Τα 10 πιο διάσημα πειράματα ψυχολογίας

Ακρόαση άρθρου......

Η ψυχολογία, από τη γέννησή της, επιδιώκει να κατανοήσει τι κρύβεται πίσω από τις ανθρώπινες σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές. Κάποια πειράματα σημάδεψαν την επιστήμη — άλλοτε για τα συγκλονιστικά τους αποτελέσματα, κι άλλοτε για τα ηθικά τους διλήμματα.

Στο άρθρο αυτό, θα δούμε τα 10 διασημότερα πειράματα όλων των εποχών και τι μας δίδαξαν για τον άνθρωπο.

Το Πείραμα του Pavlov (1897) – Η κλασική εξάρτηση

Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Ρώσος φυσιολόγος Ivan Pavlov δεν είχε σκοπό να μελετήσει τη συμπεριφορά. Η έρευνά του αφορούσε το πεπτικό σύστημα των σκύλων, και ιδιαίτερα τη διαδικασία της σιελόρροιας. Όμως, μια απλή παρατήρηση στάθηκε αρκετή για να αλλάξει για πάντα τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη μάθηση και τη συμπεριφορά.

Η παρατήρηση που άλλαξε την επιστήμη

Ο Pavlov παρατήρησε κάτι παράδοξο: τα σκυλιά του άρχιζαν να σιελορροούν πριν καν δουν την τροφή — μόνο και μόνο όταν έβλεπαν τον βοηθό που συνήθως τα τάιζε ή άκουγαν τα βήματά του.

Αυτό σήμαινε πως ο οργανισμός τους είχε μάθει να συνδέει ένα ουδέτερο ερέθισμα (τα βήματα, την παρουσία του ανθρώπου) με ένα ανεπιφύλακτο ερέθισμα (την τροφή).

Το πείραμα
Για να ελέγξει αυτή την παρατήρηση, ο Pavlov σχεδίασε ένα ελεγχόμενο πείραμα:

1. Πρώτο στάδιο – Ανεξάρτητη αντίδραση
Ο Pavlov παρουσίαζε στα σκυλιά τροφή, προκαλώντας φυσιολογική σιελόρροια. Η τροφή ήταν το ανεπιφύλακτο ερέθισμα και η σιελόρροια το ανεπιφύλακτο αντανακλαστικό.

2. Δεύτερο στάδιο – Εξάρτηση
Πριν δώσει την τροφή, χτυπούσε ένα κουδούνι — ένα ουδέτερο ερέθισμα που αρχικά δεν προκαλούσε καμία αντίδραση. Μετά από επανειλημμένες συνδυασμένες παρουσιάσεις του ήχου του κουδουνιού και της τροφής, τα σκυλιά άρχισαν να σιελορροούν στο άκουσμα του κουδουνιού, ακόμα και χωρίς τροφή.

3. Τρίτο στάδιο – Εξαρτημένη αντίδραση
Ο ήχος του κουδουνιού μετατράπηκε σε εξαρτημένο ερέθισμα, και η σιελόρροια σε εξαρτημένη αντίδραση. Έτσι γεννήθηκε η έννοια της κλασικής εξάρτησης.

Τι απέδειξε
Ο Pavlov απέδειξε ότι η μάθηση μπορεί να προκύψει μέσα από τη σύνδεση ερεθισμάτων. Ο οργανισμός, ακόμη και ασυνείδητα, μπορεί να συνδέει ένα αρχικά ουδέτερο ερέθισμα με μια εμπειρία που προκαλεί έντονη αντίδραση. Αυτό το εύρημα έγινε η βάση της συμπεριφορικής ψυχολογίας, πάνω στην οποία οικοδόμησαν θεωρητικοί όπως ο John Watson και αργότερα ο B.F. Skinner.

