Προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή και γυναικεία ψυχολογία

Η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή (PMDD) είναι μια σοβαρή συναισθηματική διαταραχή.  Δυστυχώς σε αρκετές περιπτώσεις δεν δίνεται η απαραίτητη κλινική σημασία στις ψυχολογικές και σωματικές επιπτώσεις της με αποτέλεσμα να υπάρχει και δυσκολία στην διάγνωση αλλά και καθυστέρηση στην κατάλληλη θεραπευτική μέθοδο.

Από την άλλη μεριά αρκετές γυναίκες είτε θεωρούν «φυσιολογικά» αυτά που νοιώθουν όσο έντονα και επίπονα είναι, είτε ντρέπονται να αναζητήσουν την κατάλληλη  ιατρική βοήθεια και υποστήριξη υποτιμώντας αυτά που νοιώθουν.

Όμως, η PMDD είναι μια σοβαρή πάθηση που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το πώς μια γυναίκα βιώνει τον εαυτό της, το σώμα της αλλά και την σύνδεσή της με τους άλλους ανθρώπους και την καθημερινότητά της. Χρειάζεται ολιστική προσέγγιση και θεραπεία και παρότι είναι δύσκολη, τόσο η διάγνωσή της όσο και η συμπτωματολογία της, αντιμετωπίζεται.

Η PMDD δεν ταυτίζεται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS), αν και  μοιάζει στα σωματικά και σε κάποια συναισθηματικά συμπτώματα, και στην ουσία είναι μια πολύ πιο σοβαρή μορφή του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου.

Είναι διακριτή διαταραχή αφού συμπεριλαμβάνεται στο Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών DSM (2013),  ταξινομείται στις καταθλιπτικές διαταραχές και  πλήττει περίπου το 5,8% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.

Η συμπτωματολογία της διαταραχής

Στην ωχρινική φάση του γυναικείου κύκλου,  δηλαδή μία με δύο  εβδομάδες πριν την περίοδο, η γυναίκα βιώνει μια σειρά σοβαρών σωματικών και συναισθηματικών συμπτωμάτων που μειώνονται με την έναρξη της εμμήνου ρύσεως και εξαφανίζονται  μετά την περίοδο. 

Αυτό είναι ένα κυκλικό μοτίβο συμπτωματολογίας  το οποίο  επαναλαμβάνεται για αρκετούς κύκλους περιόδου μέσα σε ένα έτος. Πολύ σημαντικό είναι να  τηρείται ημερολόγιο με την παρακολούθηση των συμπτωμάτων σε κάθε κύκλο, ώστε και η γυναίκα να έχει μια καταγεγραμμένη εικόνα των συμπτωμάτων της, αλλά και ο γιατρός που την παρακολουθεί.

Τα συμπτώματα της PMDD είναι πολλά και έντονα.

• Συναισθηματική ευαισθησία. Έντονη λύπη, κλάμα, αίσθηση απελπισίας και απόρριψης.
• Καταθλιπτική διάθεση με κρίσεις άγχους, αισθήματα αποδοκιμασίας και  επίκρισης και σε κάποιες περιπτώσεις αυτοκτονικές σκέψεις.
• Έντονη ταραχή, και υποκειμενική δυσκολία στην συγκέντρωση.
• Σχεδόν καθόλου ενδιαφέρον  για τις κοινωνικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις καθώς το αίσθημα της ματαιότητας και της θλίψης δεν αφήνουν χώρο στην γυναίκα να συνεχίσει την καθημερινότητά της.
• Εναλλαγές στην όρεξη με επεισόδια υπερφαγίας
• Δυσκολίες στον ύπνο με υπερυπνία ή αυπνία
• Λήθαργος και εύκολη κόπωση
• Μια σειρά σωματικών συμπτωμάτων όπως πρήξιμο στο στήθος, κούραση, ζαλάδες, εξάψεις, πόνο στο στομάχι και τις αρθρώσεις.
• Θυμός και δυσθυμία που οδηγούν σε συγκρουσιακές διαπροσωπικές επαφές.
• Ένα συνεχές αίσθημα ότι βρίσκεται «εκτός ελέγχου»

Το παράδοξο μονοπάτι προς το νόημα της ζωής: Αποκτήστε το βιβλίο από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι τουλάχιστον 5 από αυτά τα συμπτώματα πρέπει να είναι παρόντα στους περισσότερους κύκλους στην διάρκεια ενός έτους. Και να τονίσουμε επίσης ότι είναι πολύ βοηθητικό ο γιατρός εκτός από το πλήρες ιατρικό ιστορικό και την γυναικολογική εξέταση, να ζητήσει και μια ψυχιατρική αξιολόγηση.

