Η πάλη της σύγχρονης γυναίκας με τα στερεότυπα

Γυναίκα μια πολύπλευρη οντότητα που σίγουρα χρειάζεται πολλές λέξεις για να την περιγράψεις. Είναι ελεύθερη, ικανή, δυνατή. Είναι ένας συνδυασμός θηλυκότητας και δυναμισμού. Η γυναίκα ήταν και είναι έμπνευση. Είναι μια «επιδέξια ακροβάτης» που παλεύει καθημερινά να ισορροπήσει ανάμεσα στους πολλαπλούς της ρόλους.

Με λίγα λόγια είναι η πηγή της δημιουργίας και η συνεισφορά της στις διάφορες πτυχές της κοινωνικής ζωής είναι αδιαμφισβήτητη.

Παρόλα τα παραπάνω όμως, η γυναίκα σήμερα έχει να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις. Καθημερινά έρχεται αντιμέτωπη με στερεότυπα και προκαταλήψεις. Αν και με τους αγώνες της έχει κερδίσει πολλές μάχες παρόλα αυτά τόσο η ίδια όσο και το αντίθετο φύλο δεν έχουν απελευθερωθεί από πολλά «πρέπει» και κοινωνικές επιταγές που της περιορίζουν και της στερούν την ελευθερία έκφρασης και κινήσεων.

Τόσο σε προσωπικό όσο και κοινωνικό επίπεδο, οι αυτοπεριοριστικές πεποιθήσεις και οι ενδοβαλλόμενες αξίες σχετικά με τις διαφορές των δύο φύλων είναι ακόμα αρκετές.

Ειδικά όσον αφορά στην εργασία, ακόμα παρατηρούνται έκδηλες διακρίσεις. Στην εποχή μας, ακόμα και αν οι γυναίκες έχουν κερδίσει δικαιώματα και γενικά θεωρούμε ότι οι διακρίσεις έχουν εξυγιανθεί σε μεγάλο βαθμό πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως το 50% των 1000 καλύτερων εταιρειών στις ΗΠΑ δεν έχει γυναίκες στις υψηλότερες θέσεις της ιεραρχίας. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό το πρόβλημα.

Είναι σύνηθες το μισθολογικό κενό, ο δύσκαμπτος και προκατειλημμένος τρόπος που αντιμετωπίζονται οι εργαζόμενες γυναίκες που επιθυμούν να γίνουν μητέρες, οι εργαζόμενες που έχουν μικρά παιδιά, οι εργαζόμενες μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά και οι γυναίκες που επιθυμούν να δώσουν προτεραιότητα στην καριέρα τους, οι γυναίκες που θέτουν στόχους και προσπαθούν να πρωτοπορήσουν, να δημιουργήσουν, να ανελιχθούν και να ασχοληθούν με το επιχειρείν.

Προκαταλήψεις λόγω φύλου

Οι προκαταλήψεις λόγω φύλλου είναι ο τρόπος με τον οποίο κρίνουμε άνδρες και γυναίκες με βάση τα ηγεμονικά θηλυκά και αρσενικά χαρακτηριστικά που τους έχουν αποδοθεί

Η κατηγορία του αρσενικού έχει παρατηρηθεί ότι συσχετίζεται με χαρακτηριστικά δύναμης και επιτεύγματος. Τόσο άντρες όσο και γυναίκες συσχετίζουν τα αρσενικά μέλη πιο έντονα από τα θηλυκά με λέξεις όπως τόλμη, δύναμή και εξουσία. Η ισχύς αυτής της συσχέτισης δεν προβλέπεται από ρητές πεποιθήσεις. Παρατηρείται μέσα από έρευνες πως οι γυναίκες σχετίζονται περισσότερο με την αδυναμία.

Αυτό ισχύει όχι μόνο για τους άντρες αλλά και τις ίδιες τις γυναίκες. Ωστόσο, οι γυναίκες παρουσιάζουν αυτήν τη συσχέτιση μόνο όταν οι λέξεις σχετικές με την αδυναμία είναι θετικές, όπως ωραία, λουλούδι, και ευγενική ή απαλή, κ.ά.

Συγκεκριμένα επαγγέλματα συνδέονται ασυνείδητα με τα κοινωνικά φύλα. Για παράδειγμα, το διδακτικό προσωπικό δημοτικού σχολείου έχει ασυνείδητα συσχετιστεί με τις γυναίκες, και η μηχανική με τους άνδρες.

Οι γυναίκες έχουν συσχετιστεί αρνητικά με τα μαθηματικά και μάλιστα ισχυρά. Όσο ισχυρότερα ένα θηλυκό άτομο σχετίζεται με τη γυναικεία ταυτότητα φύλου, τόσο πιο ισχυρή ασυνείδητη αρνητική συσχέτιση έχει με τα μαθηματικά. Η ισχύς αυτών των ασυνείδητων στερεοτύπων σε κορίτσια σχολικής ηλικίας προβλέπει ακαδημαϊκές προτιμήσεις και επιτεύγματα.

