Συντροφικές σχέσεις: Αναζητώντας το πρόσωπο που θα συμβάλλει στην εκπλήρωση της αυτο-εκπληρούμενης προφητείας μας

Ακρόαση άρθρου......

Πολλοί άνθρωποι αναζητούν τον/την σύντροφο που θα τους συντροφεύσει στην πορεία πραγμάτωσης της αυτοεκπληρούμενης προφητείας τους κι ως εκ τούτου ο σημαντικός άλλος μετατρέπεται σε πεδίο άσκησης της επαναβίωσης των τραυματικών εμπειριών ή/και επώδυνων συναισθημάτων. Ο άλλος δηλαδή γίνεται το τραύμα και συνάμα η ευκαιρία να ξαναβιωθεί, μέσα από τη συντροφική σχέση, επιχειρώντας μια τραγική λύση στο αδιέξοδο του βιωμένου πόνου.

Προδοσία

«Φοβάμαι την προδοσία από τους ανθρώπους, την έχω βιώσει από μικρή κι έμαθα να μην εμπιστεύομαι κανέναν», αναφέρει σε μια θεραπευτική συνεδρία η Κατερίνα καταδεικνύοντας πως είναι εδραιωμένη μέσα της η πεποίθηση πως κανείς δεν είναι άξιος της εμπιστοσύνης της.

Και συνεχίζει λέγοντας «πριν όμως με προδώσει κάποιος προδίδω εγώ η ίδια τον εαυτό μου και απλά διαλέγω από πριν (ασυνείδητα) ανθρώπους που θα είναι συνένοχοι στην προδοσία. Έτσι έμαθα κυρίως να μην εμπιστεύομαι τον εαυτό μου, να θυσιάζω τα όνειρα και τις επιθυμίες μου στο βωμό της αμφιβολίας, του θυμού, της ασφάλειας ενός εσωτερικού κενού».

Για να αντέξει την «προδοσία» λοιπόν η Κατερίνα ντύθηκε μια πανοπλία και περιόρισε τον ζωτικό της χώρο μέσα στα στενά και ασφυκτικά πλαίσια της μοναξιάς της.

Δεν φορούν μόνο οι άντρες πανοπλίες, υπάρχουν και πολλές γυναίκες που θωρακίζουν τον ψυχισμό τους με ένα ιδιότυπο ανθεκτικό περίβλημα για να μπορέσουν να αντέξουν τα οδυνηρά γεγονότα και τα επώδυνα συναισθήματα. Η Κατερίνα ενκυτίασε τη ζωή της στις συντεταγμένες του τραύματος και έδωσε νόημα στις ψυχικές της άμυνες, τροφοδοτώντας διαρκώς και μεταβάλλοντας το τραυματικό παρελθόν σε ένα διαρκές παρόν. Σε αυτή την απρόσκοπτη ροή του τραύματος η επιλογή του εκάστοτε ερωτικού συντρόφου ήταν άρρητα συνδεδεμένη με την ανάμνησή του τραύματος, η οποία θα της επέτρεπε να ζει διαρκώς τη ματαίωση της προδοσίας.

Ο θεραπευτικός μετασχηματισμός του «παρελθόντος»

Το παρελθόν μπορεί να γίνει ο φωτεινός οδηγός του μέλλοντος μέσα από την ενσυνειδητότητα του παρόντος. Όποιες και να είναι οι αναφορές του ατόμου, όσο κι αν είναι επώδυνες ή τραυματικές, δύναται να αφήσουν μνημονικά ίχνη ικανά να βρει κανείς το δρόμο της προσωπικής του εξέλιξης (ανέλιξης).

Για να επιτευχθεί όμως αυτό το παρελθόν χρειάζεται φως, εξιχνίαση των άγνωστων ή απωθημένων πλευρών του και απομάκρυνση από τις εμμονικές ή φοβικές εμπλοκές που περιορίζουν τους ορίζοντες του ανθρώπου. Στην ψυχοθεραπευτική πράξη τα γεγονότα που ορίζουν και καθορίζουν το διαγενεακό αξιακό πλέγμα και υφαίνουν το νοηματοδοτικό της πλαίσιο αναφοράς έρχονται ξανά στη μνήμη αποφορτισμένα από το βάρος της γενεαλογίας και φιλτραρισμένα από την ψυχοθεραπευτική ματιά σηματοδοτούν το υλικό της αλλαγής. Έτσι τα παρελθοντικά γεγονότα από βάρος που ακινητοποιούν τον άνθρωπο μετατρέπονται σε φτερά για να μάθει κανείς να πετά.

