Γιατί βρίζουμε όταν πονάμε;

Είστε από τους ανθρώπους που βρίζουν κάθε φορά που χτυπούν κάπου και τους λυγίζει ο πόνος; Μη νιώθετε άσχημα για τις βρισιές! Μια νέα έρευνα βρήκε ότι αυτή η τεχνική βοηθάει! Οι βρισιές χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες αποτελώντας σχεδόν παγκόσμιο ανθρώπινο γλωσσικό φαινόμενο.

Το πείραμα για τη βωμολοχία

Ως βωμολοχία ορίζεται η άσεμνη γλώσσα, τα αισχρά και χυδαία λόγια, οι βρισιές, που τείνουν να θεωρούνται ως αγένεια. Σε αντίθεση όμως με τη κοινή γνώμη, η χρήση της βωμολοχίας δεν είναι πάντα αγένεια ή απειλή προς κάποιον άλλο.

Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τις βρισιές για να αποσυμπιέσουν θετικά ή αρνητικά συναισθήματα που προκαλούνται από διάφορες καθημερινές καταστάσεις.

Σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε ο Stephens το 2009 στο πανεπιστήμιο Keele στο Ηνωμένο Βασίλειο, υποστηρίχθηκε ότι η βρισιά μειώνει τον πόνο.

Πιο συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι η χρήση υβριστικών λέξεων ή φράσεων είχε ως αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση της αντοχής στον πόνο, αλλά μόνο όταν επρόκειτο για πραγματικές βρισιές. Το πείραμα είχε ως εξής: 92 εθελοντές έβαλαν τα χέρια τους μέσα σε παγωμένο νερό.

Για να αξιολογηθεί η αντοχή τους στον πόνο, οι ερευνητές μέτρησαν τον χρόνο που χρειαζόταν ώστε οι εθελοντές να αρχίσουν να αισθανθούν πόνο και η αντοχή τους σε αυτόν κρίθηκε από το πόση ώρα μπορούσαν να κρατήσουν τα χέρια τους μέσα στο παγωμένο νερό.

Κάθε συμμετέχοντας, επανέλαβε το πείραμα τέσσερις φορές και κλήθηκε από τους ερευνητές να επαναλαμβάνει είτε πραγματικές βρισιές είτε λέξεις που χρησιμοποιούνται αρκετές φορές ως βρισιές αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι.

Στα αποτελέσματα βρέθηκε ότι η χρήση πραγματικών υβριστικών λέξεων και φράσεων αύξησε την αντοχή στον πόνο κατά 33%! Αντίθετα, η χρήση κεκαλλυμένων βρισιών (Π.χ. Fuch αντί Fuck) βοήθησε ελάχιστα τους εθελοντές να ανταπεξέλθουν στον πόνο.

Οι συμμετέχοντες οι οποίοι έβριζαν την ώρα που είχαν τοποθετημένο το χέρι τους σε παγωμένο νερό εκτός του ότι είχαν περισσότερη αντοχή στο πόνο εμφάνισαν και αυξημένους καρδιακούς παλμούς συγκριτικά με εκείνους που δεν έβριζαν. Η ανακούφιση από τον πόνο ήταν άμεση και αποτελεσματική σε αυτούς που χρησιμοποιούσαν υβριστικές λέξεις.

Αποκτήστε το βιβλίο 40 μελέτες που άλλαξαν την ψυχολογία, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Αντοχή στον πόνο

Στην έρευνα συμπεριλήφθησαν και οι ακόλουθοι παράμετροι: το φύλο, ο φόβος του πόνου και η συχνότητα της βρισιάς. Η συγκεκριμένη έρευνα ίσως δείχνει μια πιθανή αιτία γιατί οι βρισιές ξεκίνησαν να χρησιμοποιούνται και γιατί εξακολουθούν να υπάρχουν.

Παρ’ όλα αυτά τονίζεται, ότι η υπερβολική χρήση της βρισιάς σε καθημερινή βάση την καθιστά αναποτελεσματική στην μείωση του πόνου.

Το 2011 ο Stephens διεξήγαγε μια συμπληρωματική έρευνα: χρησιμοποίησε στο πείραμά του ίσο αριθμό ανδρών και γυναικών, τοποθέτησε τα χέρια τους στο παγωμένο νερό και αξιολογούσε τον πόνο κάθε 20 λεπτά. Ακόμη, χώρισε τους συμμετέχοντες σε τέσσερις διαφορετικές ομάδες: με υποστήριξη, χωρίς υποστήριξη, με την σιωπηρή παρουσία ατόμου και μόνοι τους. Στο τέλος της έρευνας υποστηρίχτηκε ότι άντεχαν περισσότερο στο πόνο τα άτομα που είχαν κοινωνική υποστήριξη, στη συνέχεια αυτοί που ήταν μόνοι τους, έπειτα χωρίς υποστήριξη και τέλος με τη σιωπηρή παρουσία ατόμων.