Εφαρμογές στην ψυχολογία
Η θεωρία της κλασικής εξάρτησης βρίσκει εφαρμογές σε πολλούς τομείς:

Στη θεραπεία φοβιών: μέσω της απευαισθητοποίησης, όπου ένα άτομο μαθαίνει να συνδέει σταδιακά το φοβογόνο ερέθισμα με ουδέτερες ή θετικές εμπειρίες.
Στην εκπαίδευση: μέσω της σύνδεσης της μάθησης με θετικά συναισθήματα.
Στη διαφήμιση: όπου προϊόντα συνδέονται με ευχάριστα ερεθίσματα για να δημιουργήσουν θετική στάση.
Στην κατανόηση των εξαρτήσεων: όπου το σώμα «μαθαίνει» να αντιδρά σε ερεθίσματα που σχετίζονται με τη χρήση μιας ουσίας.

Το βαθύτερο νόημα
Πέρα από τη νευροφυσιολογία και τα πειράματα, το έργο του Pavlov μας θυμίζει κάτι βαθύτερο:

Ο άνθρωπος είναι πλάσμα μάθησης και εμπειρίας. Κάθε συναίσθημα, φόβος ή αντίδραση μπορεί να έχει ρίζες σε συνδέσεις που δημιουργήθηκαν ασυνείδητα, μέσα από γεγονότα και μνήμες του παρελθόντος.

Η κλασική εξάρτηση του Pavlov δεν είναι μόνο επιστημονικό εύρημα. Είναι ένας καθρέφτης που μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς “μαθαίνει” η ψυχή να αντιδρά στον κόσμο.

Το Πείραμα του «Μικρού Άλμπερτ» (1920) – Η γέννηση του φόβου

Το 1920, ο Αμερικανός ψυχολόγος John B. Watson και η βοηθός του Rosalie Rayner διεξήγαγαν ένα από τα πιο γνωστά —και αμφιλεγόμενα— πειράματα στην ιστορία της ψυχολογίας. Στόχος τους ήταν να αποδείξουν πως τα συναισθήματα δεν είναι έμφυτα, αλλά μπορούν να “διδαχθούν” μέσω εξαρτημένων αντιδράσεων.

Το πείραμα
Ο μικρός Άλμπερτ, ένα μωρό περίπου 9 μηνών, εκτέθηκε αρχικά σε διάφορα αντικείμενα: ένα λευκό ποντίκι, ένα κουνέλι, μια μάσκα, ένα σκυλάκι. Δεν έδειξε κανένα φόβο. Όμως, στη συνέχεια, κάθε φορά που ο Άλμπερτ άγγιζε το λευκό ποντίκι, οι ερευνητές χτυπούσαν δυνατά ένα μεταλλικό αντικείμενο πίσω του, προκαλώντας έναν έντονο ήχο που τον τρόμαζε.

Μετά από λίγες επαναλήψεις, το παιδί άρχισε να κλαίει μόνο και μόνο βλέποντας το ποντίκι, χωρίς να υπάρχει ο ήχος. Ο φόβος είχε πια εξαρτηθεί από το οπτικό ερέθισμα.

Τα αποτελέσματα
Ο Άλμπερτ δεν φοβόταν πια μόνο το ποντίκι, αλλά ό,τι του το θύμιζε: ένα κουνέλι, ένα γούνινο παλτό, ακόμα και τα μαλλιά της Rayner. Αυτό το φαινόμενο ονομάστηκε γενίκευση του φόβου.

Το πείραμα απέδειξε πως ένα ουδέτερο ερέθισμα μπορεί να προκαλέσει έντονη συναισθηματική αντίδραση, εφόσον συνδεθεί με μια δυσάρεστη εμπειρία.

Οι αντιδράσεις και τα ηθικά ζητήματα
Το πείραμα δέχτηκε έντονη κριτική, καθώς δεν υπήρξε αποκατάσταση του φόβου στο παιδί. Θεωρείται ένα από τα πρώτα παραδείγματα που έθεσαν το ζήτημα της ηθικής δεοντολογίας στην ψυχολογική έρευνα.

Τι μας δίδαξε
Η μελέτη του Watson άνοιξε τον δρόμο για τη συμπεριφορική θεωρία και για τη χρήση της απευαισθητοποίησης και της αντίστροφης εξάρτησης στη θεραπεία φοβιών. Έδειξε πως ο φόβος δεν είναι πάντα έμφυτος — μπορεί να είναι μαθημένος, αλλά, ευτυχώς, μπορεί κανείς και να “ξεμάθει”.

