Ο φόβος της αλλαγής

Ο φόβος της αλλαγής είναι ριζωμένος σε όλους. Είναι αόρατος. Πίσω από κάθε υπερβολική προσδοκία κρύβεται η επιθυμία να ελέγχουμε τα πάντα, ο φόβος της αλλαγής. Μερικές φορές επώδυνες αλλαγές που επιβάλλονται στη ζωή μας τροφοδοτούν ακόμη περισσότερο τον φόβο της αλλαγής.

Η ανάγκη για έλεγχο κι ο φόβος της αλλαγής

Όταν δεν είμαστε προετοιμασμένοι για ένα συμβάν, περνάμε μερικές φορές μια κρίσιμη περίοδο. Μια αρρώστια, ένα ατύχημα, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή η απόλυση από τη δουλειά μπορεί να αναστατώσει μια ολόκληρη ζωή και να κάνει σκόνη ό,τι θεωρούσαμε δεδομένο. Αυτές οι κρίσεις θυμίζουν στον καθένα πόσο απατηλό είναι να πιστεύουμε ότι ελέγχουμε την ύπαρξή μας. Τι να κάνουμε; Να δώσουμε νόημα όχι στο ίδιο γεγονός, που φαίνεται να μην έχει νόημα, αλλά στην κρίση.

Ο Γάλλος συγγραφέας Christiane Singer έγραφε: «Η κρίση λειτουργεί ως ένα είδος πολιορκητικού κριού για να σπάσει τις πόρτες του κάστρου μας, όπου καθόμαστε μέσα στα τείχη, με όλο το οπλοστάσιο της προσωπικότητάς μας, αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε». Η κρίση δείχνει την ασυμφωνία ανάμεσα στη ζωτική ώθηση και τον ψευδή εαυτό. Αν δεν αλλάξετε τη σχέση σας με τον εαυτό σας και με τη ζωή, θα υφίστασθε με βία τις κρίσεις που είναι συνυφασμένες με την ύπαρξη.

Αποκτήστε το βιβλίο Νίκησε τον φόβο από το εξειδιευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης του Psychology.gr

Κρίσεις και εσωτερικές συγκρούσεις

Ορισμένες κρίσεις είναι η έκφραση μιας εσωτερικής σύγκρουσης. Οι τάσεις για αλλαγή έχουν ανάγκη να απελευθερωθούν, να εκφραστούν και να υλοποιηθούν. Όταν αυτές οι ωθήσεις καταπνίγονται, κάποιο γεγονός υποχρεώνει να αλλάξουμε, να ακολουθήσουμε μια διαφορετική πορεία. Ο καθένας μπορεί να μετατρέψει τις εμπειρίες του, ακόμη και τις πλέον επώδυνες, σε νέες αντιλήψεις. Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι κάτι τέτοιο είναι εύκολο. Από διάφορες σκοπιές, η ζωή είναι δύσκολη, αλλά ο φόβος είναι ένας σύμμαχος. Διδάσκει πώς να κινητοποιούμε δυνάμεις, που μερικές φορές μάς είναι άγνωστες, για να ξεπεράσουμε τις δοκιμασίες και τις κρίσεις.

Όταν ο πόνος γίνεται αποδεκτός και αισθανόμαστε συμπόνια για τον πόνο μας, τότε αναδύεται μια νέα κατανόηση. Όταν εκφράζουμε τον πόνο μας, όταν υποστηρίζουμε καλοπροαίρετα τον εαυτό μας, όταν του δίνουμε κουράγιο και τον ενθαρρύνουμε να συνεχίσει να πορεύεται, έχουμε απτές ενδείξεις ότι ο φόβος δεν είναι πλέον εχθρός. 

Η αλλαγή είναι η φυσική ροή της ζωής

Τι αισθάνεστε όταν σκέφτεστε την αλλαγή; Κούραση, ανικανότητα, θυμός ή ίσως ανυπομονησία, έκπληξη, χαρά; Ακούστε τις διαφορετικές φωνές μέσα σας. Τι σας λένε; «Δε θα τα καταφέρω», «Ν' αλλάξω, γιατί;», «Και τι θα μου προσφέρει;»,«Δε ξέρω από που να αρχίσω», «Ναι, αλλά πώς;»,«Ανυπομονώ», «Έχω ένα σωρό ιδέες» κ.λπ.

