Τεχνική S.M.A.R.T

Ακρόαση άρθρου......

Η διαδικασία θέσπισης στόχων, αποτελεί μία βασική και συνηθισμένη συνθήκη για τα άτομα. Στα πλαίσια της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας, η οποία έχει στόχο την αλλαγή της δυσλειτουργικής σκέψης άρα και της προκαλούμενης από αυτή, δυσλειτουργικής συμπεριφοράς του ατόμου, μία από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται, είναι η τεχνική S.M.A.R.T, η οποία μπορεί να φανεί χρήσιμη και σε διάφορα πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας που σχετίζονται με τη στοχοθέτηση και την οργάνωση.

Η τεχνική που στηρίζεται στην αυτοαποτελεσματικότητα του Bandura

Πιο συγκεκριμένα η τεχνική, αυτή, είναι μία τεχνική στοχοθέτησης, η οποία στηρίζεται στη θεωρία στοχοθέτησης του Locked και τη θεωρία αυτο-αποτελεσματικότητας του Bandura. Σύμφωνα με αυτές, για να επιτύχει κάποιος υψηλές αποδόσεις στους στόχους του χρειάζεται οι τελευταίοι να είναι συγκεκριμένοι και δύσκολοι. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο έχει η αντίληψη του ατόμου σχετικά με την ικανότητα του ίδιου να διεκπαιρεώσει το έργο του.

Η δράση του ατόμου βασίζεται σε ψυχολογικές διεργασίες που έχουν να κάνουν με το μυαλό, το συναίσθημα, την βούληση και την απόφαση.

Δηλαδή, ο βαθμός στον οποίο το άτομο θεωρεί ότι μπορεί ατομικά να είναι αποτελεσματικό, καθορίζει διαδικασίες, όπως το να λαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις, το να διαχειρίζεται τις δυσκολίες, το αν έχει επιμονή και υπομονή, αν μπορεί να αντιμετωπίσει το εμφανιζόμενο στρες, και το αν μπορεί μόνο του να ανατροφοδοτείται σε όλα τα επίπεδα. Εξάλλου, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία, σύμφωνα με τον Bandura, δεν είναι η επιτυχία του ατόμου σαν κατάσταση, αλλά το πώς διαχειρίζεται με βάση το «εγώ» και τις ικανότητές του την κατάσταση της επιτυχίας.

Η τεχνική, λοιπόν, αυτή περιλαμβάνει πέντε στάδια:

• Specific,
• Measurable,
• Attractive,
• Realistic,
• Time-bound (Kirschenbaum, 1997).

Ξεκινώντας από το πρώτο, ο στόχος πρέπει να είναι συγκεκριμένος ώστε να εδράζεται πάνω σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις, οι οποίες μέσω της συγκεκριμενοποίησής του, είναι ξεκάθαρες και βοηθούν στην κινητοποίηση, την ανάπτυξη του κινήτρου άρα και στην μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία του. Για παράδειγμα, αντί να πεις «Θέλω να είμαι καλά στην υγεία μου», πες «Θέλω να πηγαίνω χορό τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα».

Αποκτήστε το βιβλίο Φάε το βάτραχό σου, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Στο δεύτερο στάδιο, ο στόχος χρειάζεται να είναι μετρήσιμος, δηλαδή να μπορεί να μετρηθεί τόσο ο ίδιος όσο και τα οφέλη που προσφέρει, ώστε να καταγράφεται και να φαίνεται η πρόοδος.

Παραδείγματος χάριν, μπορείς να πεις «Θέλω να διαβάζω 2 ώρες την ημέρα για να τα πάω καλά στην εξεταστική». Με αυτό τον τρόπο ποσοτικοποιείς το στόχο και μπορείς να ελέγξεις τα αποτελέσματά του ανάλογα με την επίδοση, αλλά κρατάς και τον εαυτό σου συνεπή σε ένα «προσωπικά μετρημένο» πρόγραμμα.

