Οι θεραπευτές καλούνται μέσα στο πλαίσιο μιας θεραπευτικής διαδικασίας να έρθουν σε επαφή με άτομα τα οποία προέρχονται από εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Οι διαφορές μπορεί να είναι ηλικιακές, πολιτισμικές, κοινωνικές, θρησκευτικές και εμπειρικές. Ποια μέσα μπορεί ο θεραπευτής να κινητοποιήσει για να "υπερκεράσει" όλα αυτά τα «εμπόδια» και να έρθει σε πραγματική επικοινωνία με τον πελάτη του;

Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι ακρογωνιαίο λίθο σε μια θεραπευτική σχέση αποτελεί η ενδελεχής διερεύνηση των προηγούμενων ψυχοθεραπειών του θεραπευομένου/ης από το θεραπευτή/τρια. Εντούτοις, σύμφωνα με τον Yalom, οι περιγραφές της επιτυχημενης ή αποτυχημένης προγενέστερης θεραπείας είναι καθόλα "δυναμικές", υπό την έννοια ότι τροποποιούνται με την ίδια λογική που αλλάζει η άποψη των ασθενών για γεγονότα του παρελθόντος τους.

Η επίσκεψη σε έναν ειδικό είναι για πολλούς ανθρώπους μία απόφαση που παίρνουν μετά από ώριμη σκέψη, όταν διαπιστώνουν ότι αυτό που αντιμετωπίζουν τους πιέζει και τους πληγώνει ψυχολογικά τόσο πολύ σε βαθμό πλέον μη ελεγχόμενο. Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να πάνε σε ψυχολόγο την πρώτη φορά που νοιώθουν αυτή την ανάγκη, διότι δε θέλουν να παραδεχτούν ότι δε μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημά τους με τις δικές τους δυνάμεις.

Πολύ συχνά ακούμε ανθρώπους να αναρωτιούνται για ποιο λόγο να μπουν σε μία ψυχοθεραπευτική διαδικασία και να μιλήσουν με κάποιον «ξένο» αφού, όπως λένε οι ίδιοι, έχουν φίλους που τους αγαπούν και θα τους ακούσουν με προσοχή. Και ναι, μέχρι ένα σημείο ίσως η σκέψη του μοιράσματος ενός προβλήματος με έναν αγαπημένο άνθρωπο να είναι πιο ασφαλής από την αναζήτηση ενός θεραπευτή. Είναι όμως το ίδιο;

Άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας περιγράφουν τον ψυχισμό τους σαν μια διαρκή ταλάντευση από το απόλυτο κενό στην έκρηξη συναισθημάτων και σκέψεων. Ζουν στα όρια, ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη ψύχωση. Όλα βιώνονται στον υπέρτατο βαθμό, δεν υπάρχουν ήπιες καταστάσεις και διαρκώς εναλλάσσονται.

Η αστάθεια διατρέχει όλες τις πτυχές της ζωής τους: τη συμπεριφορά τους, την εικόνα του εαυτού τους, τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, τα συναισθήματά τους.

Στο άρθρο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ σε ενα απο τα στοιχεία που περιέχει η θεραπευτική προσέγγιση την οποία εφαρμόζω εδω και χρόνια, το οποίο όσο περνούν τα χρόνια αποκτά κεντρική θέση στην θεραπεία και μεταλλάσεται σε αξία ανεκτίμητη και πέρα απο τα πλαίσια της θεραπευτικής πρακτικής.

Το να ασκείς το επάγγελμα του ψυχοθεραπευτή σίγουρα δεν είναι μια εύκολη επαγγελματική επιλογή. Όπως όλα τα επαγγέλματα έχει τις δυσκολίες, τις προκλήσεις αλλά και τις ανταμοιβές του. Για αυτές τις ανταμοιβές θα ήθελα να προσπαθήσω να μιλήσω σε αυτό το άρθρο. Χρησιμοποιώ στο λόγο μου το α' πληθυντικό, χωρίς να έχω ξεκάθαρη εικόνα για το πόσους συναδέλφους μπορεί να αντιπροσωπεύουν οι απόψεις μου, πιστεύοντας ωστόσο ότι αρκετοί θεραπευτές θα ταυτίζονται με αυτές.

Με λόγια μεστά, οι άνδρες που έρχονται να ζητήσουν βοήθεια αφηγούνται, μέσα από τον ρόλο του γιου, τα βιώματα και τις εμπειρίες τους από την οικογένεια καταγωγής τους, επιτρέποντάς μου να γίνω κοινωνός όσων σκέφτονται και νιώθουν.

Μέσα σε έναν κόσμο που φλέγεται και οι κρίσεις (οικονομική, πανδημική, ενεργειακή)  αποκτούν έναν ενδημικό χαρακτήρα, ο οποίος εξυπηρετεί στην εξέλιξη και αναπαραγωγή του καπιταλιστικού συστήματος, στο πλαίσιο μιας θεραπευτικής μου ομάδας σκέφτηκα να θέσω τον εξής στοχασμό, ως μέρος της παρακάτω αυτοαναφορικής άσκησης, τον οποίο μοιράζομαι και μαζί σας:

Η Βία σε κάθε της έκφανση αποτελεί μια πράξη επιβολής της εξουσίας ενός ατόμου απέναντι σε ένα άλλο άτομο και ως τέτοια απειλεί, κακοποιεί, παραβιάζει και τρομοκρατεί το θύμα σε οποιοδήποτε κοινωνικό πλαίσιο ασκείται.