Συνήθως μάλιστα οδηγεί τις γυναίκες στην αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Εσωτερικεύουν τόσο πολύ τις εν λόγω προκαταλήψεις που η αποτυχία τους σε αντίστοιχα πεδία δεν σχετίζεται με τις πραγματικές τους ικανότητες και δυνατότητες όσο με τις ικανότητες και δυνατότητες που πιστεύουν πως έχουν. Γεγονός, που όπως είναι επόμενο τις ωθεί σε μειωμένη αίσθηση αυτό-αποτελεσματικότητας και αυτοεκτίμησης.

Επίσης, είναι συχνό φαινόμενο οι γυναίκες οι οποίες δεν συμμορφώνονται στα κοινωνικά πρότυπα και προσδοκίες να διακατέχονται από έντονα αισθήματα αποτυχίας γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση ψυχικών διαταραχών και δυσκολιών.

Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφέρουμε πως η σύγχρονη έρευνα μας έχει δώσει σημαντικά ευρήματα για την δημιουργικότητα και πως για την ανάπτυξη και ενίσχυσή της απαιτούνται το ίδιο ανδρικά και γυναικεία χαρακτηριστικά. Όπως για παράδειγμα ανεξαρτησία σκέψης και ευαισθησία.

Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε πως γυναικεία, παραδοσιακά χαρακτηριστικά όπως η αφοσίωση, το ενδιαφέρον για τις ανάγκες και τα προβλήματα των άλλων, η επίλυση προβλημάτων και συγκρούσεων ουσιαστικά περιγράφουν μια ολιστική προσέγγιση στην ηγεσία τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω η συμβολή της γυναίκας είναι σημαντική  για την εξέλιξη των  μοντέλων διοίκησης και ηγεσίας των επιχειρήσεων σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες της σημερινής εποχής.

Εργασία και γυναίκες

Η πεποίθηση ότι οι γυναίκες δεν έχουν φιλοδοξίες και κίνητρα που χρειάζονται για να επιτύχουν προκαλεί συνήθως μια έμμεση διάκριση εναντίων των γυναικών που επιθυμούν να ακολουθήσουν πχ μια καριέρα στη διοίκηση επιχειρήσεων.

Θεωρείται ότι οι γυναίκες θα προχωρήσουν και θα εξελιχθούν μόνο αν αισθάνονται ότι έχουν όλες τις ικανότητες και την εμπειρία να ανταπεξέλθουν σε αυτό που επέλεξαν.

Σε αντίθεση, οι άντρες είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα για να επιτύχουν το σκοπό τους. Αυτή η προκατάληψη λειτουργεί εναντίων των γυναικών που θεωρούνται ότι δεν ενδιαφέρονται για τις ηγετικές θέσεις.

Πώς θα μπορούσαν όλα τα παραπάνω λοιπόν να διορθωθούν ή έστω να μετριαστούν;

Διαχείριση των ζητημάτων της αντιληπτικής διαδικασίας

1. Συγκεντρώστε αρκετές πληροφορίες σχετικά με τη συμπεριφορά και τη στάση των συνανθρώπων σας χωρίς να προβαίνετε σε αυθαίρετα και γενικά συμπεράσματα

2. Ελέγχετε τα συμπεράσματά σας ώστε να βεβαιωθείτε για την εγκυρότητά τους

3. Διακρίνετε τα γεγονότα από τις υποθέσεις

4. Διακρίνετε τις διάφορες όψεις στη συμπεριφορά ενός ατόμου

5. Κατανοήστε τα πραγματικά συναισθήματα ως ένα μέσο να εξαλειφθούν ή να μειωθούν οι προκαταλήψεις.

Τα παραπάνω είναι ένας οδηγός που βοηθά στην διαχείριση των προκαταλήψεων και την αναπλαισίωση αυτών τόσο για άνδρες τόσο για γυναίκες.

Συμπερασματικά λοιπόν, τα στερεότυπα είναι ακόμα εδώ και συντηρούνται τόσο από άντρες όσο και από τις ίδιες τις γυναίκες. Μήπως η ατομική αφύπνιση, αυτογνωσία και προσπάθεια είναι σημαντική για να περιοριστούν συνολικά προκαταλήψεις και στερεότυπα φύλου;

Ας μην ξεχνάμε τα λόγια του Αϊνστάιν «ο κοινός νους δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα απόθεμα από προκαταλήψεις που έχει κατακαθίσει στο μυαλό πριν γίνουμε 18».

Βιβλιογραφία:

Βακόλα, Μ., Νικολάου, Ι. (2012). Οργανωσιακή συμπεριφορά. Αθήνα: Εκδόσεις Rosili.