Το Πείραμα Asch (1951) – Η συμμόρφωση στην ομάδα

Ο Solomon Asch ήθελε να εξετάσει πώς η κοινωνική πίεση επηρεάζει τις αποφάσεις των ανθρώπων. Πόσο εύκολα μπορεί κάποιος να συμμορφωθεί με την ομάδα, ακόμα και όταν γνωρίζει ότι η ομάδα κάνει λάθος; Ο Asch έδειξε ότι οι άνθρωποι συχνά λένε κάτι λάθος, μόνο και μόνο για να συμφωνήσουν με την ομάδα. Μας αποκάλυψε τη δύναμη της κοινωνικής πίεσης.

Το πείραμα
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να πάρουν μέρος σε ένα φαινομενικά απλό τεστ αντιστοίχισης γραμμών: έπρεπε να πουν ποια από τρεις γραμμές είχε το ίδιο μήκος με μια γραμμή αναφοράς. Αυτό που δεν ήξεραν ήταν ότι οι υπόλοιποι στην αίθουσα ήταν συνεργάτες του Asch και έλεγαν σκόπιμα λανθασμένες απαντήσεις.

Τα αποτελέσματα
Περίπου το 1/3 των συμμετεχόντων συμμορφώθηκε με την ομάδα σε περισσότερες από τις μισές δοκιμές, λέγοντας λάθος απαντήσεις παρόλο που ήξεραν την αλήθεια. Το πείραμα έδειξε πόσο ισχυρή είναι η κοινωνική πίεση, ακόμα και όταν η σωστή απάντηση είναι προφανής.

Τι μας δίδαξε
Το πείραμα του Asch απέδειξε ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν καθορίζεται μόνο από τη λογική, αλλά και από την ανάγκη να ανήκουμε και να γινόμαστε αποδεκτοί από την ομάδα. Μας υπενθυμίζει πόσο εύκολα μπορεί να χαθεί η ατομική κρίση υπό την επιρροή των άλλων — ένα μάθημα σημαντικό για την ψυχολογία, την εκπαίδευση και την κοινωνική ζωή.

Το Πείραμα της Μαριονέτας (Harlow, 1958) – Η ανάγκη για στοργή

Ο Harry Harlow ήθελε να μελετήσει τη σημασία της στοργής και της αγάπης στη συναισθηματική ανάπτυξη, χρησιμοποιώντας νεογέννητα πιθηκάκια.

Το πείραμα
Δημιούργησε δύο “μητέρες” αντικαταστάτες για τα μικρά πιθηκάκια:

1. Μια μεταλλική μητέρα που παρείχε γάλα.
2. Μια μαλακή μητέρα από ύφασμα, χωρίς τροφή.

Παρατήρησε ποια μητέρα θα προτιμούσαν τα μωρά για ασφάλεια και παρηγοριά.

Τα αποτελέσματα
Τα πιθηκάκια περνούσαν πολύ περισσότερο χρόνο με τη μαλακή μητέρα, ακόμα και αν δεν παρείχε τροφή, και έτρεχαν σε αυτή για παρηγοριά όταν ένιωθαν φόβο. Η μεταλλική μητέρα που προσέφερε μόνο τροφή δεν προσέφερε συναισθηματική ασφάλεια.

Τι μας δίδαξε
Το πείραμα απέδειξε ότι η στοργή και η τρυφερότητα είναι βασικές ψυχολογικές ανάγκες, εξίσου σημαντικές με τη φυσική επιβίωση.  Η στοργή είναι ζωτική ανάγκη, όχι πολυτέλεια. Η έρευνα του Harlow επηρέασε βαθιά την κατανόηση της ανθρώπινης συναισθηματικής ανάπτυξης και της σημασίας των σχέσεων γονέα-παιδιού.

Το Πείραμα της Δυτικής Εγκοπής (1960) – Η αντίληψη του βάθους στα βρέφη

Το 1960, οι ψυχολόγοι Eleanor Gibson και Richard Walk θέλησαν να εξετάσουν πότε και πώς τα μωρά αναπτύσσουν την αντίληψη του βάθους — δηλαδή την ικανότητα να αντιλαμβάνονται κίνδυνο από ύψος ή γκρεμό.

