Η εφαπτώμενη πορεία Συστημικής και Γνωστικής Ομοιοπαθητικής

Οι σύγχρονες θεραπευτικές μέθοδοι της ψυχοθεραπείας όπως η συστημική, η gestalt, η προσωποκεντρική και άλλες αποδεικνύουν με το πέρασμα του χρόνου, μια ταύτιση και μια παράλληλη όσο και εφαπτόμενη πορεία με την γνωστική ομοιοπαθητική.

Οι ίδιοι νόμοι, οι ίδιες εφαρμογές, δείχνουν το δρόμο για μια συνεργασία των δύο χώρων, τολμώ να πω αλληλοσυμπλήρωση, σε μια αποτελεσματικότερη εφαρμογή στην ψυχοσωματική υγεία.
Η συστημική επιστήμη ασχολείται με συστήματα και βασίζεται στην Γενική Θεωρία των Συστημάτων του βιολόγου Von Bertalanffy (1971).

Πρόκειται για μία βιολογική θεωρία στην οποία υποστηρίζεται ότι όλοι οι οργανισμοί είναι συστήματα, σύνολα μερών που συμπληρώνονται σε ένα σύστημα. Ξεκίνησε από το χώρο της μηχανικής και επεκτάθηκε στο πλείστον των επιστημών.

Αντικείμενό της είναι η διαπίστωση της φύσης των πραγμάτων πέρα από τα ήδη παραδεκτά όρια της γνώσης όπως την ξέρουμε και πέρα από νόμους που λειτουργούν στη γνωστή μας περιοριστική πραγματικότητα. Μια θεωρία όπου διαπιστώνεται τελικά ότι όλα, οργανισμοί, φύση, κόσμος κτλ, λειτουργούν μέσα από τη μορφή συστημάτων τα οποία χωρίζονται σε υποσυστήματα και ανάγονται σε υπερσυστήματα με κάποια ανώτερη λογική. Όπως υποστηρίζει και η ομοιοπαθητική, όταν το ομοιοπαθητικό φάρμακο εντέλει τον εγκέφαλο και αυτός συστημικά το αποστέλλει σε όλο το σώμα.

Ως σύστημα ορίζεται το προϊόν της αλληλεπίδρασης των μελών που το αποτελούν, των ιδιοτήτων τους, των σχέσεών τους, των αναδυόμενων ιδιοτήτων του συστήματος και του πλαισίου αυτού.

Ιδιότητες ενός συστήματος αποτελούν η ιεραρχία, η πολυπλοκότητα, η κυκλικότητα, η αυτοποίηση, η αυτοργάνωση, η στοχοθεσία, κτλ.

Κάθε σύστημα θέτει τα όριά του που το διαχωρίζουν από τα άλλα συστήματα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί το ίδιο να διευρύνει τα όριά του ενσωματώνοντας στοιχεία άλλων συστημάτων προκειμένου να αναπτυχθεί. Το περιβάλλον που πραγματώνονται οι αλληλεπιδράσεις επηρεάζει το σύστημα αλλά και επηρεάζεται από αυτό. Όσο πιο ευέλικτο είναι ένα σύστημα τόσο πιο εύκολα προσαρμόζεται, αλλάζει και τροποποιεί μη λειτουργικά μοτίβα.

Το σύστημα επομένως, είναι μια ακέραια, αυτόνομη οντότητα η οποία απαρτίζεται από αλληλεπιδρόντα διατεταγμένα υποσυστήματα μέλη που σε κατάσταση αρμονίας (ιεραρχία, ρόλος, κτλ) διατηρούν την υγιή λειτουργικότητα του συστήματος. Σε αυτή τη σχέση βασίζεται και η εφαρμογή της ομοιοπαθητικής.

Τα μέλη στο σύστημα είναι ικανά μέσα από την δομική διαφοροποίησή τους να λειτουργούν ως αυτόνομα και να πραγματώνουν συγκεκριμένους στόχους. Στη συστημική δεν απομονώνουμε το άτομο από το περιβάλλον του, αλλά το εξετάζουμε μέσα σε αυτό. Το άτομο και το σύστημα στο οποίο ανήκει πάντα θα αλληλεπιδρούν και αν αλλάξει το άτομο θα αλλάξει και το σύνολο όπου ανήκει ή αν αλλάξει κάτι στο σύστημα που ανήκει, θα αλλάξει και το άτομο.

Πανάρχαια συνειδητοποίηση η ψυχοσωματική διάσταση της ασθένειας 

Από την εποχή του Πυθαγόρα και του Αλκμέωνα, η ψυχική και σωματική υγεία θεωρούνταν αποτέλεσμα αρμονικής ισορροπίας των στοιχείων που συνθέτουν τον οργανισμό. Αντίθετα, νόσος θεωρείτο η έλλειψη αυτής της αρμονίας, σαν απόρροια απειλητικών ή βλαπτικών δυνάμεων και αδυναμίας των προσαρμοστικών δυνατοτήτων του οργανισμού να επαναφέρουν την ισορροπία, αυτό που υποστηρίζει και η ομοιοπαθητική. Η Ιπποκρατική ιατρική βάσισε σε αυτές τις θεωρητικές έννοιες, όλο το οικοδόμημά της παρά το γεγονός ότι η επίσημη ιατρική δεν το αναγνωρίζει πλήρως.