Η αλλαγή δεν αποτελεί επιλογή, αλλά αναγκαιότητα. Σε έναν κόσμο όπου τα πάντα καλπάζουν, ο κίνδυνος θα ήταν να πιστέψετε ότι η αλλαγή συνίσταται στο να προσαρμόζεστε όλο και περισσότερο. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν έχουν αρκετό χρόνο και έτσι τρέχουν όλο και πιο ξέφρενα. Συσσωρεύουν τις εμπειρίες της ζωής μέσα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα. Άλλοι αισθάνονται ανεπαρκείς, λαχανιασμένοι. Ωστόσο, υπάρχει ένα όριο στην ταχύτητα και στο άγχος που ο άνθρωπος μπορεί να αντέξει. Αυτό το τρέξιμο είναι μια μορφή φυγής από τον εαυτό σας. Κάθε αλλαγή απορρέει από μια βαθιά σχέση με τον εαυτό σας. Αυτό που αλλάζω στον εαυτό μου, μου ανοίγει νέες δυνατότητες. Πώς να ακούσετε τις αλλαγές που γίνονται μέσα σας, να πετύχετε τις αλλαγές που γίνονται μέσα σας, να πετύχετε και να αντιμετωπίσετε τις διάφορες όψεις του φόβου της αλλαγής;

Πώς να καλωσορίζεις την αλλαγή

Αξιολογήστε τις προσδοκίες σας. Είναι φυσικό να έχουμε προσδοκίες, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αν είναι σωστές ή όχι. Η Φωτεινή θυμάται: «Όταν απέτυχα δυο φορές στις εξετάσεις μου για να γίνω δασκάλα, ο κόσμος μέσα μου κατέρρευσε. Ήμουν πεπεισμένη ότι παιζόταν όλη μου η ζωή.. και ότι η ζωή μου έχανε το νόημά της. Για πολλούς μήνες ήμουν βυθισμένη στην κατάθλιψη. Ένα πρωί ξύπνησα διαφορετική. Η απογοήτευση είχε αφήσει τη θέση της σε μια νέα πεποίθηση: δεν μου ταίριαζε αυτό το επαγγελμα. Το παιδικό μου όνειρο ήταν να γίνω ηθοποιός. Σήμερα είμαι επαγγελματίας ηθοποιός». Στην περίπτωση της Φωτεινής, οι προσδοκίες της δεν συμφωνούσαν με τις βαθύτερες ορμές της. Παρά την οδυνηρή απογοήτευσή της, μπόρεσε να βρει τον δρόμο της.

Όταν μια προσδοκία μένει αμετακίνητη, το άτομο θέλει να πάει κόντρα στο ρεύμα της ζωής. Κάποια γυναίκα αρνείται να δει την αποτυχία του γάμου της και κάνει τα πάντα για να διατηρήσει την ψευδαίσθηση ενός ενωμένου ζευγαριού. Κάποιος άντρας επιμένει να δανείζεται ενώ το εστιατόριό του έχει πτωχεύσει. Αυτά τα άτομα αντιστέκονται στην αλλαγή και χτυπούν πάνω σε έναν τοίχο. Ο κόσμος τούς φαίνεται άδικος ή κακός. Όμως, η ζωή είναι κίνηση, διαρκής αλλαγή και μεταμόρφωση. Μπορεί να φοβίζει όταν δε τη βλέπουμε με διαφορετικό τρόπο. Υπάρχει πάντα μια πόρτα εξόδου προς νέες ευκαιρίες.

Ζητήματα Ηθικής και Δεοντολογίας στην Άσκηση της Ψυχοθεραπείας
Κύκλος Σεμιναρίων για Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας | Γενική είσοδος: 35 ευρώ
Θεματικές Ενότητες: Διπλές σχέσεις θεραπευτή – θεραπευόμενου | Ψυχική ανθεκτικότητα του θεραπευτή | Υπέρβαση – παραβίαση ορίων στην ψυχοθεραπευτική σχέση | Ειδικές προκλήσεις στην ψυχοθεραπεία | Ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας | Διαχείριση εξω-θεραπευτικών πληροφοριών | Διατήρηση και άρση του απορρήτου

Κάθε προσδοκία προκαλεί τον φόβο της αποτυχίας. Η αξιολόγηση των προσδοκιών σας είναι απαραίτητη για να μη φοβάστε πια. Εξετάστε προσεκτικά αυτό που θέλετε. Είναι σωστό και δίκαιο για εσάς; Πόσο εξαρτάται από εσάς αυτό που θέλετε;

Κάντε μικρά βήματα προς την αλλαγή

Ορισμένες αλλαγές εμφανίζονται σαν μια απόμακρη κορυφή ενός βουνού. Αν είναι σημαντικό να μην εγκαταλείπουμε τους στόχους που θέτουμε, είναι εξίσου συνετό να προσέχουμε κάθε βήμα που κάνουμε. Κοιτάζοντας διαρκώς την κορυφή, θα νιώσετε τον φόβο ότ δεν θα τα καταφέρετε και κινδυνεύετε να εγκαταλείψετε ένα πολύτιμο σχέδιο που εκφράζει τον πραγματικό εαυτό σας. Προτιμότερο είναι να κοιτάτε τα βήματά σας. Μια ζωή χτίζεται βήμα - βήμα, με υπομονή. Έτσι, υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εκμεταλλευτείτε τις ευκαιρίες.

Αποδεχτείτε τις δοκιμές και τα λάθη

Εάν εξετάσετε προσεκτικά τη ζωή ενός μεγάλου δημιουργού, θα ανακαλύψετε ότι κάθε επίτευγμα περιλαμβάνει σχέδια που ματαιώθηκαν και αποτυχίες. Ο σκηνοθέτης Jean - Pierre Jeunet μιλάει για τη μακρά προετοιμασία της φιλόδοξης ταινίας L' Odyssee de Pi. Τον είχε προσλάβει η Fox και έτσι ρίχτηκε στην υλοποίηση της ταινίας: «Για τεσσερισήμι μήνες, τράβηξα περισσότερες από τρεις χιλιάδες φωτογραφίες...»

Με δεδομένες τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε το αμερικανικό στούντιο, αναγκάστηκε να επανεξετάσει τη δουλειά του: «Ο επικεφαλής της Fox με ρώτησε αν η παραγωγή της ταινίας μπορούσε να γίνει στην Ευρώπη. Έτσι, επί δυόμισι μήνες μαζί με τους συνεργάτες μου, κάναμε μια έρευνα στην Ευρώπη... Τότε άκουσα τη φράση που με έκανε να ανατριχιάσω: «Ξεκινάμε από το μηδέν και βρίσκουμε νέες λύσεις!» Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι μπορούσα κάλλιστα να περάσω το υπόλοιπο της ζωής μου δουλεύοντας πάνω σε αυτό το σχέδιο». Με λύπη του εγκατέλειψε αυτή την ταινία, την οποία ξανάρχισε αργότερα ο Ang Lee. 

Η αποτυχία αποτελεί μέρος κάθε δημιουργικής διεργασίας. Επιπλέον, αυτό που μοιάζει με αποτυχία είναι συχνά μια προετοιμασία για μια άλλη δημιουργία.

Παραμείνετε δεκτικοί

Η αλλαγή απαιτεί να μπορούμε να αφήνουμε πράγματα πίσω μας, να τα ξεχάσουμε, ώστε να είμαστε ανοιχτοί να αδράξουμε τις νέες ευκαιρίες. Απαιτεί επίσης να δεχόμαστε ότι δεν ξέρουμε τι ακριβώς θα συμβεί. Μαζί με τη ζωή, συν-δημιουργούμε την ύπαρξή μας. Η ζωή είναι ένας ενεργός παράγοντας που φέρνει αυτό που χρειαζόμαστε με τη μορφή απροσδόκητων δώρων και συναντήσεων. Αρκεί να καλωσορίζουμε όλα αυτά τα πλούτη. Η αντίληψή μου για τη ζωή αντανακλά τη σχέση μου με τον εαυτό μου. Αν αντιλαμβάνομαι τον κόσμο ως απειλή ή εχθρό, αυτό κλείνει την πόρτα των πιθανοτήτων, των ευκαιριών.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοσοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Νίκησε το φόβο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.