Το τέρας του πανικού αντιμετωπίζεται! Συνέντευξη της Κ.Αγγελή για το βιβλίο Νικώ τον πανικό

Η Κατερίνα Αγγελή, Ψυχολόγος, Πιστοποιημένη θεραπεύτρια Γνωσιακής Συμπεριφορικής Προσέγγισης, μιλά στην Πύλη Ψυχολογίας  για τις κρίσεις πανικού καθώς και για το βιβλίο, "νικώ τον πανικό", το οποίο αποτελεί έναν οδηγό αντιμετώπισης του τέρατος του πανικού! 

Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πεδίο. Δείτε στη συνέντευξη, τι προκαλεί τις κρίσεις πανικού, πως ξεκινά η πρώτη κρίση και γιατί η συγγραφέας επέλεξε να χρησιμοποιήσει σκιτσο-ιστορίες:

Τι είδους βιβλίο είναι το "Νικώ τον πανικό";

Το "Νικώ τον Πανικό" είναι μία σκιτσοϊστορία για τις κρίσεις πανικού.

Περιγράφει -με σκίτσα κατά κύριο λόγο- αποσπάσματα από τις προσωπικές ιστορίες ατόμων με κρίσεις πανικού. Τις προκαταλήψεις τους για τις κρίσεις πανικού πριν έρθουν οι ίδιοι σε επαφή με αυτές, πώς βίωσαν την πρώτη κρίση πανικού, πώς μετά από αυτό έμπλεξαν σε φαύλο κύκλο φόβου και αποφυγών που τους οδήγησε σε αδιέξοδο και πώς τελικά κατάφεραν να βγουν μέσα από το τούνελ.

Μέσα από την σκιτσοϊστορία περγράφεται το βίωμα της κρίσης πανικού, ποιοι παράγοντες την προκαλούν και τη συντηρούν, καθώς και οι βασικοί άξονες της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Θα μπορούσα να πω ότι ανήκει στα βιβλία αυτοβοήθειας αυτοβελτίωσης, μιας και ο σκοπός του είναι ο αναγνώστης να κατανοήσει το μηχανισμό του άγχους και των κρίσεων πανικού, καθώς και ότι, με κατάλληλη υποστήριξη, μπορεί να τα αντιμετωπίσει.

Αποκτήστε το βιβλίο Νικώ τον πανικό στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας

Βλέπουμε ένα τέρας στο εξώφυλλο…

Το "τέρας" των κρίσεων πανικού είναι ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, μέχρι περίπου τη μέση της ιστορίας…

Όταν το άτομο που υποφέρει από κρίσεις πανικού αποφασίζει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του, γίνεται το ίδιο ο πρωταγωνιστής που αντιμετωπίζει και νικά το "τέρας".

Πώς προέκυψε το "τέρας";

Μου αρέσει πολύ να εκφράζω με σκίτσα πράγματα που σκέφτομαι και αισθάνομαι.

Μέσα από τη δουλειά μου, στην οποία έρχομαι σε στενή συναισθηματική επαφή με ανθρώπους που υποφέρουν από διαφόρων ειδών δυσκολίες, προσπαθώντας να διατυπώσω τις δυσκολίες τους με εύληπτο και βιωματικό τρόπο, χρησιμοποιώ συχνά το εκφραστικό μέσο του σκίτσου. Έτσι, άρχισα να σκιτσάρω "τέρατα" που τρομοκρατούν και υπονομεύουν το άτομο, ως μη-φιλικές προς το άτομο πλευρές του εαυτού του… Γιατί υπάρχουν διαφόρων ειδών τέρατα! Κατάλαβα ότι τα σκιτσάκια μου λειτουργούν πολύ βοηθητικά για τους θεραπευόμενους, καθώς τους βοηθούν να κατανοήσουν νέες έννοιες, αλλά και να έχουν μεταξύ των συνεδριών μία υπενθύμιση αυτών που συζητάμε στη θεραπεία, καθώς και της ζεστασιάς και της υποστήριξης της θεραπευτικής σχέσης.

Επίσης, η έννοια του "τέρατος" και η απεικόνισή του συχνά ξυπνούν μία υγιή αντίδραση θυμού προς τις τρομοκρατικές αυτές πλευρές του εαυτού, ο οποίος κινητοποιεί και βοηθάει στην αντιμετώπισή τους.

Τι προκαλεί τις κρίσεις πανικού;

Υπάρχουν παράγοντες που προετοιμάζουν το έδαφος για την εμφάνιση των κρίσεων πανικού, παράγοντες που προκαλούν την πρώτη κρίση και παράγοντες που συντηρούν το πρόβλημα.

Στους παράγοντες που προετοιμάζουν το έδαφος μπορεί να περιλαμβάνονται ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες, πρώιμες εμπειρίες που καθιστούν το άτομο ευάλωτο στο άγχος (π.χ. τραυματικές επειρίες, αγχώδης ανατροφή, αγχώδης γονέας κτλ), μία βαθιά (συνειδητή ή μη) αντίληψη του ατόμου για τον εαυτό του (ως ευάλωτο, αδύναμο και αβοήθητο) και τον κόσμο (ως γεμάτο απειλές και/ή απαιτήσεις), η συσσώρευση άγχους και αρνητικών συναισθημάτων για μεγάλο διάστημα πίσω από μία προς τα έξω "δυνατή" διαχείριση. Πολύ συχνά η πρώτη κρίση πανικού αιφνιδιάζει ένα άτομο που ως τότε αισθανόταν δυνατό και ότι "αντέχει" να κουβαλήσει πολλά. Και ουσιαστικά είναι ένα καμπανάκι που λέει "Πρόσεξε τον εαυτό σου, πάρτο -λίγο ή πολύ- αλλιώς!".

Η πρώτη κρίση πανικού συνήθως ξεκινάει με ένα σωματικό σύμπτωμα (π.χ. δύσπνοια, ταχυκαρδία, ζάλη), το οποίο ερμηνεύεται από το άτομο ως απειλητικό (π.χ.θα λιποθυμήσω, παθαίνω καρδιακή προσβολή, τρελαίνομαι) και έτσι σύντομα καταλήγει σε ένα φαύλο κύκλο στον οποίο τα σωματικά συμπτώματα επιδεινώνουν το άγχος και το άγχος επιδεινώνει τα σωματικά συμπτώματα. Το αρχικό σωματικό σύμπτωμα είναι πιθανό να προκαλείται από κάποιον τυχαίο παράγοντα ή από τη συσσωρευμένη σωματική ένταση.

Η πρώτη κρίση μπορεί να θορυβήσει πολύ το άτομο, να το κάνει να αισθάνεται ευάλωτο και εκτεθειμένο στον κίνδυνο να του ξανασυμβεί και, στην προσπάθειά του να προστατευτεί από αυτό, μπορεί να αρχίσει να αποφεύγει καταστάσεις παρόμοιες με αυτή στην οποία του συνέβη πρώτη κρίση. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, στον οποίο το άγχος για το αν θα ξανασυμβεί κρίση οδηγεί σε αποφυγές, οι οποίες εντείνουν το συναίσθημα αβοηθητότητας και αδυναμίας διαχείρισης, το οποίο με τη σειρά του εντείνει το άγχος κ.ο.κ.

Σε αυτή τη φάση, αρχίζουν να εμφανίζονται συχνά παράπλευρα προβλήματα, όπως το να ντρέπεται το άτομο για το πρόβλημά του, να φοβάται να το αποκαλύψει ή/και -αν το αποκαλύψει- να έχει μη βοηθητικές αντιδράσεις από τους γύρω του.

Οπότε το "Νικώ τον πανικό" απευθύνεται σε άτομα που έχουν πάθει κρίση πανικού;

Όχι μόνο. Φυσικά και ένας άνθρωπος που υποφέρει από κρίσεις πανικού θα ταυτιστεί σε πολλά σημεία με τους πρωταγωνιστές και θα καταλάβει τι του συμβαίνει. Μπορεί όμως να είναι βοηθητικό για άτομα που έχουν άγχος (χωρίς απαραίτητα κρίσεις πανικού) και για άτομα που κάποιος κοντινός τους υποφέρει από κρίσεις πανικού ή κάποια άλλη αγχώδη κατάσταση.

Επίσης, και άνθρωποι που βασανίζονται από άλλου είδους "τέρατα" θα βρουν στα σκίτσα και το σκεπτικό του βιβλίου ιδέες για να τα εντοπίσουν και να αρχίσουν να τα αντιμετωπίζουν. Μέχρι να κυκλοφορήσει βέβαια το βιβλίο που θα αναφέρεται στο δικό τους τέρας…

Νικιέται όντως ο πανικός;

Νικιέται, δεν εξαφανίζεται δια παντός.

Οι κρίσεις πανικού είναι μία εμπειρία που μας μαθαίνει πολλά. Μαθαίνουμε πώς να έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας και να πάρουμε πίσω τα ηνία της από το τέρας, αλλά μαθαίνουμε επίσης ότι αυτή την εμπειρία την κουβαλάμε στις "αποσκευές" μας και, αν το -μικρό, ελεγχόμενο και ίσως κοιμισμένο πλέον- τέρας που κουβαλάμε στις αποσκευές μας με κάποιο τρόπο ξυπνήσει και άθελά μας το "ταϊσουμε" και το αφήσουμε να μεγαλώσει, θα μας ξαναεπισκεφθεί! Για να μας κτυπήσει το καμπανάκι και να μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι το ποτήρι πάει να ξεχειλίσει και χρειάζεται να κάνουμε κάτι γι αυτό.

Δείτε και την παρουσίαση του βιβλίου Νικώ τον πανικό στην Πύλη Ψυχολογίας Psychology.gr