Έχει τεράστια σημασία και βαρύτητα  η ενδομήτρια ζωή, ο τοκετός , η νεογέννητη και βρεφική ζωή.
Συνειδητά καταγεγραμμένα δεν είναι, αλλά πριν από την συνείδηση υπάρχει η συναισθηματική καταγραφή που ορίζει την έννοια της ύπαρξης  στον άνθρωπο. Κάθε μορφή ζωής που ξεκινάει και εξελίσσεται πραγματώνεται μέσα σε περιβάλλον. Κάθε περιβάλλον στην ζωή του ανθρώπου, δημιουργείται από το συναίσθημα και πριν το συναίσθημα υπάρχει η Αίσθηση.

Η διαταραχή προσποίησης χαρακτηρίζεται από τη συνειδητή παραγωγή συμπτωμάτων, χωρίς την συνειδητοποίηση των κινήτρων από το άτομο. Ο όρος Munchausen syndrome χρησιμοποιείται πολλές φορές για να περιγράψει την ανωτέρω κατάσταση.

Η δοκιμασία για μιας πρώτης τάξεως ευφυΐα είναι η ικανότητα να συγκρατείς δύο αντίθετες ιδέες στο μυαλό, ταυτόχρονα (F.Fitzgerald)
Η διπολική σκέψη αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα με βάση τη διχοτόμηση. Η διευθέτηση του εσωτερικού μας κόσμου στηρίζεται στη διχοτόμηση. Η αποτελεσματική λειτουργία της επομένως, αποτελεί προαπαιτούμενο της μεταγενέστερης απαρτίωσης και θεμέλιο της κριτικής λειτουργίας της νόησης.

Η σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου είναι πολύτιμη κι ιδιαίτερη. Είναι μια σύνδεση που αποτελεί τον απαραίτητο και ανεκτίμητο μοχλό της θεραπευτικής αλλαγής.

Πόσο εύκολο είναι να αποδέχεται ένας θεραπευτής άνευ όρων ένα θεραπευόμενο; Πόση σχέση έχει η αποδοχή με την ενσυναίσθηση; Αν θέλαμε να ορίσουμε την ενσυναίσθηση θα λέγαμε ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο ανταποκρινόμαστε στα συναισθήματα του άλλου, στις αντιδράσεις του και στις επιλογές του και είναι μια συνεχής διαδικασία που μεταβάλλεται μέσα στο χρόνο (τα επίπεδα της ενσυναίσθησης μας αλλάζουν σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μας και εξαρτώνται από την ψυχολογική μας κατάσταση) και από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Το Τμήμα Επιμέλειας και Σύνταξης του Psychology.gr επικοινώνησε με συνεργάτες-ειδικούς ψυχικής υγείας θέτοντας το ερώτημα αν η ηλικία αποτελεί κριτήριο επιλογής για ένα θεραπευόμενο που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία.

Η θεραπεία αποδοχής και δέσμευσης (ΘΑΔ) είναι μια θεραπευτική προσέγγιση της τρίτης γενιάς των Γνωσιακών Συμπεριφοριστικών Ψυχοθεραπειών (ΓΨ) .

Μέσα στο ρεπερτόριο των παρεμβάσεων ενός ψυχοθεραπευτή βρίσκεται μια από τις πιο παράδοξες, υποτιμημένες αλλά και παρεξηγημένες έννοιες. Η σιωπή. Μάλιστα μερικές από τις πιο ισχυρές στιγμές σε μια «ομιλούμενη θεραπεία» μπορεί να μην περιλαμβάνουν καν την ομιλία. Η έννοια της σιωπής έχει αναπτυχθεί και αλλάξει με το χρόνο.

Μια αποτελεσματική σχέση θεραπευτή-πελάτη είναι σημαντική για τη θεραπεία, γεγονός που τεκμηριώνεται ερμηνευτικά με συσχετίσεις της ποιότητας της σχέσης με το θεραπευτικό αποτέλεσμα (Orlinsky et al., 1994). Ωστόσο, στη ΓΝΘ η θεραπευτική σχέση θεωρείται απαραίτητο αλλά όχι επαρκές στοιχείο για ένα καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με έρευνες που δημοσιεύτηκαν, η αποτελεσματικότητα της ΓΝΘ δεν φάνηκε να εξαρτάται από την ύπαρξη μιας καλής θεραπευτικής σχεσης (Roth & Fonagy, 2005).

Έχει υποστηριχθεί ότι η θεραπευτική σχέση είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στην ψυχοθεραπεία. Επί του παρόντος, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία και η αξία της θεραπευτικής σχέσης λαμβάνουν ολοένα και περισσότερη προσοχή στη βιβλιογραφία και στην έρευνα.