Η ομοιοπαθητική, ως ολιστική θεραπεία, ενέχει όλο το σύστημα του ανθρώπου, ψυχικό και σωματικό. Το καθένα από αυτά τα μεγάλα συστήματα συμπεριλαμβάνει πολλά άλλα σχετικά υποσυστήματα. Στη συστημική τα συστήματα αλληλοενέχονται σε μεγαλύτερα σύνολα- συστήματα.

Για παράδειγμα το αναπνευστικό μας σύστημα ενέχει μια σειρά οργάνων όπως μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, τραχεία, πνεύμονες-κυψελίδες, και κάθε όργανο ξεχωριστά έχει δική του ανατομική και κυτταρική δομή.

Στο ψυχικό κομμάτι ενυπάρχουν τα δυο μεγάλα συστήματα του ανθρώπου, της λογικής, δηλαδή της σκέψης και της νόησης, και του συναισθήματος τα οποία δημιουργούν την συνείδηση και την προσωπικότητα και κατά συνέπεια τον τρόπο δράσης και αντήληψης της πραγματικότητας του ατόμου.

Το σώμα, το δεύτερο μεγάλο σύστημα, απλά ακολουθεί αυτό το πρόγραμμα ψυχισμού υλοποιώντας με τη χημεία που παράγεται, αυτά που εντέλλονται από τον ψυχισμό. Έχει ήδη αποδειχτεί ότι οι ασθένειες που αναπαράγονται στο σώμα είναι αποτέλεσμα του ψυχισμού, όπως υποστηρίζει και ο Ιπποκράτης, ενώ τίποτα δεν μπορεί να δημιουργηθεί στο σωματικό επίπεδο αν πρώτα δεν υπάρχει στο πνευματικό, ψυχικό πεδίο είτε ως επίκτητο είτε ως προδιάθεση, είτε ως κληρονομούμενη ενέργεια από τους προγόνους.

Όλοι έχουμε ένα παρελθόν με τους προγόνους μας να αφήνουν σε εμάς άλυτες προσωπικές τους υποθέσεις που δεν τακτοποιήθηκαν και πέρασαν στην επόμενη γενιά.

Οι ενέργειες αυτές περνούν σε μας από τη στιγμή της σύλληψής μας και εγκαθίστανται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής μας μέσα από τις συμπεριφορές του οικείου περιβάλλοντός μας. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούμε το γεννεόγραμμα στη συστημική και το ανάλογο προγονικό ιστορικό στην ομοιοπαθητική προκειμένου να έχουμε ένα ιστορικό του ασθενούς που να μας προιδειάζει για αυτά που θα δούμε στον ασθενή.

Όλα αυτά είναι δεδομένα για την ομοιοπαθητική που η θεωρία της μιλάει για μιάσματα, ιδιοσυγκρασίες με τις ανάλογες ασθένειες.

Ειδικά στις μέρες μας όπου οι κοινωνίες παραπαίουν και οι αξίες χάνονται δημιουργώντας ένα χάος στα ανθρώπινα σύνολα, άρα και στο σύστημα του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά, παρατηρούμε όλο και πιο περίεργες ασθένειες που πρώτη φορά τις βλέπουμε και η γνωστή ιατρική δεν μπορεί να τις ονομάσει παρά μόνο ως αυτοάνοσα.

Παρατηρούμε έτσι, ότι το σύστημα που ονομάζουμε άνθρωπος έχει μια μεγάλη πολυπλοκότητα. Η επιστήμη της πολυπλοκότητας μελετά τα πολύπλοκα συστήματα. Ένα σύστημα είναι πολύπλοκο όταν αποτελείται από ποικιλόμορφες (diverse), αλληλοεξαρτώμενες, συνδεδεμένες και προσαρμόσιμες (adapting) οντότητες που συνδέονται μεταξύ τους σε ένα δίκτυο (Page S. E., 2009). Οι οντότητες αναφέρονται συχνά και ως μέρη ενός συστήματος.

Στο ανθρώπινο σώμα το δομικό στοιχείο είναι το κύτταρο. Σήμερα οι επιστήμονες ανακαλύπτουν ότι η δομή των κυττάρων μας είναι πολύ πιο περίπλοκη από αυτά που γνωρίζουμε για τα συστατικά του όπως η κυτταρική μεμβράνη, το κυτταρόπλασμα, το μιτοχόνδριο και ο πυρήνας.

Κι όλα αυτά βρίσκονται σε μια συνεχή κίνηση μέσα στο κύτταρο και δεν καλύπτουν στατικά το χώρο. Το παράδειγμα αυτό μας δείχνει ότι η τάξη που εφαρμόζεται στα σύνολα – συστήματα μέσα από την αλληλεπίδρασή των μερών τους αναπροσαρμόζει συνεχώς την ίδια τη δομή του συνόλου – συστήματος μέσα από μια φιλοσοφία ανέλιξης που ακόμα ερευνά ο άνθρωπος σε μια άγνωστη διάσταση ανώτερων αρχών, συνόλων (συστήματα).Ένα στοιχείο ιδιαίτερης πολυπλοκότητας του κυττάρου είναι το σύμπλεγμα πυρηνικών πόρων.

