Κάνετε τα πάντα τελευταία στιγμή;

Υπάρχουν εκείνοι που προλαμβάνουν, φροντίζοντας να έχουν περιθώριο χρόνου, και υπάρχουν και οι άλλοι: αυτοί που δεν κινητοποιούνται παρά μόνο όταν κάτι είναι επείγον. Εσείς είστε από αυτους που, όταν βρίσκονται στιμωγμένοι, βάζουν τα δυνατά τους την τελευταία στιγμή για να κάνουν μέσα σε τρεις μέρες αυτό που θα μπορούσαν  να ειαν κάνει σε αρκετές εβδομάδες;

Λέτε δηλαδή: «Ωραία, δεν έχω άλλη επιλογή, αυτή τη φορά θα το κάνω! Θα βάλω τα δυνατά μου, θα δουλέψω διπλά, πίνω τρεις και τέσσερις δυνατούς καφέδες, γιατί σήμερα είναι σίγουρο ότι θα δουλέψω μέχρι πολύ αργά το βράδυ, ίσως κι όλη τη νύχτα...»

Οι αναβλητικοί, που η προοπτική να ξενυχτήσουν δουλεύοντας δεν τους φοβίζει, είναι άριστοι στην τέχνη του να κάνουν τα πάντα την τελευταία στιγμή!

Αν είστε εθισμένοι στον καφέ και στις άγρυπνες νύχτες, αν είστε από εκείνους που την παραμονή της Πρωτοχρονιάς κάνουν ουρά στις ΔΟΥ ή στις τράπεζες για να πληρώσουν τα τέλη κυκλοφορίας των αυτοκινήτων τους, μην ανησυχείτε. Δεν είστε οι μόνοι.

Το επείγον με συνεπαίρνει

Έχω ακούσει πάμπολλες φορές τη φράση: «Δουλεύω καλύτερα υπό πίεση». Είναι όμως μια φράση που πάντα δημιουργεί αμηχανία...

Πέρα από τον φόβο των επιπτώσεων, οι δηλώσεις αυτού του είδους συχνά φανερώνουν υπερβολική αυτοπεποίθηση («Τα καταφέρνω μια χαρά»), ίσως ακόμα και ένα αίσθημα παντοδυναμίας, που κατά τη γνώμη μου λειτουργεί για λίγο, αλλά σίγουρα όχι συνεχώς.

Ας μην ξεχνάμε ότι η δουλειά με βιασύνη, αν και απορροφά πολλή ενέργεια και εξαντλεί τον οργανισμό, αρχικά μας δίνει αξία. Φαινόμαστε να ξεχειλίζουμε από ενεργητικότητα, τρέχουμε από τη μια συνάντηση στην άλλη, κινούμαστε ανάμεσα στο σταθερό τηλέφωνο, το κινητό, τον υπολογιστή και τα μηνύματά μας, και με πολλούς χοντρούς φακέλους παραμάσχαλα.

Αυτό, στην εποχή της ταχύτητας και του κατεπείγοντος στην οποία ζούμε, θεωρείται ένα κοινωνικό πλεονέκτημα που μας κάνει να δείχνουμε σπουδαίοι στα μάτια των άλλων.

Αλλά όντως δουλεύουμε καλύτερα υπό πίεση;

Εθισμός στην αδρεναλίνη!

Ο όρος «εθισμένος στην αδρεναλίνη» χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει τους λάτρεις των έντονων συγκινήσεων. Συχνά συναντούμε αυτούς τους παθιασμένους με τον κίνδυνο ανθρώπους να φορούν αλεξίπτωτο και να ετοιμάζονται να πηδήξουν στο κενό ή να εξαντλούν τα όρια ταχύτητας οδηγώντας ένα σπορ αυτοκίνητο.

Άνοδος της αδρεναλίνης φυσικά μπορεί να υπάρξει σε οποιαδήποτε κατάσταση στην οποία ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος απ' ό,τι σε κανονικές συνθήκες.

Αυτόν τον κίνδυνο επιζητούν κάποιοι «μονίμως καθυστερημένοι», που περιμένουν την τελευταία στιγμή για να αρχίσουν να δρουν. Έτσι ρισκάρουν να μην «παραδώσουν» εγκαίρως αυτό που οφείλουν και επιπλέον βάζουν στοίχημα: «Αν τα καταφέρω, μπράβο μου!»

Αυτή η ακραία συπεριφορά τούς παρέχει μια μη αμελητέα δόση αδρεναλίνης, ενώ παράλληλα τους δημιουργεί μια ανατριχίλα η οποία μπορεί να τους προκαλέσει έναν εθισμό στο επικίνδυνο και στο επείγον.