Καταλήγοντας ο Δρ Stephens παρατήρησε και επισήμανε μεταξύ άλλων το ενδεχόμενο ότι δεν είναι το άκουσμα των υβριστικών λέξεων που είχε επωφελείς επιδράσεις στον πόνο, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο που πιθανότατα συνδέεται με την παιδική ηλικία κατά την οποία μαθαίνουμε τις βρισιές.

Το πώς η εκστόμιση απρεπούς λεξιλογίου επιτυγχάνει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα δεν είναι ξεκάθαρο. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι εμπλέκεται κάποιος μηχανισμός του εγκεφάλου που συνδέεται με το συναίσθημα. Παλαιότερες μελέτες έδειξαν ότι, σε αντίθεση με την κανονική γλώσσα που ελέγχεται από λίγα εξωτερικά χιλιοστά του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, η άσεμνη γλώσσα βασίζεται σε εξελικτικά πρώιμες δομές θαμμένες βαθιά στο δεξί ημισφαίριο.

Ο ρόλος της αμυγδαλής στις αντιδράσεις μας

Μία τέτοια δομή είναι η αμυγδαλή, μία ομάδα νευρώνων που μπορεί να ενεργοποιήσει μία αντίδραση fight-or-flight (πανικού) κατά την οποία ανεβαίνουν οι σφυγμοί και δεν είμαστε τόσο ευαίσθητοι στον πόνο. Πράγματι, οι σφυγμοί των φοιτητών, όπως είδαμε και παραπάνω, ανέβαιναν όσο έβριζαν, γεγονός που ωθεί τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η αμυγδαλή είχε ενεργοποιηθεί. Αλλά επειδή η αμυγδαλή είναι συνδεδεμένη και με το τμήμα μνήμης του εγκεφάλου, η επανάληψη των λέξεων μειώνει τη δραστηριότητά της.

Όπως σημείωσε και ο Stephens, όσο περισσότερο βρίζουμε τόσο χάνεται το συναίσθημα από τη λέξη. Και χωρίς συναίσθημα δεν μπορεί η λέξη από μόνη της να έχει το ίδιο αποτέλεσμα.

Ισχυρισμοί ψυχολόγων για τη βωμολοχία

Ο ψυχολόγος Steven Pinker συνέκρινε την κατάσταση με αυτό που συμβαίνει στον εγκέφαλο μίας γάτας όταν κάποιος καθίσει κατά λάθος πάνω της. «Υποθέτω ότι το βρίσιμο ακουμπά σε ένα αμυντικό αντανακλαστικό κατά το οποίο το ζώο το οποίο τραυματίστηκε ή εγκλείστηκε σκάει σε μία οργισμένη προσπάθεια, συνοδευόμενη από μία θυμωμένη κραυγή, να ξαφνιάσει και να εκφοβίσει τον επιτιθέμενο».

Ο ψυχολόγος Timothy Jay ωστόσο, ισχυρίζεται πως οι βρισιές είναι κάτι περισσότερο από επιθετικότητα. Οι βρισιές μας επιτρέπουν να εκφράζουμε θυμό, χαρά, έκπληξη, ευτυχία. Είναι κάτι σαν την κόρνα του αυτοκινήτου σύμφωνα με αυτόν. Μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα με αυτήν.

Αρχικά, οι ερευνητές πίστευαν ότι οι αισχρολογίες ήταν μια μορφή καταστροφολογίας, ένα είδος γνωστικής στρέβλωσης που μεγιστοποιεί το (εκάστοτε) οδυνηρό/εκνευριστικό γεγονός στο μυαλό του ατόμου και περίμεναν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον πόνο.

Ωστόσο, συνέβη το αντίθετο.

Στο πείραμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μπορεί μερικές φορές οι άνθρωποι να βρίζουν με σκοπό να αισθανθούν καλύτερα. Μέσα από την λεκτική εκτόνωση το άτομο πετυχαίνει τόσο να μεταφέρει τα συναισθήματά του, όσο και να αναπτύξει ένα μηχανισμό αντιμετώπισης/διαχείρισης της κατάστασης που τον οδήγησε σε εκνευρισμό.

Σε άλλη έρευνα της ίδιας ερευνητικής ομάδας, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να παίξουν βιντεοπαιχνίδια: είτε ένα παιχνίδι γκολφ ή ένα άλλο, πιο βίαιο παιχνίδι.

Αυτοί που έπαιξαν το βίαιο παιχνίδι παρουσίασαν υψηλότερα επίπεδα επιθετικότητας και εύκολα κατέληξαν να βρίζουν για να εκτονωθούν σε σύγκριση με εκείνους που έπαιξαν το πιο ήπιο παιχνίδι. Με αυτό τον τρόπο οι επιστήμονες συνέδεσαν και πάλι τη συναισθηματική αντίδραση με την αισχρολογία/βρισιά/εκτόνωση.

Βιβλιογραφία

University Keele, Staffordshire, ΗνωμένοΒασίλειο (2011) American Pain Society: «The Journal of pain», τόμος 12, τεύχος 12, σελίδες 1274-1281.