε, συνήθως συμβαίνουν καλά πράγματα. Όταν αγνοούμε τα προαισθήματά μας, συνήθως καταλήγουμε να γινόμαστε θύματα με κάποιον τρόπο.

Θεωρώ ότι η πραγματική ενσυνειδητότητα είναι προάγγελος της διαίσθησης.

Αν ζούμε πραγματικά το παρόν, μπορούμε να διαισθανθούμε τον επερχόμενο κίνδυνο ή τη μελλοντική επιτυχία, επειδή είμαστε σε θέση να δούμε «μακριά». Μπορούμε να αφουγκραστούμε τα εσωτερικά καμπανάκια που μας αφυπνίζουν απέναντι σε ανθρώπους, μέρη και πράγματα που είναι σημαντικά για την προσωπική μας ανάπτυξη και εξέλιξη.

Μπορούμε να τηλεφωνήσουμε σε κάποιον και στην άλλη άκρη της γραμμής να ακούσουμε: «Ω Θεέ μου, τώρα μόλις σκεφτόμουν να σε πάρω». Μερικές φορές αναφερόμαστε σε αυτό ως «θεϊκή παρέμβαση», συγχρονισμό, εύνοια της τύχης ή εσωτερική κλίση.

Όλα αυτά είναι προϊόντα της ενσυνειδητότητας -και είναι πολύ διαφορετικά από το να κάθεστε και να προσπαθείτε να γευτείτε τη γλύκα της φράουλας που τρώτε (αυτό είναι μάλλον εστιασμένη προσοχή).

Πότε είσαι αληθινά ενσυνείδητος;

Η ενσυνειδητότητα είναι υποπροϊόν της απόφασης να αφαιρέσετε τα εμπόδια που περιορίζουν τη διαίσθησή σας, τα οποία είναι κυρίως τα στρεσογόνα ερεθίσματά σας. Αν οι παλιές στρεσογόνες αναμνήσεις σάς παρασύρουν διαρκώς πίσω στον τρόπο που αντιδράσατε σε μια παρόμοια κατάσταση πριν από μία δεκαετία, αναστέλλουν την ικανότητά σας να εξελιχθείτε σύμφωνα με το τωρινό επίπεδο αντίληψης που έχετε για τον εαυτό σας και τη ζωή γενικότερα.

Καθώς οι συνδεδεμένες με το στρες αναμνήσεις σας διαλύονται λόγω παρατεταμένης έκθεσης στην ανάπαυση, τότε σταδιακά απελευθερώνεστε και θα διαπιστώσετε ότι είστε ικανοί να εμπλακείτε πιο ολοκληρωμένα σε στιγμές που μπορεί να περιλαμβάνουν παρόμοια στοιχεία ή ανθρώπους που σας προκαλούσαν άγχος στο παρελθόν.

Θα διαπιστώσετε ότι ανησυχείτε λιγότερο για το μέλλον, μηρυκάζετε το παρελθόν λιγότερο συχνά και προβληματίζεστε λιγότερο για τα ασήμαντα πράγματα. Μπορεί να μη συνειδητοποιείτε καν ότι είστε απολύτως στο παρόν - πράγμα που στην πραγματικότητα είναι η ανώτερη μορφή ενσυνειδητότητας.

Αν έπρεπε να έχετε επίγνωση το ότι έχετε επίγωνση, τότε έχετε πραγματικά επίγνωση;

Δεν νομίζω.

Είσαι αληθινά ενσυνείδητος όταν είσαι τόσο βαθιά μέσα στη στιγμή που ζεις, ώστε δεν σκέφτεσαι ότι είσαι στη στιγμή που ζεις.

Είναι όπως όταν είστε ερωτευμένοι, ή περπατάτε στη φύση και βλέπετε ένα ηλιοβασίλεμα ή έναν καταρράκτη, ή κάνετε ένα άθλημα στο οποίο είστε καλοί. Σε κάθεμία από αυτές τις εμπειρίες, είναι εύκολο να χάσετε την επίγνωση αυτού που κάνετε - όχι επειδή δεν σας νοιάζει, αλλά επειδή είστε τόσο παρόντες, ώστε αυτομάτως ξεπερνάτε το επιφανειακό επίπεδο συνειδητότητας και μπαίνετε σε μια βαθύτερη, πιο ήρεμη κατάσταση.

Είναι όπως ο διαλογισμός, μόνο που τα μάτια σας είναι ανοιχτά και μπορείτε να συνεχίσετε να τα αντιλαμβάνεστε όλα και να αισθάνεστε περισσότερα. Τα χρώματα σας φαίνονται πιο έντονα. Οι αισθήσεις σας οξύνονται.

Ο χρόνος μοιάζει να σταματάει. Και πριν καλά καλά το καταλάβετε, έχουν περάσει ώρες ολόκληρες που σας φάνηκαν σαν μερικά λεπτά. Έτσι νιώθει κανείς όταν έχει πραγματική ενσυνειδητότητα -σαν να βρίσκεται σε μια κατάσταση ροής.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Διαλογισμός εύκολα και αποτελεσματικά που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.