Όπως λέει ο ψυχίατρος Patrick Legeron:

Τι να ΜΗΝ περιμένω από την ψυχοθεραπεία μου;
3ωρο Online βιωματικό εργαστήριο του PSYCHOLOGY.GR
Θεματικές Ενότητες: Τι είναι για μένα η ψυχοθεραπεία, τι περιμένω από αυτήν τη διαδικασία; | Τι περιμένω από τον ψυχοθεραπευτή μου; | Ποια είναι τα όριά της ψυχοθεραπείας; | Πώς αντιλαμβάνομαι αν με ωφελεί ή αν τη χρησιμοποιώ ως άλλοθι για να μένω στην ουσία στάσιμος;

«Τα άτομα αυτά έχουν έναν τρόπο λειτουργίας στη δουλειά τους που τα κρατά διαρκώς σε κατάσταση έντονου στρες. Δεν είναι οπαδοί των μεθόδων διαχείρισης του άγχους, επειδή αν μάθαιναν πώς να οργανώνουν τον χρόνο ή τα συναισθήματά τους, δεν θα ένιωθαν το στρες το οποίο έχουν μετατρέψει σε κινητήρια δύναμη.

Χωρίς διέγερση, χωρίς προθεσμίες χωρίς σύγκρουση και χωρίς τις άλλες στρεσσογόνες καταστάσεις που ευνοούν την παραγωγή αδρεναλίνης, τα άτομα αυτά χάνουν κάθε κίνητρο. Προτιμούν να βρίσκονται υπό πίεση, κι αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με την προσωπικότητά τους, όσο με την ανάγκη τους να «ντοπάρονται» με αδρεναλίνη.»

Η αδρεναλίνη, που ονομάζεται επίσης «επινεφρίνη» (σκεφτείτε την ένεση που γίνεται στην καρδιά για την ανάνηψη κάποιου που παθαίνει καρδιακή ανακοπή), είναι μια φυσική ορμόνη η οποία αυξάνει τη δυνατότητά μας να λειτουργούμε σωματικά και πνευματικά με μεγαλύτερη ευρωστία σε μια συνθήκη που απαιτεί την απόδραση ή τη μάχη μας ενάντια στο στρες.

Η αδρεναλίνη, που παράγεται από τα επινεφρίδια, προκαλεί επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού, αύξηση της μυϊκής δύναμης, άνοδο της αρτηριακής πίεσης και «έκρηξη» των σακχάρων για την απελευθέρωση της ενέργειας. Η αύξηση της αδρεναλίνης στην κυκλοφορία του αίματος ονομάζεται και «έξαψη αδρεναλίνης».

Είναι μια κατάσταση που μπορεί να διαρκέσει για ώρες και να μας οδηγήσει γρήγορα στην εξάρτηση...

Πρόκειται για την ίδια εξάρτηση που συναντούμε στους λάτρεις των αγώνων δρόμου και γενικά των αθλητικών επιδόσεων.

Η αύξηση της αδρεναλίνης προσφέρει μεν έντονες συγκινήσεις, αλλά τα αρνητικά αποτελέσματα υπερβαίνουν κατά πολύ τα οφέλη. Ένας φρενήρης ρυθμος ζωής δίνει την αίσθηση ότι έχουμε τη δύναμη να κάνουμε περισσότερα. Δυστυχώς, η αδρεναλίνη καταστρέφει τη φυσική ικανότητα του σώματος να έχει καλές επιδόσεις μακροπρόθεσμα.

Δουλειά υπό πίεση: όταν οι καταληκτικές προθεσμίες σάς μπλοκάρουν

Το αντίθετο αυτών που διεγείρονται από την αίσθηση του επείγοντος είναι οι άνθρωποι που παραλύουν όταν αντιμετωπίζουν καταληκτικές προθεσμίες. Η αναβλητικότητά τους συνδέεται περισσότερο με το άγχος για τις επιδόσεις τους και με τον φόβο τους ότι θα αποτύχουν. Για αυτούς μια καταληκτική ημερομηνία είναι σαν τη λαιμητόμο που κρέμεται απειλητικά πάνω από το κεφάλι τους...

Σε μια εποχή που οφείλουμε να πετυχαίνουμε σε όλους τους τομείς και να είμαστε γρήγοροι και αποτελεσματικοί για να διατηρήσουμε τη δουλειά μας, δεν υπάρχει τίποτα πιο τρομακτικό από τις καταληκτικές ημερομηνίες.

Και συχνά το αποτέλεσμα των πιεστικών προθεσμιών είναι η παράλυση! Ο χρόνος κυλά και καθώς αναβάλλουμε για αργότερα και «εφευρίσκουμε» δικαιολογίες περιμένοντας να γίνει κάτι για να ενεργοποιηθούμε, μας τρώει το άγχος και παγιδευόμαστε στα δίχτυα της αποτυχίας.