Το πείραμα
Δημιούργησαν μια υαλόφραχτη πλατφόρμα που έμοιαζε με “γέφυρα” πάνω από ένα βαθύ κενό.

Η μία πλευρά είχε σταθερό μοτίβο δαπέδου (επιφάνεια ασφαλή), ενώ η άλλη πλευρά φαίνονταν να πέφτει απότομα (ψευδο-γκρεμός).

Τα μωρά τοποθετούνταν στο κέντρο και οι γονείς τα καλούσαν να προχωρήσουν.

Τα αποτελέσματα
Τα περισσότερα μωρά φοβήθηκαν και αρνήθηκαν να προχωρήσουν προς τον “γκρεμό”, ενώ δεν είχαν πρόβλημα στην ασφαλή πλευρά. Αυτό έδειξε ότι η αντίληψη του βάθους δεν εξαρτάται μόνο από την εμπειρία, αλλά είναι μερικώς έμφυτη και εμφανίζεται πολύ νωρίς στη ζωή.

Τι μας δίδαξε
Το πείραμα απέδειξε πως τα βρέφη αναγνωρίζουν κινδύνους στο περιβάλλον πριν αποκτήσουν μεγάλη εμπειρία κινήσεων ή περιπλάνησης. Η μελέτη αυτή αποτέλεσε σημαντικό στοιχείο για την αναπτυξιακή ψυχολογία, δείχνοντας πώς η αντίληψη και η ασφάλεια συνδέονται από πολύ νωρίς στη ζωή.

Το Πείραμα του Bandura (1961) – Η Μάθηση μέσω Μίμησης

Ο Albert Bandura ήθελε να εξετάσει πώς τα παιδιά μαθαίνουν συμπεριφορές παρατηρώντας άλλους — χωρίς να χρειάζεται να βιώσουν οι ίδιοι τις συνέπειες.

Το πείραμα
Τα παιδιά παρακολουθούσαν έναν ενήλικα να παίζει με μια φουσκωτή κούκλα Bobo.
Ο ενήλικας είτε:

Έδειχνε επιθετική συμπεριφορά στη μαριονέτα (χτυπώντας, φωνάζοντας), είτε

Παρουσιαζόταν ήρεμος και φιλικός απέναντί της.

Στη συνέχεια, τα παιδιά τοποθετούνταν στο ίδιο δωμάτιο με την κούκλα και οι ερευνητές παρατηρούσαν τη συμπεριφορά τους.

Τα αποτελέσματα
Τα παιδιά που παρακολούθησαν την επιθετική συμπεριφορά μιμήθηκαν τις πράξεις του ενήλικα, δείχνοντας επιθετικότητα στη μαριονέτα.
Όσα είδαν τον ενήλικα φιλικό συμπεριφέρθηκαν ήρεμα και δημιουργικά.

Τι μας δίδαξε
Το πείραμα απέδειξε ότι τα παιδιά δεν μαθαίνουν μόνο μέσω άμεσης εμπειρίας, αλλά και μέσω παρατήρησης και μίμησης. Τα παιδιά μιμούνται τη βία που βλέπουν.
Η κοινωνική μάθηση εξηγεί γιατί τα παιδιά επηρεάζονται τόσο έντονα από πρότυπα συμπεριφοράς — είτε θετικά, είτε αρνητικά. Το πείραμα αποτέλεσε θεμέλιο για τη θεωρία της κοινωνικής μάθησης, δείχνοντας πόσο επηρεαζόμαστε από τα πρότυπα γύρω μας.

Το Πείραμα του Milgram (1961) – Η υπακοή στην εξουσία

Ο Stanley Milgram μελέτησε πόσο μακριά μπορεί να φτάσει κάποιος όταν του δίνει εντολές μια μορφή εξουσίας.

Το πείραμα
Οι συμμετέχοντες πίστευαν ότι συμμετείχαν σε ένα τεστ μάθησης: τους ζητήθηκε να δίνουν ηλεκτροσόκ σε έναν «μαθητή» κάθε φορά που απαντούσε λάθος.

Στην πραγματικότητα, ο μαθητής ήταν ηθοποιός και δεν δεχόταν πραγματικό σοκ, αλλά οι συμμετέχοντες δεν το ήξεραν.

