Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή
Πώς ξέρω αν μια σκέψη είναι σωστή ή βλακεία; Να την κρατήσω ή να την...
Τι είναι οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκασμοί;
Τα δύο χαρακτηριστικά συμπτώματα που συναντώνται στην Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή είναι οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκασμοί.
Ο όρος ιδεοληψίες αναφέρεται σε επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις (π.χ. «σκέφτομαι διαρκώς ότι θα μολυνθώ από κάποιο μικρόβιο», «μου έρχεται στο μυαλό συνεχώς η εικόνα ενός αυτοκινητιστικού δυστυχήματος», «νομίζω ότι μπορεί να κάνω κακό τη μητέρα μου»). Οι ιδεοληψίες είναι τρομερά δυσάρεστες για το άτομο και δεν θέλει να του έρχονται στο μυαλό. Τις βιώνει ως παρείσακτες, ενοχλητικές, απαράδεκτες, παράλογες και ασύμβατες με τα πιστεύω του. Παρόλα αυτά, οι ιδεοληψίες έρχονται απροειδοποίητα χωρίς να το επιθυμεί το άτομο και του προκαλούν μεγάλη δυσφορία και άγχος.
Ως αποτέλεσμα, ο άνθρωπος που υποφέρει από την ΙΨΑΔ, κάποιες φορές, προσπαθεί να αγνοήσει ή να καταπνίξει τις ιδεοληψίες (π.χ. αποφεύγοντας ερεθίσματα και καταστάσεις που θα τις πυροδοτούσαν ή «διώχνωντας» τις σκέψεις του). Άλλες φορές, για να εξουδερώσει το άτομο τις ανεπιθύμητες αυτές σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις φέρνει στο μυαλό του μια άλλη σκέψη ή εμπλέκεται σε μια πράξη/τελετουργία (ψυχαναγκασμοί).
Οι ψυχαναγκασμοί (ή αλλιώς τελετουργίες) είναι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (π.χ. «τσεκάρω δέκα φορές την πόρτα πριν φύγω από το σπίτι») ή νοητικές πράξεις (π.χ. «λέω έξι φορές από μέσα μου το πάτερ ημών»), στις οποίες το άτομο νιώθει ότι πρέπει να προβεί ως απάντηση σε μία ιδεοληψία ή τις εφαρμόζει σαν έναν άκαμπτο κανόνα. Οι ψυχαναγκασμοί έχουν ως στόχο να μειώσουν τη δυσφορία που προκαλούν στο άτομο οι ιδεοληψίες ή να αποτρέψουν κάποιο γεγονός που φοβάται. Ωστόσο, οι τελετουργίες αυτές είτε δεν συνδέονται ρεαλιστικά με το γεγονός που αποσκοπούν να αποτρέψουν από το να συμβεί (π.χ. «μετράω μέχρι το εκατό για να μην τρακάρει το παιδί μου με το αυτοκίνητο»), είτε χαρακτηρίζονται από υπερβολή (π.χ. «πλένω για δύο ώρες τα χέρια μου για να μην μολυνθώ από κάποιο μικρόβιο»).
Το άτομο δεν κάνει τους ψυχαναγκασμούς για ευχαρίστηση. Μερικές φορές, όμως, οι τελετουργίες μειώνουν βραχυπρόθεσμα το άγχος ή η δυσφορία του ατόμου.
Το περιεχόμενο των ιδεοληψιών διαφέρει από ασθενή σε ασθενή με ΙΨΑΔ, ωστόσο μπορούν να ομαδοποιηθούν σε κάποιες πιο γενικές κατηγορίες:
Ως απάντηση, λοιπόν, στις ιδεοληψίες ο ασθενής με ΙΨΑΔ καταφεύγει σε ψυχαναγκασμούς, το τελετουργικό περιεχόμενο των οποίων σχετίζεται συχνότερα με την καθαριότητα, τον επανέλεγχο, την επανάληψη, την τακτοποίηση, τον θησαυρισμό, ή είναι νοητικό (πχ. λέξεις, φράσεις, προσευχή, μετρημα).
Για να διαγνωστεί κάποιος με ΙΨΑΔ, θα πρέπει να καταναλώνει πάνω από μία ώρα ημερησίως σε ιδεοληψίες/ψυχαναγκασμούς και να εμφανίζει δυσλειτουργία ή μεγάλη ενόχληση στους σημαντικούς τομείς της ζωής του, όπως είναι ο κοινωνικός, ο επαγγελματικός ή οι διαπροσωπικές του σχέσεις. Η ΙΨΑΔ μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στη ζωή του ατόμου, όπως το να χάσει τη δουλειά του ή/και να διακοπεί ο γάμος του ή κάποια άλλη σημαντική διαπροσωπική του σχέση· τα προβλήματα στο γάμο είναι ο λόγος που περίπου το 50% των παντρεμένων ασθενών αναζητούν θεραπεία για τη διαταραχή.