Αν κι εσείς απειλείστε από την πίεση των καταληκτικών προθεσμιών, αναρωτηθείτε:

Είναι η πίεση αυτό που σας μπλοκάρει; ή μήπως είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος για τη δουλειά που πρέπει να κάνετε;

Το σύνδρομο του ψευδοεπείγοντος

Σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία Scifirma & Zebaz, η καθημερινή ζωή των Γάλλων κυριαρχείται όλο και περισσότερο από το επείγον. Ποσοστό 89% των ερωτώμενων δήλωσε ότι εργάζεται συνεχώς υπό συνθήκες έκτατης ανάγκης.

Ο αριθμός αυτός είναι πιο εντυπωσιακός αν λάβουμε υπόψη ότι οι ερωτώμενοι θεωρούν ότι μόνο το 26% των εργασιακών τους καθηκόντων έχει πραγματικά επείγοντα χαρακτήρα.

Η έρευνα αναδεικνύει ένα σημαντικό ζήτημα: τη διάσταση μεταξύ πραγματικών καταστάσεων με χαρακτήρα επείγοντος και την πίεση του επείγοντος εξαιτίας των δυσλειτουργικών τρόπων οργάνωσης και της βραχυπρόθεσμης διαχείρισης των υποθέσεων από τις εταιρείες.

Η πίεση της επείγουσας ανάγκης προέρχεται συνήθως από έναν πελάτη (34%, αλλά μόνο το 16% των εργασιών μπορεί να δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα αν δεν γίνει αμέσως).

Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχουν πραγματικές και «ψευδείς» επείγουσες καταστάσεις.

Αντιμετωπίστε τα πάρα πολύ επείγοντα χωρίς να πελαγώνετε

Πώς θα πρέπει να αντιδρούμε απένταντι στα αναρίθμητα παα πολύ επείγοντα που δηλητηριάζουν τη ζωή μας στη δουλειά και μας δημιουργούν εμπόδια κατά το μεγαλύτερο μέρος της μέρας μας;

• Εφόσον είναι εφκτό, ελέγξτε στην «πηγή» αν πρόκειται για πραγματικά επείγουσα κατάσταση.
• Φαντείτε ευέλικτοι. Αν κάτι φαίνεται πραγματικά επείγον, αλλάξτε προσανατολισμό (αυτό θα σας προστατεύσει από την άσκοπη σπατάλη ενέργειας) και μην το μετατρέπετε σε κάτι προσωπικό!
• Για παράδειγμα, αν είστε γραμματέας και σας ζητηθεί, λόγω κάποιου έκτακτου γεγονότος, να ακυρώσετε τη συνεδρίαση που έχει προγραμματιστεί για αύριο το πρωί, θα πρέπει να σταματήσετε ό,τι κάνετε εκείνη τη στιγμή ή να αναβάλετε αυτό που είχατε σκοπό να κάνετε, για να μπορέσετε να ειδοποιήσετε τα δεκαπέντε άτομα που είχαν προγραμματίσει να έρθουν στη συνεδρίαση στις 9 π.μ. (κοινή λογική).
• Κερδίστε χρόνο ζητώντας ένα περιθώριο: ξεφύγετε από το «Να γίνει τώρα αμέσως» ή το περίφημο «Να γίνει χτες!» αντικαθοστώντας το με ένα πιο όγικό για εεσάς χρονικό διάστημα (διαπραγματευτείτε το).
• Αν δυσκολεύεστε να πείτε όχι, δοκιμάστε την τεχνική «ναι, αλλά...» Ένα μικρό τέχνασμα που έχει καλά αποτελεματα είναι να δεχτείτε αυτό που σας ζητούν αλλά με κάποιο μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο, μια καθυστέρηση που σίγουρα δεν θα ερει στον συνομιλητή σας: «Εντάξει, μπορώ να το κάνω αλλά όχι πριν από αύριο το απόγευμα.»
• Διευκρινίστε την «εντολή» ώστε να σιγουρευτείτε για αυτό που ο «εντολοδόχος» περιμένει από εσάς: ενδεχομένως να έχετε σχηματίσει λανθασμένη εντύπωση για αυτό που σας ζητούν να κάνετε και για το μέγεθος της δουλειάς που συνεπάγεται.
• Τέλος, αν είναι απαραίτητο, διαπραγματευτείτε το περιεχόμενο της «εντολής». Αν δεν είναι δυνατόν να ολοκληρώσετε τη δουλειά που σας ζητούν στα χρονικά όρια που σας δίνουν, επικεντρωθείτε στα ουσιώδη και προτείνετε λύσεις.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Νίκησε την αναβλητικότητα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.