Πώς θα καταλάβω ότι αρχίζω την γκρίνια;

Αν κοιτάξουμε στο λεξικό, ο ορισμός της γκρίνιας είναι: «Η συνεχής έκφραση δυσαρέσκειας με αρνητικά σχόλια, χαρακτηρισμούς και παράπονα. Συνεχής διχόνοια, εριστική διάθεση».

Τα συνώνυμα του «γκρινιάζω» είναι: «αναθεματίζω, βρίζω, διαμαρτύρομαι, δυσανασχετώ, εξανίσταμαι, καταριέμαι την κακή μου τύχη, κλαψουρίζω, κλαίγομαι, μέμφομαι τη μοίρα μου, μεμψιμοιρώ, μιζερεύω, μοιρολογώ, μουρμουράω, παραπονιέμαι, με πιάνει το παράπονο, τρώγομαι με τα ρούχα μου, μου φταίνε όλα».

Λόγοι που γκρινιάζουμε

Τις περισσότερες φορές γκρινιάζουμε:

• Επειδή θέλουμε να διαφυλάξουμε την ευτυχία μας, αλλά υιοθετούμε μια στρατηγική που είναι ελάχιστα αποτελεσματική.
• Για να μιμηθούμε αυτό που κάνει όλος ο κόσμος.
• Επειδή θέλουμε βοήθεια, αλλά προτιμούμε να μουρμουρίζουμε αντί να τη ζητήσουμε ξεκάθαρα.
• Από απλό αυτοματισμό.
• Για να γελάσουμε ή να αστειευτούμε.
• Επειδή υπομένουμε τη μοίρα μας και μοαίνουμε στο ρόλο του θύματος.
• Για να αναδειχθούμε και να λάμψουμε.
• Για να κάνουμε άλλα άτομα να συμφωνήσουν με την άποψή μας.
• Για να διαμαρτυρηθούμε.

Πολλές φορές, ωστόσο, όταν βιώνουμε κάτι, δεν είναι εύκολο να δούμε τη διαφορά ανάμεσα στο «γκρινιάζω» και στο «βάζω όρια» για να σταματήσουν να με ενοχλούν. Γι' αυτό και αισθάνθηκα την ανάγκη να ξεκαθαρίσω το συγκεκριμένο ζήτημα. Κατέληξα στα τρία ακόλουθα κριτήρια για να αναγνωρίζω την γκρίνια...

Αποκτήστε το βιβλίο Νικήσε την γκρίνια, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.
Η γκρίνια είναι µια στάση ζωής, µια συνήθεια του µυαλού και όλοι μπορεί κάποια στιγµή να πιαστούμε στα τροµακτικά γρανάζια της. Κι αν δεν προσέξουµε, η γκρίνια µπορεί να γίνει µέρος της καθηµερινής µας λειτουργίας.

Ο τόνος της φωνής ως ένδειξη γκρίνιας

Το πρώτο κριτήριο είναι ο τόνος της φωνής. Είναι εμφανές, πρόκειται για το κριτήριο στο οποίο αναφέρεται όλος ο κόσμος. Αρχίζω να αναμασώ; Αρχίζω να τσατίζομαι; Αρχίζω να φωνάζω; Αρχίζω να εκφράζομαι πικρόχολα ή «Ξινισμένα»;

Θυματοποίηση

Το δεύτερο κριτήριο είναι η θέση που παίρνω. Μιλάω δείχνοντας ότι κάποιοι είναι ένοχοι; Αντιλήφθηκα ότι μου άρεσε πολύ να βρίσκω ενόχους στη ζωή μου. Πράγματι, έδινε κάποια ουσία στη ζωή μου το να ενοχοποιώ άλλους. Έφταιγαν τα παιδιά μου που δεν μπορούσα να διαβάσω στην παραλία. Έφταιγε ο ατζαμής οδηγός που μας εμπόδιζε να προσπεράσουμε. Έφταιγε ο «δεν ξέρω ποιος» που είχα αργήσει. Για να καταλάβω, λοιπόν, αν γκρίνιαζα, στηρίχτηκα στο κριτήριο της θέσης που έπαιρνα. Μήπως κάθομαι στην καρέκλα του θύματος;

Αντιλήφθηκα ότι συχνά μου ήταν πιο εύκολο να είμαι θύμα επειδή έλεγα «δεν είναι δικό μου φταίξιμο, οι άλλοι πρέπει να αλλάξουν». Αν είμαι εγώ το θύμα, τότε «δεν μπορώ να κάνω τίποτα» και άρα δεν υπάρχει λόγος να αμφισβητήσω τη στάση μου στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Το πρόβλημα με τη στρατηγική του ενόχου και του θύματος είναι ότι πιστεύω πως είμαι πιο δυνατή όταν κατηγορώ. Νομίζω ότι έχω δικαίωμα να κρίνω και να επιπλήττω, αλλά τελικά χάνω την ισχύ μου. Βάζοντας τον εαυτό μου στη θέση του θύματος -μιας και μπορώ να διαλέξω να μην είμαι το θύμα αν το θέλω- δίνω την ισχύ στους ενόχους. Η ευεξία μου και η ηρεμία μου βρίσκονται στα χέρια τους. Αυτοί οφείλουν να αλλάξουν για να μη νιώθω πλέον εγώ ενοχλημένη!