Γύρω από τον πυρήνα των ευκαρυωτικών κυττάρων υπάρχει μια διπλή μεμβράνη, το πυρηνικό περίβλημα, που περικλείει το γενετικό υλικό του πυρήνα του κυττάρου.

Σε αυτό το πυρηνικό περίβλημα βρίσκεται το σύμπλεγμα πυρηνικών πόρων (NCP), το οποίο αν και μικροσκοπικό σε μέγεθος, είναι ένας απίστευτα πολύπλοκος μοριακός μηχανισμός που αποτελείται από έναν τεράστιο αριθμό διαφορετικών πρωτεϊνών.

Ο μηχανισμός αυτός που είναι ένα σύμπλεγμα πυρηνικών πόρων αποτελείται από περισσότερες από 1000 μεμονωμένες πρωτείνες δημιουργεί ενέργεια για το κύτταρο, κατασκευάζει τις πρωτείνες του και κάνει αντίγραφα του DNA. Επιπλέον αποτελεί το φύλακα του κυττάρου και τίποτα δεν μπορεί να μπει ή να βγει από τον πυρήνα αν δεν περάσει από αυτό το σύμπλεγμα. Είναι ζωτικής σημασίας για τις λειτουργίες του κυττάρου καθώς διασφαλίζει ότι ο πυρήνας λαμβάνει τα υλικά που χρειάζεται για τη σύνθεση RNA ενώ προστατεύει επίσης και το DNA από το εξωτερικό περιβάλλον. Το NCP εμπλέκεται σε πολλές ασθένειες καθώς οι μεταλλάξεις του ευθύνονται για ανίατους καρκίνους, νευροεκφυλιστικές και αυτοάνοσες ασθένειες όπως η ALS (αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση) και η οξεία νεκρωτική εγκεφαλοπάθεια, καρδιακές παθήσεις συμπεριλαμβανομένης της κολπικής μαρμαρυγής και του πρώιμου αιφνιδίου καρδιακού θανάτου. Επιπλέον πολλοί ιοί όπως ο covid στοχεύουν στη διακοπή της λειτουργίας του NCP κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Η ασθένεια ως διαταραχή της ατομικής και κοινωνικής υπόστασης του ανθρώπου

Στην Ομοιοπαθητική η έννοια της ασθένειας έχει διευρυνθεί συμπεριλαμβάνοντας την προσωπική εμπειρία δυσλειτουργίας που έχει το άτομο που πάσχει καθώς και ο,τιδήποτε έχει παίξει ρόλο στην ανικανότητα διατήρησης της ομοιόστασής του.

Ως ασθένεια εννοούμε την διαταραχή σαν μια έννοια κατάρευσης του συστήματος. Δεν είναι όμως λίγες και οι περιπτώσεις όπου άνθρωποι μπορεί να έχουν συμπτώματα, χωρίς να έχουν παθολογικά ευρήματα μιας συγκεκριμένης ασθένειας, που είναι ανιχνεύσιμα με την φυσική εξέταση ή με τις εργαστηριακές εξετάσεις. Η επιστήμη της πολυπλοκότητας συνέβαλε στην ανάπτυξη μια νέας, ολιστικής προσέγγισης της ασθένειας και της θεραπευτικής (Coffrey).

Η εγκατάσταση μιας ασθένειας είναι πάντα πολυπαραγοντική και εξαρτάται από την συμβολή ψυχολογικών και παθογενετικών αιτιών σε σχέση με τις προδιαθέσεις (constitutions) σε κάθε ένα οργανικό σύστημα (Millenson: διεθνώς αναγνωρισμένος ειδικός στη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης, ασφαλέστερη και πιο επικεντρωμένη στον ασθενή, είναι σύμβουλος της Health Catalyst.)

Στη συστημική, ασθένεια είναι μια αποτυχία της προσαρμοστικής απάντησης, μια ρήξη ή ανισορροπία των συστημάτων, υποσυστημάτων και υπερσυστημάτων που αποτελούν έναν κατά τα άλλα υγιή οργανισμό!

Τα συμπτώματα δεν είναι η ασθένεια, αλλά απλά σημάδια μιας διαταραχής του συστήματος! Μέχρι πρόσφατα και σύμφωνα με το Βιοιατρικό μοντέλο, η συναισθηματική υγεία και ισορροπία ενός ατόμου βασικά θεωρούνταν αδιάφορη σε σχέση με την φυσική υγεία και ισορροπία. Η ανάδυση της ψυχονευροανασολογίας (Wisneshi) τόνισε πρόσφατα την αιτιολογική συσχέτιση μη υγειών συναισθημάτων και συμπεριφορών με μια ποικιλία φυσικών ασθενειών.

Υπάρχει πια μια επαρκής ποσότητα στοιχείων από την έρευνα (psychology, neurology, immunology) που δείχνει ότι ο νους και το σώμα (Watkins) αλληλεπιδρούν σαν μια ολότητα. Χωρίς τα γνωστά μας υλικά όρια τα συστήματα αποτελούνται από συστατικά ή επί μέρους συστήματα όμοιων ή άλλων καταστάσεων που λειτουργούν σε ένα μεγαλύτερο σύνολο με μια ανάλογη ευρύτερη οντότητα, ή είναι υποσύνολα μεγαλυτέρων από αυτά συστημάτα.