Ελκυστικότητα στόχου

Στο τρίτο στάδιο, περιλαμβάνεται η ελκυστικότητα του στόχου. Χρειάζεται αυτό που θες να επιτύχεις να «μετράει» για σένα, να είναι σύμφωνο με τις πραγματικές αξίες και επιθυμίες στη ζωή σου, για να έχεις την όρεξη και το κίνητρο, αφενός να το υλοποιήσεις και αφετέρου να ξεπεράσεις και να προσπεράσεις τις δυσκολίες και τα εμπόδια που μπορεί να παρουσιαστούν.

Επί παραδείγματι, σε ένα γενικό πλαίσιο, θέσε στόχους που αφορούν συνθήκες που σε ευχαριστούν ή π.χ σε επαγγελματικό επίπεδο κατευθύνσου προς τα εκεί που κοιτάς και αγαπάς εσύ και όχι προς τα εκεί που άμεσα ή έμμεσα σου υποδεικνύουν άλλοι.

Ρεαλιστικοί στόχοι

Σε ένα τέταρτο στάδιο, ο στόχος καλό θα ήταν να είναι ρεαλιστικός. Η ουτοπική στοχοθέτηση, πολλές φορές απογοητεύει το άτομο και το καθιστά εκτός από πρακτικά και θεωρητικά άδύναμο και ανίκανο να επιτύχει το στόχο με αποτέλεσμα την παραίτηση. Μικροί ή και μεγαλύτεροι αλλά ρεαλιστικοί στόχοι δρομολογούν καλύτερα την επιτυχία. Αυτό σημαίνει ότι αν π.χ είσαι ένα άτομο που δυσκολεύεται να κρατά τακτοποιημένο όλο το σπίτι, μπορείς να «σπάσεις» το σπίτι σε μικρότερα δωμάτια και να τακτοποιείς ένα κάθε μέρα.

Δέσμευση στον στόχο

Στο πέμπτο και τελευταίο στάδιο, ο στόχος πρέπει να έχει μία χρονική προθεσμία. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται μία δέσμευση στο άτομο η οποία βοηθά στην κινητοποίηση και την αποφυγή της συνεχούς αναβλητικότητας. Επίσης, χρησιμεύει στον επαναπροσδιορισμό είτε του στόχου, είτε της ίδιας της διαδικασίας, αν αυτό κρίνεται σκόπιμο λόγω αποτυχίας επίτευξης του στόχου. Έτσι, για παράδειγμα πείτε μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα έχω τελειώσει όλα τα project για τη δουλειά ή μέχρι το τέλος του μήνα πρέπει να έχω γράψει 5 άρθρα.

Αξίζει να σημειωθεί πως ένας σημαντικός και βοηθητικός παράγοντας κατά τη διάρκεια της διαδρομής προς την επίτευξη κάποιου στόχου, είναι η ανατροφοδότηση που λαμβάνει το άτομο. Αυτή, εκτός από τον κλασσικό αυτο-διάλογο και την καταγραφή, που βοηθάει στην υπενθύμιση και την αναζωπύρωση του κινήτρου, είναι και η ομάδα που επιλέγει ο καθένας να έχει δίπλα του.

Η ομάδα, αυτή, μπορεί να είναι είτε οι φίλοι του, είτε κάποιος συγγενείς είτε κάποιος σύντροφος, είτε γενικότερα κάποιος σημαντικός και έμπιστος άλλος με τον οποίο μπορεί το άτομο να μοιραστεί τις ανησυχίες του, να διαχειριστεί τα πισωγυρίσματά του και να αντλήσει τη δύναμη, την αισιοδοξία και το πείσμα που χρειάζεται.

Η στοχοθέτηση, λοιπόν, μπορεί να στοχεύει στην επιτυχία, ωστόσο βασικό της συστατικό είναι η αποτυχία, αφού μέσα από αυτή, ωριμάζουν καλύτερα τα θέλω μας, επαναπροσδιορίζονται με πιο υγιή τρόπο οι στόχοι μας και κινητοποιούνται με μεγαλύτερη ευελιξία οι ικανότητές μας, ώστε ο στόχος κάποια στιγμή να γίνει πραγματικότητα.