Η ανάγκη πίσω από την γκρίνια

Το τρίτο κριτήριο είναι η ακρίβεια αυτών που λέω. Αντιλήφθηκα ότι συχνά, όταν γκρινιάζουμε, φοβόμαστε τόσο πολύ ότι δεν θα ακουστούμε ώστε υπερβάλλουμε. Όταν γκρινιάζω, έχω μια ανάγκη, μια πραγματική ανάγκη, για την εκπλήρωση της οποίας αξίζει να ασχοληθώ. Μερικές φορές πρόκειται για την ανάγκη να αισθανθώ καλά, την ανάγκη για ηρεμία, βοήθεια, αναγνώριση, ξεκούραση. Και για να ικανοποιήσω αυτές τις ανάγκες, χωρίς να το κάνω σκόπιμα, λειτουργώ σαν αυτόματος πιλότος και διαλέγω τη στρατηγική της γκρίνιας. Αρχίζουμε να γκρινιάζουμε και σκεφτόμαστε ότι αυτό θα φέρει την ικανοποίηση της ανάγκης μας.

Αντιλήφθηκα ότι συχνά, καθώς αυτή η ανάγκη είναι σημαντική ή δεν της έχουμε δώσει σημασία για μεγάλο διάστημα, φοβόμαστε πολύ ότι δεν θα ακουστούμε. Και καθώς φοβόμαστε ότι δεν θα ακουστούμε, μεγαλοποιούμε και δεν λέμε τα σωστά λόγια. Θα πούμε: «Πάντα τα ίδια, είναι φρικτό, αυτό με σκοτώνει, σου το έχω ζητήσει εκατό φορές» ή «Είμαι ψόφια, νιώθω πτώμα». Χρησιμοποιούμε πολύ δυνατές λέξεις. Υπερβάλλουμε λέγοντας στον εαυτό μας: «Αν τα μεγαλοποιήσω, ίσως να με ακούσουν. Ίσως κάποιος με κοιτάξει και μου δώσει αυτό που έχω ανάγκη». Επομένως, το τρίτο κριτήριο είναι η ακρίβεια όσων λέω: Περιγράφω τα γεγονότα όπως πραγματικά έγιναν ή τα μεγαλοποιώ επειδή φοβάμαι ότι δε θα ακουστώ;

Ένα άλλο σημαντικό κριτήριο για μένα ήταν να μην παίρνω υπόψη μου παρά μόνο τις γκρίνιες που είχα εκφράσει! Αυτό σημαίνει ότι, αν μουρμουράτε σιωπηλά, από μέσα σας, αυτό δεν μετρά ως γκρίνια.

Διαβάστε επίσης στην Πύλη μας το άρθρο: Απελευθερωθείτε από τις αρνητικές σκέψεις με τις τέσσερις ερωτήσεις της Byron Katie

Αρνητικές λέξεις και γκρίνια

Αιτίες για να γκρινιάξετε σας δίνονται πολλές καθ' όλη τη διάρκεια της μέρας. Με το στοίχημα που βάζετε θα κάνετε επιλογή, αλλά φυσικά δεν μπορείτε να εξαφανίσετε κάθε πηγή απογοήτευσης ούτε όλες τις αρνητικές σκέψεις. Έτσι, λοιπόν, σας προτείνω ξεκινήστε με το να μην εκφράζετε τις απογοητεύσεις σας, αυτά που σας ενοχλούν γκρινιάζοντας. Όταν εκφράζεστε με γκρίνια, αυτό έχει επιπτώσεις στη ζωή σας. Πρόκειται για τις λέξεις που χρησιμοποιείτε και τις οποίες θυμάστε το βράδυ όταν πάτε να κοιμηθείτε. Είναι αυτές οι λέξεις που σημαδεύουν τους ανθρώπους στο περιβάλλον σας. Είναι αυτές οι αρνητικές λέξεις που δηλητηρίασαν τη μέρα σας και χρωμάτισαν τις (αντι)δράσεις σας.

Γι' αυτή τη μάχη οι κανόνες είναι:

• Μην γκρινιάζετε φωναχτά.
• Βρείτε άλλον τρόπο για να διαχειριστείτε τις απογοητεύσεις σας.
• Αν έχετε ανάγκη να μιλήσετε για κάποιο πρόβλημα, κάντε το με το άτομο το οποίο σχετίζεται με το πρόβλημα και χωρίς να γκρινιάξετε. Είναι πολύ σημαντικό.

Φυσικά, μερικές φορές έχουμε την ανάγκη να εκφράσουμε τη δυσαρέσκεια και την ενόχλησή μας με φωνές, αναστεναγμούς, θυμό. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς! Τις περισσότερες φορές παραπονιόμαστε όλη μέρα χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Παραπονιόμαστε στους φίλους, στον/στη σύζυγό μας, στον γείτονα (οι οποίοι συχνά δεν έχουν καμία σχέση με ό,τι μας κάνει να γκρινιάζουμε), αλλά αυτό δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Περνάμε τις μέρες μας υπομένοντας αυτό που δεν θέλουμε και υποφέροντας δηλητηριάζουμε τον εαυτό μας.

Όταν, όμως, καταφέρνουμε να εξαφανίσουμε αυτές τις γκρίνιες, απελευθερώνουμε χώρο για να σκεφτούμε τι είναι αυτό που θέλουμε, για να χαρούμε με αυτό που έχουμε ήδη και το οποίο αναγνωρίζουμε.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Νίκησε τη γκρίνια που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.