Σημαντικό στοιχείο των συστημάτων είναι η αέναη αλληλεπίδρασή των συστατικών τους καθώς υπακούουν σε ανώτερα νοήματα πέραν των βιολογικών ορίων και νόμων, αποδεικνύοντας την ανώτερη συνδεσιμότητα και αλληλεπίδρασή τους, με ανώτερα από αυτά σύνολα.

Οι ολιστικές επιστήμες ανακαλύπτουν την πολυπλοκότητα της φιλοσοφίας που διέπει τα συστήματα και μοιάζει χαοτική για την ανθρώπινη περιορισμένη λογική, δημιουργώντας μια υπερλογική, μακράν πέραν αυτής της λογικής, αλλά σαφώς ανώτερης αφού όλα μέσα σε ένα σύστημα είναι ρητά συνδεδεμένα με συγκεκριμένους ρόλους και θέσεις μιας ανώτερης διάνοιας που τα καθορίζει.

Το σύστημα μέσα από την πολυυπόσταση και πολυπλοκότητα των μορφών του δημιουργεί μια ανώτερη μορφή που απορρέει από τα σύνολα των συστημάτων, που λογικά καλείται, σύμφωνα με την μετρική θεωρία, Μεγασύστημα.

Αποδεικνύεται λοιπόν έτσι ότι η συλλογική νοημοσύνη υπάρχει και εκδηλώνεται σε πολύπλοκα συστήματα με διάφορες μορφές, καθορίζοντας γνωστικές λειτουργίες ακόμη και την ευφυία, στα βιολογικά όπως και σε όλα τα άλλα συστήματα.

Πρώτη η φιλοσοφία πλησίασε τη συστημική μορφή των πραγμάτων μέσα από ρήσεις πολλών φιλοσόφων από την αρχαιότητα εως σήμερα: «Να σκέπτεσαι συχνά για τους δεσμούς που συνδέουν όλα τα πράγματα του κόσμου μεταξύ τους και την αλληλοεξάρτηση όλων αυτών των πραγμάτων. Είναι όλα συνυφασμένα μεταξύ τους και συνδέονται έτσι με μια αμοιβαία στοργή.» - Διαλογισμοί Μάρκου Αυρηλίου.

Η αποδοχή της φιλοσοφίας που κάποτε θεωρούνταν μακριά από την επιστήμη εκφράζεται πλέον μέσα από την διεπιστημονική έρευνα όπου διαπιστώνεται ότι σε όλες τις επιστήμες παρατηρείται το ίδιο νόημα όπως έχει ορίσει από αρχαιοτάτων χρόνων η φιλοσοφία. Καταλήγουμε λοιπόν σήμερα να πούμε ότι η ουσία όλων των επιστημών μπορεί να περιγράφεται από τη φιλοσοφία, που αποτελεί με αυτόν τον τρόπο ένα υπερσύστημα και περιλαμβάνει μέσα της όλα τα συστήματα και η οποία έχει την ικανότητα να διακρίνει μέσα από κάθε επιστήμη την ίδια πληροφορία.

Η συνεργασία πολλών επιστημών στην εφαρμογή της συστημικής δημιουργεί ένα σχετικό ολιστικό χώρο που μπορεί να μας διδάξει πολυπλοκότερα συστήματα τα οποία υπερβαίνουν τα συστήματα που γνωρίζουμε και αντιλαμβανόμαστε.

Η ανάγκη του ελέγχου μιας πολύπλοκης πραγματικότητας δημιούργησε την κυβερνητική επιστήμη. Κυβερνητική ονομάζεται ένα τμήμα της συστημικής με αντικείμενο την μείξη της θεωρίας πληροφοριών και της θεωρίας ελέγχου σε σύνολα.

Στη σύγχρονη εποχή μας οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι η κυβερνητική διαμόρφωσε μια νέα πραγματικότητα με το Διαδίκτυο, την Εικονική Πραγματικότητα (virtual reality) ενώ η πρόοδος της Πληροφορικής και της Τεχνητής Νοημοσύνης βασίζεται επίσης στους ίδιους κανόνες. Βασική θέση της Κυβερνητικής αποτελεί η διαπίστωση και διάγνωση ότι ο ίδιος νόμος λειτουργίας εφαρμόζεται σε ζωντανούς και μή οργανισμούς – μηχανισμούς, μέσα από τους μηχανισμούς ομοιόστασης και ανάδρασης που ενυπάρχουν στα συστήματα. Έδωσε δε μεγάλη ώθηση στην ανακάλυψη της ιεραρχικής δομής της πολυπλοκότητας των συστημάτων που οδηγούν μαθηματικά, σε μια ανώτερη ιεράρχιση των συστημάτων.

Στο έργο του «Μια εισαγωγή στην Κυβερνητική» ο W. Ross Ashby, διατυπώνει με πολύ συγκεκριμένο τρόπο, τις βασικές αρχές της νέας επιστήμης που είχε ως πεδία έρευνας, την πληροφορία, τον έλεγχο, τα συστήματα και την συστημική μορφή. Ο νόμος του Ashby όπως διατυπώνεται στο ανωτέρω έργο του, καλείται ο «Νόμος της Απαιτούμενης Ποικιλίας», όπως επίσης και «η αρχή της επάρκειας». Αφορά, φυσικά, στην ποικιλία των συστημάτων καθώς και στην αυτονομία και αυτοργάνωσή τους.

Η ομοιοπαθητική περιλαμβάνει όλα τα πεδία του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου, τα επίπεδα ορατά και αόρατα καθώς και τις οντότητες που ζουν εκεί (συμπτώματα και σημεία) του ατόμου αλλά και του περιβάλλοντός του, όπως λέει και η συστημική.

Τα συστήματα αυτά μεσω της ταξινόμησής τους αναδύουν ένα ανώτερο σύστημα, ένα υπερσύστημα (Μεγασύστημα) στο οποίο ανήκουν ως υποσύνολα ενός συνόλου, ενοποιημένα σε ένα όλον, μεγαλύτερο και διαφορετικό από την απλή συλλογή των συστατικών του και το οποίο δεν μπορεί να περιγραφεί μερικώς ή ως άθροισμα αυτών. (gestalt)

Η μαθηματική λογική όπου το ένα δεν είναι ακριβώς ένα αλλά ένα και κάτι, βρίσκει την πραγμάτωσή της σε αυτή τη θεωρία η οποία υποστηρίζει επίσης ότι το σύνολο των μερών ενός συστήματος αποδίδει μεγαλύτερα μεγέθη από το φαινομενικό σύνολο, όταν αυτό λειτουργεί συστημικά και ανάγει το σύστημα σε μια άλλη μορφή και ύπαρξη με τις ανάλογες διασυνδέσεις σε συστημικό επίπεδο.

Η εφάπτωση συστημικής και ομοιοπαθητικής

Η διαφορά μεταξύ ολιστικών συστημάτων θεραπείας (π.χ. Ομοιοπαθητική) και αναλυτικών συστημάτων (συμβατική ιατρική) συνοψίζεται στο ότι τα ολιστικά συστήματα θεραπείας βλέπουν τον ασθενή σαν σύνολο (με όλες της αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον του) ενώ η συμβατική ιατρική βλέπει μόνο διαταραχές σε όργανα (τοπικές) και διαχωρίζει την ολότητα, αντιμετωπίζοντας το σώμα σαν αντικείμενο έξω από το όλο σύστημα και χωρίς να παίρνει υπόψιν της, της αναρίθμητες αλληλεπιδράσεις σώματος, μυαλού, ψυχής, περιβάλλοντος.(body/mind / other systems environment interactions).

Κάτι τέτοιο αντιτίθεται στους νόμους της φύσης των πραγμάτων.

Έτσι, μπορεί ένα άτομο να ασθενεί σε διάφορα σημεία του σώματος και οι γιατροί να του έχουν προσάψει διάφορες ασθένειες, στην ολιστική ιατρική όμως αυτό αντιμετωπίζεται ως ένα σύνολο που προέρχεται από το ίδιο άτομο που τις δημιουργεί.

Συλλέγοντας τα επιμέρους στοιχεία (repertory) κατανοούμε τη ρίζα της επιγένεσης των προβλημάτων, το υπερσύστημα που ενέχει όλα αυτά, και αντιμετωπίζουμε έτσι ολιστικά την ασθένεια και όχι κάθε κομμάτι αυτής. Εξάλλου, αλλάζοντας το όλο επιφέρουμε αλλαγές και σε κάθε επιμέρους στοιχείο.

Βέβαια η ταυτόχρονη επιβοηθητική παρέμβαση σε τμήματα των βιολογικών συστημάτων κάνει ακόμη πιο αποτελεσματική και γρήγορη τη θεραπεία. Η θεραπεία στην ομοιοπαθητική είναι πολυεπίπεδη και αφορά τόσο το νοητικό όσο και το σωματικό επίπεδο.

Ο καθηγητής Dr. Sir Anton Jayasuriya βελονιστής και ολιστικός θεραπευτής αναφέρει ότι το ομοιοπαθητικό θεραπευτικό ίαμα δεν κατανοείται μέσω της φυσιολογίας και παρακάμπτει εντελώς την παθολογία ως έννοια κατανόησης της ασθένειας. “Ανάμεσα στην ομοιοπαθητική και τη συμβατική ιατρική δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι κοινό”. Οι δράσεις τους στον οργανισμό είναι αντίθετες. Βέβαια, ο Βυθούλκας (2007) λέει, “Σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχει αντιπαράθεση.

Η Ομοιοπαθητική δεν αμφισβητεί την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητα της συμβατικής ιατρικής και σε καμιά περίπτωση δεν επιθυμεί την κατάργησή της.

Οι δύο προσεγγίσεις μπορεί να είναι συμπληρωματικές”. Η Jane Ferris (Wholistic Depth Psychologist at Depth Psychologist) (2010) αναφέρει: “Η εκπαίδευση των θεραπευτών και των πελατών για την ομοιοπαθητική είναι επιτακτικής ανάγκης μέσα στην ιατρικώς προσανατολισμένη κουλτούρα που θέτει στους όρους ότι ο καθένας μας είναι μια ξεχωριστή ύπαρξη στη γη” (Zee van der Harry, 2010).
Η υγεία είναι η ικανότητα ενός συστήματος (κύτταρο, οργανισμός, οικογένεια, κοινωνία) να απαντά προσαρμοζόμενο σε μια ευρεία κλίμακα περιβαλλοντικών αιτιών (φυσικών, χημικών, μολυσματικών, ψυχολογικών κλπ. Brody).

Έτσι στην ομοιοπαθητική μπορούμε να διακρίνουμε καταρχήν το μεγάλο σύστημα που υπάγεται ο άνθρωπος, το ιδιοσυγκρασιακό που περιλαμβάνει τα τέσσερα μιάσματα. Κάθε μίασμα έχει δικό του φάρμακο στη γενική του κατηγορία και ανήκει σε ένα μεγάλο σύστημα, υποσύνολο του ευρύτερου συστημικού συνόλου. Τα μιάσματα που κυριαρχούν σηματοδοτούν τον τρόπο σκέψης και δράσης καθώς και τις ασθένειες που παρουσιάζονται και αναπτύσονται.

Υποσύνολο και εξειδίκευση αυτών των μιασμάτων και κατ'επέκταση των αντιμιασματικών φαρμάκων είναι τα διάφορα φάρμακα ψυχισμού, μέσω της αναλυτικότερης ιδιοσυγκρασίας του ατόμου που ανήκει σε αυτά τα μιάσματα. Για παράδειγμα μια συκωτική – συφιλιδική ιδιοσυγκρασία μπορεί να έχει μια πληθώρα φαρμάκων όπως τη staphysagria, συγκεκριμένα τριπλά άλατα του argentum (sulphurica, fluorica, muriatica, bromata) και πολλά άλλα.

Η ορθή επιλογή φαρμάκου που ακολουθεί καλά ή είναι συμπληρωματικό ολοκληρώνει την ψυχική εικόνα του ασθενούς και ολοκληρώνει τη θεραπεία.

Στη συστημική θεωρία, όπως και στην ομοιοπαθητική, το πιο μικρό σύστημα είναι το δίπολο. Ένας από τους νόμους που διέπουν το σύμπαν είναι αυτός των διπόλων. Σε όλες τις έννοιες παρατηρείται ότι υπάρχει και η αντίθετή της όπως καλό - κακό, συμπαθητικό - παρασυμπαθητικό, υδρόφιλο - υδρόφοβο, εσωστρεφές - εξωστρεφές, θνητό - αιώνιο, ρεαλισμός - ονειρικό, γήινο - πνευματικό, συναίσθημα - λογική κτλ., που συντελούν στην αρμονία και την ισορροπία των πραγμάτων. Τα δίπολα, αν και καταλαμβάνουν έννοιες αντίθετες, δεν αποτελούν αντίπαλα στρατόπεδα και η δράση τους δεν πρέπει να είναι ανταγωνιστική, πόσο μάλλον μονομερής. Όλα αυτά τα δίπολα άπτονται μιας οριζόντιας γραμμής από το συν άπειρο μέχρι το πλην άπειρο και βρίσκουν εφαρμογή στην καθημερινότητά μας καθώς συγκεράζονται μέσα από τη χρήση τους, είτε συγχωνευτικά είτε εναλλακτικά, δίνοντας ανάλογα αποτελέσματα. Έτσι, ενώ φαινομενικά δείχνουν αντίθετα, η ορθή τους χρήση με τη διακριτή ποσοστιαία επιλογή της κάθε έννοιας ξεχωριστά και κατά περίπτωση, φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Στην ομοιοπαθητική συναντάμε επίσης τέτοιες ακρότητες διπόλου ως ασθένεια.

Ένα σημαντικό δίπολο στην ομοιοπαθητική σκέψη αλλά και στο φάρμακο το ίδιο είναι αυτός της ενέργειας και της ύλης. Στον άνθρωπο αντιπροσωπεύει την ψυχική-ψυχολογική του κατάσταση ως ενέργεια και το σώμα στο πεδίο της ύλης. Στο φάρμακο έχουμε επίσης ύλη και ενέργεια εκφραζόμενα ως σωματίδια ύλης και φράκταλς δηλαδή ηλεκτρομαγνητικό αποτύπωμα της ύλης που προκύπτει από την αραίωση. Και το δίπολο αυτό ύλη – ενέργεια είναι αδιάσπαστο και εννιαίο με την ενέργεια να καθορίζει τα αποτελέσματα στην ύλη. Ένας άνθρωπος έχει συγκεκριμένο ψυχισμό που αποτυπώνεται στο σώμα του και ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο σε έναν υγιή άνθρωπο δίνει τα ψυχοσωματικά και άρα υλοενεργειακά συμπτώματα που του αναλογούν εκ του φαρμάκου.

Η φιλοσοφία της Ομοιοπαθητικής είναι κατά βάση συστημική και εντάσει στην εφαρμογή της όλους τους κοσμικούς νόμους του σύμπαντος εφαπτόμενους στο σύστημα του ανθρώπου.

Επομένως αυτό την καθιστά μία συνεχώς εξελισσόμενη επιστήμη καθώς καθημερινά ανακαλύπτονται νέοι νόμοι μέσα από την μοριακή βιολογία, τη κβαντική με την αλληλεπίδραση του φωτός με την ύλη και το μικροσκοπικό κόσμο, όσο και από την αστροφυσική που αφορά στο μακροσκοπικό κόσμο μας, ικανά να βοηθήσουν το ένα το άλλο. Τοσο η μικροσκοπική όσο και η μακροσκοπική θεώρηση των συστημάτων ανήκουν σε κατηγορία ανώτερων συστημάτων, τα Μεγασυστήματα, καθώς οι νομοτέλειές τους δεν αποτελούν γήινους φθαρτούς νόμους αλλά ανήκουν στα άυλα, τη φιλοσοφία και τους αιώνιους νόμους τους σύμπαντος.

Ο καθένας μας βιώνει εξελίξεις, στις οποίες καλείται να προσαρμόσει τη ζωή του, τη δουλειά του, τις προσωπικές και οικογενειακές του σχέσεις και πολλές φορές, ακόμα και τις αξίες του. Όλα αυτά, προκαλούν τεράστια σύγχιση, συναισθήματα αγωνίας, θυμού και φόβου, που δεν βρίσκουν τρόπο έκφρασης. Έτσι, αυξάνει συνεχώς ο αριθμός των ανθρώπων που παρουσιάζουν ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα.

Με άλλα λόγια, όταν η εσωτερική ισορροπία χαθεί, το σώμα νοσεί και παρουσιάζει συμπτώματα που δηλώνουν ότι χρειάζεται βοήθεια. Το σύμπτωμα είναι η «φωνή» του οργανισμού να ζητήσει βοήθεια.

Η συστημική ψυχοθεραπεία βοηθάει τον άνθρωπο να επεξεργαστεί τα συναισθήματα του και να βρει υγιείς τρόπους έκφρασης τους, να διευρύνει τους ορίζοντες και τις προοπτικές του και να καλλιεργήσει δεξιότητες επικοινωνίας ώστε να βελτιωθούν οι σχέσεις του. Ακόμα, τον ενισχύει ώστε να τολμήσει να κάνει τις επιλογές που πραγματικά θέλει και που θα του επιτρέπουν να έχει μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Συχνά, όμως τα προβλήματα έχουν επηρεάσει το σώμα σε τέτοιο βαθμό, που χρειάζεται η λήψη φαρμάκων. Η κλασσική ιατρική είναι γεμάτη με φάρμακα απλής καταστολής συμπτωμάτων και όχι θεραπείας, εκ των οποίων κάποια λειτουργούν εξαρτησιακά, άλλα έχουν πολλές και σοβαρές παρενέργειες, και τα περισσότερα πολύ μεγάλο κόστος.

Η ομοιοπαθητική και η συστημική ψυχοθεραπεία βλέπουν τον άνθρωπο ως σύνολο και διερευνούν την ψυχοσωματική του εικόνα σε ατομικό επίπεδο αλλά και μέσα στο οικογενειακό, όπως και το ευρύτερο κοινωνικό του πλαίσιο, κάτι που είναι σαφώς ανώτερο από μια απλή καταστολή συμπτωμάτων χωρίς να αποκλείεται περαιτέρω κλιμάκωση της ασθένειας.

Η ομοιοπαθητική, στοχεύει στην συνολική βελτίωση των επιπέδων ψυχοσωματικής υγείας του οργανισμού, ενισχύοντας τους μηχανισμούς άμυνας. Το σύμπτωμα εκφράζει μια «ανάγκη» του οργανισμού και ο στόχος δεν είναι η εξάλειψη μόνο του συγκεκριμένου συμπτώματος, αλλά η θεραπεία της ασθένειας που το προκάλεσε όσο και η συνολική βελτίωση του οργανισμού, δηλαδή του ατόμου στο σύνολο του.

Ο συνδυασμός συστημικής - ομοιοπαθητικής. Η ολιστική θεραπεία του μέλλοντος

Όπως στη συστημική έτσι και στην ομοιοπαθητική κυριαρχούν οι βασικοί νόμοι της ιεραρχίας, της αλληλεπίδρασης, της επάρκειας, της πολυπλοκότητας, της κυκλικότητας, της αυτοποίησης, της αυτοργάνωσης, της στοχοθεσίας.

Οι νόμοι αυτοί εφαρμόζουν τόσο στην επιλογή των συμπτωμάτων που θα ληφθούν υπόψιν όσο και στην επιλογή του φαρμάκου που θα αναδυθεί μέσα από τα συμπτώματα. Ο ασθενής δηλαδή λαμβάνεται ως ένα σύστημα ο ίδιος ψυχοσωματικό όπου ιεραρχούμε τα συμπτώματά του τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική τους διάσταση. Επιπλέον αξιολογούμε το σύστημα του ασθενούς μέσα από τα αλληλεπιδρώντα με αυτόν οικογενειακά, εργασιακά, κοινωνικά συστήματα που τον εμπεριέχουν αλλά και τις δικές του συμπεριφορές και τους δικούς του στόχους. Επίσης, δεν θεωρεί τα συμπτώματα ασθένειες, αλλά αναδυόμενες ιδιότητες που ερμηνεύονται ως έκφραση (σημάδια) της εσωτερικής οργανωσιακής διαταραχής του οργανισμού, που ζητούν την αποκατάσταση της λειτουργίας του οργανισμού και την αυτοθεραπεία του.

Το ομοιοοπαθητικό φάρμακο είναι κι αυτό ένα σύστημα από μόνο του καθώς ενέχει σωματικά αλλά και ψυχικά συμπτώματα. Αποτελεί το ίδιο μια εικόνα, μια κατάσταση σε όλα τα επιμέρους συστήματα σωματικά και ψυχικά. Για να πούμε ότι συνταγογραφούμε το σωστό φάρμακο πρέπει αυτό να ταιριάζει με τον ασθενή σε όλα του τα επίπεδα και τα πεδία με τα ψυχοσωματικά συμπτώματα του. Όταν δηλαδή διαβάζουμε το φάρμακο πρέπει να μας δίνει την ακριβή εικόνα του ασθενούς σε όλα τα επίπεδα.

Τα συστήματα, πρέπει να συντονίζονται μέσα απο ένα κοινό κρίκο συνδεσιμότητας. Η προσεταιρεστική και αντιμεταθετική τους ιδιότητας, μας κάνει να βλέπουμε περισσότερες συνδέσεις με άλλα οπτικά πεδία και γωνίες που όταν ενσωματώνονται, δείχνουν ένα ακόμη μεγαλύτερο σύστημα – σύνολο. Ο συντονισμός όλων των περιφερειακών συστημάτων που υποδεικνύουν ένα υπερσύστημα γίνεται όταν συνδεθούν αυτά τα συστήματα, πράγμα που αποδεικνύει την άμεση σχέση συστημικής - ομοιοπαθητικής.

Έτσι στην Γνωστική Ομοιοπαθητική θεραπεία δίνονται σε γρήγορο χρονικό διάστημα, φάρμακα διαφορετικά, που όμως, συμπληρώνουν τόσο το σύστημα, όσο και το υπερσύστημα. Δηλαδή, τα κατώτερα βιολογικά-συναισθηματικά-ψυχολογικά συστήματα, αλλά ταυτόχρονα και τα ψυχικά-πνευματικά ανώτερα σύνολα.

Το χρονικό διάστημα πρέπει να είναι μικρό, γιατί τα μήκη κύμματος και η συμβολή τους πρέπει να είναι ακόμη ενεργά, προκειμένου να έρθει το επόμενο φάρμακο και να προκαλέσει ενισχυτική συμβολή και στα άλλα σύνολα που εφάπτονται. Δίνουμε έτσι, στον οργανισμό μια ολιστική θεραπεία σε πολλά συναφή συστήματα που ενεργοποιούνται λειτουργώντας σε όλο και περισσότερα μέρη του όλου μας.
Καταφέρνουμε δηλαδή να συντονίσουμε σε θεραπεία το ανώτερο τμήμα μας το οποίο θα φροντίσει πολύ καλά την κατεύθυνση του κατώτερου καθώς εμείς φωτίσαμε τα κατώτερα κάνοντας τα να έρθουν σε επαφή αγγίζοντας τα ανώτερα.

Οι μοντέρνες θεωρίες της συστημικής θεώρησης (βιολογία συστημάτων, επιστήμης της πολυπλοκότητας και ψυχονευροανοσολογία) ταιριάζουν εκπληκτικά με την πολύ παλαιότερη σε σύλληψη αλλά ορθή Ομοιοπαθητική!

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ζητάει από τα κράτη να ενσωματώσουν τις εναλλακτικές και παραδοσιακές θεραπευτικές, για τη βελτίωση και την ασφαλέστερη περίθαλψη, καθώς και την υποστήριξη της επιλογής των πολιτών στις θεραπείες, κάτι που δεν βλέπουμε να εφαρμόζεται ουσιαστικά.

Αναφέρει, λοιπόν, πως τα διαφορετικά θεραπευτικά συστήματα μπορούν να συνυπάρξουν με την πολιτική πρωτοβουλία προμελετημένων αποφάσεων, βασιζόμενα στη γνώση και την κατανόηση.

Η προβλεπόμενη αύξηση των χρόνιων ασθενειών που περιλαμβάνει και την παιδική ηλικία, αποτελεί επείγοντα λόγο για τη συνεργασία της συμβατικής ιατρικής και των Παραδοσιακών και Συμπληρωματικών θεραπειών (WHO, 2013).

Η ομοιοπαθητική και η συστημική οικογενειακή ψυχοθεραπεία είναι από μόνες τους αυτοτελή και αποτελεσματικά θεραπευτικά συστήματα, σε μια άρρηκτη σύνδεση μεταξύ τους που μένει να οριστικοποιηθεί όσο και να αναγνωριστεί προκειμένου να πάνε την ιατρική σε μια άλλη διάσταση, αυτής της ψυχοσωματικής της υπόστασης.

Το μέλλον ανήκει στην ολιστική ιατρική όπου η συστημική και η ομοιοπαθητική παίζουν σαφώς κυρίαρχο ρόλο.

Βιβλιογραφία

Decoding the Nuclear Pore Complex of the Cell, Atom by Atom (scitechdaily.com)
Most Complete Simulation of a Cell Probes Life’s Hidden Rules | Quanta Magazine
Συστήματα και υπερσυστήματα: η νέα επιστημονική πραγματικότητα (psychology.gr)
Ομοιοπαθητική και Συστημική επιστήμη - του Τ. Nicolai ECH President (homeopathy.gr)