Θα πρέπει να αποκλειστεί  ότι τα συμπτώματα αυτά δεν οφείλονται σε κάποια άλλη παθολογική πάθηση όπως π.χ. ο υπερθυρεοειδισμός ή παρενέργειες από φαρμακευτική θεραπεία ή δεν είναι συμπτωματολογία άλλης διαταραχής όπως π.χ. διαταραχή πανικού ή μείζωνα καταθλιπτική διαταραχή.

Οι αιτίες της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής δεν έχουν πλήρως επαληθευτεί αλλά οι έρευνες επικεντρώνονται τόσο  σε γενετικούς όσο και ορμονικούς παράγοντες.

Αντιμετώπιση της Προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής

Όπως είδαμε, σε αρκετές περιπτώσεις η διαταραχή αυτή υποδιαγιγνώσκεται, καθώς δεν δίνεται η απαραίτητη προσοχή στην συμπτωματολογία και την βαρύτητά της. Αυτό έχει ως αντίκτυπο η γυναίκα να αισθάνεται ότι «υπερβάλλει» άρα νοιώθει ντροπή να μιλά ή να ζητά βοήθεια για αυτό που της συμβαίνει.

Είναι πολύ βασικό άρα να υπάρχει ενημέρωση σε διάφορες ειδικότητες ειδικών και γιατρών όπως γυναικολόγων, ενδοκρινολόγων, παθολόγων, ψυχίατρων και ειδικών ψυχικής υγείας ώστε να μπορούν να ενημερώνουν  κατάλληλα από την μεριά τους και να ενθαρρύνουν την κάθε γυναίκα να μιλά και να υποστηρίζεται αποτελεσματικά.

Αυτό συνεπάγεται και στην κλινική πράξη ότι η διαταραχή αυτή θέλει ολιστικό τρόπο θεραπευτικής προσέγγισης. Η υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής με άσκηση, μείωση κατεργασμένων τροφών, καφεΐνης, αλκοόλ, και ένα πρόγραμμα σταθερών ωρών ύπνου βοηθά σημαντικά.

Η χορήγηση αντικαταθλιπτικών κυρίως SSRI που είναι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και δίδονται για την αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών και της κατάθλιψης.

Αντιφλεγμονώδη φάρμακα

Συμπληρώματα διατροφής όπως μαγνήσιο, ασβέστιο, και B6 καθώς και Ω3

Αντισυλληπτικά ως αναστολείς της ωορρηξίας

Ασκήσεις αναπνοής για μείωση του άγχους ή τεχνικές χαλάρωσης όπως γιόγκα και διαλογισμός.

Σε κάποιες περιπτώσεις και σε συνεργασία με τον γιατρό, κάποια φυσικά βότανα όπως η λυγαριά μπορούν να μειώσουν τα σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα.

Ψυχοθεραπεία για την υποστήριξη και την αντιμετώπιση του άγχους.

Η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή (PMDD) είναι μια δύσκολη αλλά αντιμετωπίσιμη διαταραχή. Σημαντικό είναι η κάθε γυναίκα να μιλά για αυτό, να μην ντρέπεται να ζητά  την υποστήριξη και  την κατανόηση το στενού της περιβάλλοντος και φυσικά να λαμβάνει την κατάλληλη ιατρική βοήθεια.

Αποκτήστε το βιβλίο των Ερώτων, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας: Στις Σκιές του Έρωτα, για τους αιρετικούς της αγάπης 

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Αγγελόπουλος Ν. «Ιατρική  Ψυχολογία και Ψυχοπαθολογία» Αθήνα, 2009, Εκδόσεις Βήτα
2. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th ed. American Psychiatric Publishing, Washington, DC, 2013
3. Edward H. Hagen,H. Clark Barrett Perinatal Sadness among Shuar Women: Support for an Evolutionary Theory of Psychic Pain, 2008 doi.org/10.1525 
4. Field T. (2010). Postpartum Depression Effects on Early Interactions, Parenting, and Safety Practices: A Review. Infant Behavior & Development, 33, 1-6. sciencedirect.com