Όσον αφορά στο φύλο των πασχόντων, έχει βρεθεί ότι λίγο παραπάνω από το μισούς ενήλικες που υποφέρουν από τη διαταραχή είναι γένους θυληκού. Η ηλικιακή έναρξη της ΙΨΑΔ κυμαίνεται στα αγόρια από 13 ετών έως 15, ενώ στα κορίτσια από 20 ετών έως 24. Η διαταραχή είναι πολύ σπάνιο να εμφανιστεί σε ηλικίες άνω των 35 ετών, όμως δεν είναι απίθανο. Επίσης, έχουν παρουσιαστεί και περιπτώσεις ΙΨΑΔ σε παιδιά δύο ετών.
Σχετικά με τις διαταραχές που συνοδεύουν την ΙΨΑΔ, έχει βρεθεί ότι το 49% των ασθενών με ΙΨΑΔ υπέφερε και από μια αγχώδη διαταραχή, όπως διαταραχή πανικού, κοινωνική φοβία, γενικευμένη αγχώδη διαταραχή ή ειδικές φοβίες, και το 27% από κάποια καταθλιπτική διαταραχή.
Όσον αφορά στη θεραπεία της ΙΨΑΔ, η πρόγνωση για τους ασθενείς με τη διαταραχή έχει βελτιωθεί κατακόρυφα λόγω των ραγδαίων εξελίξεων εντός των τελευταίων δεκαετιών στη φαρμακολογία και την Γνωσιακή - Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ). Οι διαδικασίες, στις οποίες δίνεται έμφαση στη ΓΣΘ για την αντιμετώπιση της ΙΨΑΔ, είναι η σταδιακή έκθεση του θεραπευόμενου σε όλες τις καταστάσεις που προηγουμένως απέφευγε, η άμεση έκθεσή του στα ερεθίσματα που του προκαλούν φόβο (συμπεριλαμβανομένων των σκέψεων) και ο παρεμποδισμός των ψυχαναγκασμών/τελετουργιών και των συμπεριφορών που χρησιμοποιεί για να εξουδετερώσει τις ιδεοληψίες είτε αυτές είναι φανερές (π.χ. πλύσιμο χεριών), είτε όχι (π.χ. σιωπηλό μέτρημα).
Πηγές:
1. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
2. Salkovskis, M. P. & Kirk, J. (1993). Obsessional disorders. In K. Hawton, M. P. Salkovskis, J. Kirk & D. M. Clark (Eds.), Cognitive Behaviour Therapy for Psychiatric Problems, 1st Edition (pp. 129-168). New York: Oxford University Press.
3. Salkovskis, P. M. & Kirk, J. (2009). Obsessive-compulsive disorder. In D. M. Clark & C. G. Fairburn (Eds.), Science and Practice of Cognitive Behaviour Therapy, 2nd Edition (pp. 179-208). New York: Oxford University Press.
Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια - MSc Κλινική Ψυχολόγος, Leiden University, NL
Γνωσιακή - Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία. Ατομική ψυχοθεραπεία ενηλίκων, Συμβουλευτική γονέων.
Όλα τα περιεχόμενα της Πύλης Ψυχολογίας - Psychology.gr προστατεύονται από την DMCA. Η αναδημοσίευση περιεχομένου είναι αποδεκτή, μόνο εφόσον τηρούνται όλοι ανεξαιρέτως οι παρακάτω κανόνες. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση η Πύλη Ψυχολογίας θα προχωράει σε καταγγελία DMCA, χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση. Διαβάστε προσεκτικά το σχετικό πλαίσιο: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ | ![]() |
Βασικό χαρακτηριστικό όλων των διπολικών διαταραχών είναι τα μανιακά συμπτώματα. Η κάθε μορφή της διπολικής διαταραχής διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες με βάση τη σοβαρότητα και τη διάρκεια των μανιακών συμπτωμάτων.
Διαταραχή σωματικής δυσμορφίας Β’ Μέρος: Ο ρόλος των πεποιθήσεων
Στο Α’ μέρος του άρθρου για τη διαταραχή σωματικής δυσμορφίας αναφερθήκαμε εκτενώς στη φύση της εν λόγω διαταραχής, καθώς και στις συμπεριφορές τσεκαρίσματος και αποφυγής που εκδηλώνονται στα πλαίσια της ψυχικής αυτής πάθησης και που ταλαιπωρούν τον πάσχοντα.
Όταν η εξωτερική εμφάνιση προκαλεί δυσφορία.
Συχνά, όλοι μας παρατηρούμε σημεία στο σώμα μας, που θεωρούμε ότι δεν είναι ακριβώς όπως θα τα θέλαμε, δεν μας αρέσουν πολύ ή πιστεύουμε ότι θα μπορούσαν να είναι και καλύτερα. Σίγουρα, όλοι μας δεν είμαστε με όλα ευχαριστημένοι σε σχέση την εξωτερική μας εμφάνιση.
Στην ψυχολογία, με τον όρο αποφυγή εννοούμε ένα δυσπροσαρμοστικό τρόπο διαχείρισης, ο οποίος χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια να αποφύγουμε ή να «αποδράσουμε» από ορισμένες δυσάρεστες σκέψεις ή/και συναισθήματα.Οι συμπεριφορές αποφυγής στα πλαίσια του κοινωνικού άγχους αποσκοπούν στη μείωση του άγχους που δημιουργείται στις κοινωνικές καταστάσεις.
Αναζητήστε ειδικούς για ιδεοληψίες, ψυχαναγκαστική διαταραχή. Ο μοναδικός εξειδεκευμένος κατάλογος.