Τα αποτελέσματα
Παρά τις κραυγές πόνου και τις εκκλήσεις για διακοπή, περίπου 65% των συμμετεχόντων συνέχισαν να δίνουν σοκ μέχρι το μέγιστο όριο, όταν τους το ζητούσε ο πειραματιστής. Αυτό έδειξε ότι οι άνθρωποι μπορούν να υπακούσουν σε εξουσία ακόμη και όταν βλάπτουν άλλους.

Τι μας δίδαξε
Το πείραμα αποκάλυψε τη δύναμη της υπακοής και τη δυσκολία να σταθούμε ενάντια σε αυθεντίες.
Επηρέασε βαθιά την κοινωνική ψυχολογία και μας υπενθυμίζει πόσο εύκολα η ηθική κρίση μπορεί να παραμεριστεί υπό πίεση (σε παλαιότερο άρθρο έχω αναφερθεί εκτενώς).

Το Πείραμα της Απώλειας Ελέγχου (Seligman, 1967) – Η Μαθημένη Απόγνωση

Ο Martin Seligman ήθελε να μελετήσει πώς τα σκυλιά αντιδρούν όταν νιώθουν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν δυσάρεστες καταστάσεις.

Το πείραμα
Σκυλιά τοποθετήθηκαν σε κλουβιά όπου δέχονταν απερίφραστα ηλεκτροσόκ. Στην αρχή, δεν είχαν τρόπο να αποφύγουν το σοκ. Αργότερα, τους δόθηκε η δυνατότητα να το αποφύγουν, αλλά τα σκυλιά που είχαν προηγουμένως νιώσει αδυναμία δεν προσπάθησαν καν.

Τα αποτελέσματα
Τα σκυλιά που είχαν βιώσει την αδυναμία ελέγχου απέτυχαν να αντιδράσουν, ακόμα και όταν μπορούσαν, ενώ τα άλλα απέφευγαν το σοκ. Αυτό το φαινόμενο ονομάστηκε μαθημένη απόγνωση.

Τι μας δίδαξε
Το πείραμα έδειξε ότι η αίσθηση αδυναμίας μπορεί να προκαλέσει παθητικότητα και κατάθλιψη, ακόμα όταν υπάρχουν επιλογές για δράση. Η έννοια της μαθημένης απόγνωσης επηρέασε την κατανόηση της κατάθλιψης, του άγχους, της παθητικότητας και της ανθρώπινης αντίδρασης σε καταστάσεις στρες.

Το Πείραμα της Φυλακής του Stanford (1971) – Η δύναμη του ρόλου

Ο Philip Zimbardo ήθελε να μελετήσει πώς οι κοινωνικοί ρόλοι και το περιβάλλον επηρεάζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων.

Το πείραμα
Φοιτητές επιλέχθηκαν τυχαία για να παίξουν φρουρούς ή κρατούμενους σε μια προσομοιωμένη φυλακή στο υπόγειο του Πανεπιστημίου Stanford. Οι φρουροί είχαν εξουσία και υπενθύμιση για την τήρηση των κανόνων. Οι κρατούμενοι ήταν υποχρεωμένοι να υπακούσουν και να ακολουθούν τους κανονισμούς.

Τα αποτελέσματα
Μέσα σε λίγες μέρες: Οι φρουροί έγιναν βίαιοι και αυταρχικοί, συχνά εξευτελίζοντας τους κρατούμενους. Οι κρατούμενοι κατέρρευσαν ψυχολογικά, μερικοί αντιμετώπισαν έντονο άγχος και σύγχυση. Το πείραμα διακόπηκε πρόωρα μετά από μόλις 6 ημέρες (αντί για 2 εβδομάδες), λόγω των έντονων ψυχολογικών επιπτώσεων.

Τι μας δίδαξε
Το πείραμα έδειξε πόσο ισχυρή είναι η επιρροή του ρόλου και του περιβάλλοντος στη συμπεριφορά: άνθρωποι που κανονικά δεν θα φέρονταν βίαια, μπορούν να γίνουν καταπιεστικοί όταν τους δίνεται εξουσία. Επεσήμανε τη σημασία της ηθικής στη ψυχολογική έρευνα και βοήθησε στην κατανόηση φαινομένων όπως η βία σε φυλακές και στρατιωτικές δομές.