Οι αόρατοι δεσμοί με μοτίβα συμπεριφοράς, που ενσαρκώθηκαν διά μέσου φορτισμένων συγκινησιακά γεγονότων καθώς και συγκεκριμένων ψυχικών ψηγμάτων που διαμορφώθηκαν στο αμόνι των συγκυριών, έρχονται στο φως και αποκτούν ορατές συνδέσεις με τις υποκειμενικές κατασκευές του κάθε θεραπευόμενου.

Τι αφήνουν τα τραυματικά βιώματα στο πέρασμά τους;

Με αντίστοιχο τρόπο αυτός ο αόρατος μηχανισμός κατασκευής της υποκειμενικότητας δόμησε και τον ψυχισμό της Κατερίνας. Όπως αντιστοίχως η ψυχοθεραπευτική διαδικασία κατάφερε να φωτίσει τις διαδρομές του και άνοιξε το δρόμο για προσωπικές συνδέσεις, κατανοήσεις και μετασχηματισμούς. Η ίδια συνθήκη που σμίλευσε το κέλυφος προστασίας (την πανοπλία) της έμαθε παράλληλα να είναι ευέλικτη και ανθεκτική, αφού η κράση της ψήθηκε σε υψηλούς βαθμούς.

Ζητήματα Ηθικής και Δεοντολογίας στην Άσκηση της Ψυχοθεραπείας
Κύκλος Σεμιναρίων για Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας | Γενική είσοδος: 35 ευρώ
Θεματικές Ενότητες: Διπλές σχέσεις θεραπευτή – θεραπευόμενου | Ψυχική ανθεκτικότητα του θεραπευτή | Υπέρβαση – παραβίαση ορίων στην ψυχοθεραπευτική σχέση | Ειδικές προκλήσεις στην ψυχοθεραπεία | Ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας | Διαχείριση εξω-θεραπευτικών πληροφοριών | Διατήρηση και άρση του απορρήτου

Ανέπτυξε μεν ένα κουκούλι (το γέλιο και η ανεξάντλητη ενέργειά της ήταν το περίβλημα του) που ναι μεν δεν της επέτρεπε να συναισθάνεται τον εαυτό της, προστάτεψε δε τα συναισθήματα της από τις εκάστοτε προδοσίες και συναισθηματικές κακουχίες. Το τραύμα εκτός από πληγές άφησε και πολλά εφόδια τα οποία διαμόρφωσαν μια συστάδα από ψυχικά αποθέματα τα οποία με τη σειρά τους περιμένουν την αξιοποίησή τους στον παρόντα χρόνο.

Με άλλα λόγια ό,τι της προσέδιδε βάρος δύναται να γίνει το αφετηριακό άλμα προς νέες προοπτικές του εαυτού. Η πίκρα της προδοσίας και η ανείπωτη οργή επιτρέπουν κάποιες ρωγμές στο κέλυφος της πανοπλίας από τις οποίες φωτίζονται κι έρχονται στην επιφάνεια αποθέματα του ψυχισμού και ενεργοποιούνται δυνάμεις που έμειναν καχεκτικές. Έτσι ο φόβος μη σπάσει το κέλυφος γίνεται το αυλάκι να φυτευτεί ο σπόρος της αλλαγής.

Θεραπευτική αλλαγή

Ο δρόμος της εμπιστοσύνης στον εαυτό είναι βέβαια καμιά φορά πιο δύσκολος από τις προηγούμενες εσωτερικές ανακαλύψεις, οι οποίες σαφώς κι αποτελούν την απαρχή μιας νέας κατασκευής του εαυτού. Ο δρόμος ανοίγεται διάπλατα δημιουργώντας συνάμα ενθουσιασμό, αγωνία και φόβο.

Σε αντιδιαστολή επομένως με την επιλογή συντρόφου που διευκολύνει το αέναο πέρασμα στην ματαίωση του τραύματος η ψυχοθεραπευτική διαδικασία συντροφεύει τον θεραπευόμενο, όπως στην περίπτωσή μας την Κατερίνα, στην ενσυνείδητη επιλογή της αναδιάρθρωσης των δομικών υλικών της ταυτότητάς του. Με άλλα λόγια η ψυχοθεραπεία βοηθά τον άνθρωπο να ποιήσει τον εαυτό του χρησιμοποιώντας τα υλικά του παρελθόντος με ένα διαφορετικό τρόπο και να αποτρέψει την πορεία προς την εκπλήρωση της αυτο-εκπληρούμενης προφητείας.

Σαν η θεραπευτική αλλαγή να έχει στόχο την ανασυγκρότηση των υλικών με τα οποία είναι φτιαγμένος ο εαυτός σε νέες συνθέσεις, οι οποίες όσο εσωτερικεύονται δύναται να οδηγήσουν στην επιλογή ενός συντρόφου που πλέον θα διευκολύνει τη «θεραπευτική» αλλαγή μέσα στη σχέση.