Το Πείραμα του «Marshmallow» (Mischel, 1972) – Η καθυστέρηση ικανοποίησης

Ο Walter Mischel ήθελε να μελετήσει την αυτοπειθαρχία και την ικανότητα καθυστέρησης ικανοποίησης στα παιδιά, και πώς αυτή επηρεάζει τη μελλοντική τους ζωή.

Το πείραμα
Παιδιά προσκλήθηκαν σε ένα δωμάτιο με ένα marshmallow ή άλλο γλυκό μπροστά τους. Μπορούσαν να φάνε το γλυκό αμέσως ή να περιμένουν για λίγα λεπτά και να πάρουν ένα δεύτερο ως ανταμοιβή. Οι ερευνητές παρατηρούσαν ποια παιδιά μπορούσαν να αναβάλουν την άμεση ικανοποίηση.

Τα αποτελέσματα
Τα παιδιά που μπόρεσαν να περιμένουν έδειξαν μεγαλύτερη αυτοπειθαρχία και σε μεταγενέστερες μελέτες συσχετίστηκαν με:

• Καλύτερη ακαδημαϊκή απόδοση
• Ικανότητα διαχείρισης άγχους
• Υγιείς κοινωνικές σχέσεις

Τι μας δίδαξε
Το πείραμα απέδειξε πως η ικανότητα καθυστέρησης ικανοποίησης είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη της αυτορύθμισης και της μελλοντικής επιτυχίας. Μας υπενθυμίζει ότι η υπομονή και η αυτοπειθαρχία είναι δεξιότητες που διαμορφώνουν τη ζωή μας πολύ περισσότερο από το άμεσο αποτέλεσμα των πράξεών μας.

Τα ψυχολογικά πειράματα δεν είναι απλώς «ιστορίες του παρελθόντος». Είναι καθρέφτες που μας δείχνουν πόσο ευάλωτοι, προβλέψιμοι, αλλά και πόσο περίπλοκοι είμαστε. Μας υπενθυμίζουν ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι προϊόν συνδυασμού βιολογίας, εμπειρίας και κοινωνικών επιρροών και ότι η κατανόησή της απαιτεί όχι μόνο επιστήμη αλλά και ενσυναίσθηση.

Βιβλιογραφία

Asch, S. E. (1951). Effects of group pressure upon the modification and distortion of judgments. In H. Guetzkow (Ed.), Groups, Leadership and Men (pp. 177–190). Carnegie Press.

Bandura, A., Ross, D., & Ross, S. A. (1961). Transmission of aggression through imitation of aggressive models. Journal of Abnormal and Social Psychology, 63(3), 575–582.

Gibson, E. J., & Walk, R. D. (1960). The “visual cliff.” Scientific American, 202(4), 64–71.

Harlow, H. F. (1958). The nature of love. American Psychologist, 13(12), 673–685.

Milgram, S. (1963). Behavioral study of obedience. Journal of Abnormal and Social Psychology, 67(4), 371–378.

Mischel, W., Ebbesen, E. B., & Raskoff Zeiss, A. (1972). Cognitive and attentional mechanisms in delay of gratification. Journal of Personality and Social Psychology, 21(2), 204–218.

Pavlov, I. P. (1927). Conditioned Reflexes. Oxford University Press.

Seligman, M. E. P., & Maier, S. F. (1967). Failure to escape traumatic shock. Journal of Experimental Psychology, 74(1), 1–9.

Watson, J. B., & Rayner, R. (1920). Conditioned emotional reactions. Journal of Experimental Psychology, 3(1), 1–14.

Zimbardo, P. G., Haney, C., Banks, C., & Jaffe, D. (1973). The mind is a formidable jailer: A Pirandellian prison. The New York Times Magazine.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Τσομπάνη Θεοδώρα - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Τσομπάνη Θεοδώρα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Η Θεοδώρα Τσομπάνη είναι σύμβουλος ψυχικής υγείας , απόφοιτη του προγράμματος Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας (Diploma of higher Education in Psychology) και συνεργάτιδα του πολυχώρου ευεξίας και αυτοβελτιωσης Be With You. 

6945773883

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού