Ακρόαση άρθρου......

Η δημόσια ανησυχία για το θέμα της παχυσαρκίας έχει αλλάξει ουσιαστικά. Στις αρχές του 2000 μόνο το 2-3% του πληθυσμού θεωρούσε την παχυσαρκία ως το πιο σημαντικό θέμα υγείας, ενώ στις μέρες μας η πλειοψηφία αναγνωρίζει τη σημασία του προβλήματος.

Παρά την αύξηση της ανησυχίας και της επιθυμίας της αποδοχής της παχυσαρκίας ως μια χρόνια κατάσταση κλινικής σημασίας, τα παχύσαρκα άτομα υπόκεινται σε ένα υψηλό επίπεδο στιγματισμού που οδηγεί σε διακρίσεις. 

Υπάρχουν μειονεκτήματα για τα παχύσαρκα άτομα σε πολλούς τομείς, όπως στην εργασία, στις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας και σε θέματα διαπροσωπικών σχέσεων. Συνήθως, οι πεποιθήσεις για τις αιτίες της παχυσαρκίας και για την ελεγξιμότητα της κατάστασης οδηγούν σε συμπεριφορές στιγματισμού οδηγώντας σε αντίστοιχες συνέπειες σε επίπεδο συμπεριφοράς. Οι αρνητικές συμπεριφορές περιλαμβάνουν την απόδοση αρνητικών χαρακτηριστικών σε παχύσαρκα άτομα, όπως ότι είναι τεμπέληδες, μειωμένης ευφυΐας και με έλλειψη κινήτρων. Όμως, ο στιγματισμός μπορεί να οδηγήσει στη μειωμένη λήψη μέτρων πρόληψης και παρέμβασης σε επίπεδο δημόσιας υγείας.

Επιπλέον, η έρευνα των Puhl και Heuer (2010) δείχνει ότι το αντιλαμβανόμενο στίγμα του βάρους και οι διακρίσεις, έχουν ισχυρά αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής των υπέρβαρων ατόμων που περιλαμβάνουν υψηλότερες πιθανότητες για την επίδειξη μη υγιών διατροφικών συμπεριφορών. Επίσης, η διάκριση λόγω βάρους επηρεάζει αρνητικά κάθε προσπάθεια των υπέρβαρων ατόμων να μειώσουν το σωματικό τους βάρος ή να αναζητήσουν βοήθεια για τον έλεγχο του βάρους τους. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μαζί παρέχουν βάση για μια περαιτέρω αύξηση του ποσοστού της παχυσαρκίας.

Επιπρόσθετα, οι υπέρβαρες γυναίκες μπορεί ποτέ να μην μπορέσουν να αποδράσουν από το στίγμα της παχυσαρκίας, ακόμα κι αν απολέσουν βάρος, δείχνει η νέα έρευνα. Οι λεπτές γυναίκες βλέπονταν διαφορετικά ανάλογα με το ιστορικό του βάρους τους. Αυτές που ήταν παχύσαρκες στο παρελθόν γίνονταν αντιληπτές ως λιγότερο ελκυστικές σε σχέση με όσες ήταν πάντοτε λεπτές. Όλα τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι το στίγμα της παχυσαρκίας επιμένει εναντίον των ατόμων που ήταν παλιότερα παχύσαρκα, ακόμα κι αν έχουν χάσει σημαντικό βάρος.

Το στίγμα της παχυσαρκίας είναι τόσο ισχυρό και διαρκές που φαίνεται να διαρκεί περισσότερο από την ίδια την παχυσαρκία. Επίσης, περιγραφές απώλειας βάρους, όπως αυτές που παρουσιάζονται στην τηλεόραση, μπορεί σημαντικά να επιδεινώνουν το στίγμα της παχυσαρκίας. Δημιουργείται η πεποίθηση ότι τα παχύσαρκα άτομα μπορούν εύκολα να χάσουν βάρος, γεγονός που κάνει τα άτομα να κατηγορούν και να αντιπαθούν ακόμα περισσότερο τους παχύσαρκους.

Συμπερασματικά, ο στιγματισμός και οι διακρίσεις προς τα παχύσαρκα άτομα είναι διάχυτα και δημιουργούν πολυάριθμες συνέπειες για την ψυχολογική και σωματική τους υγεία. Οι επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία σε μεγάλο βαθμό αγνοούνται. Αντ’ αυτού, τα παχύσαρκα άτομα κατηγορούνται για το βάρος τους, με κοινή αντίληψη ότι ο στιγματισμός για το βάρος είναι δικαιολογημένος και μπορεί να παρακινήσει τα άτομα να υιοθετήσουν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

Με βάση τα τρέχοντα ευρήματα, φαίνεται ότι το στίγμα του βάρους δεν είναι ένα ευεργετικό εργαλείο δημόσιας υγείας για τη μείωση της παχυσαρκίας. Αντίθετα, ο στιγματισμός των παχύσαρκων ατόμων απειλεί την υγεία, δημιουργεί ανισότητες υγείας, και υπονομεύει κάθε προσπάθεια για αποτελεσματική παρέμβαση κατά της παχυσαρκίας. Τα ευρήματα των ερευνών υπογραμμίζουν το στίγμα του βάρους τόσο ως ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και ως προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία. Τέλος, επειδή μεγάλος αριθμός παχύσαρκων ατόμων μπορεί να επηρεάζεται αρνητικά από αυτήν την προκατάληψη, η διάκριση λόγω παχυσαρκίας σαφώς χρειάζεται να μειωθεί σε επίπεδο κοινωνικής αντίληψης.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Sikorski et al (2011): The stigma of obesity in the general public and its implications for public health - a systematic review. BMC Public Health 2011, 11:661
  • Puhl RM, Heuer CA: Obesity stigma: important considerations for public health. Am J Public Health 2010, 100:1019-1028
  • Latner JD, Ebneter DS, O'Brien KS. (2012): Residual Obesity Stigma: An Experimental Investigation of Bias Against Obese and Lean Targets differing in Weight-Loss History. Obesity, 2012
  • Rebecca M. Puhl and Chelsea A. Heuer (2010). Obesity Stigma: Important Considerations for Public Health. American Journal of Public Health: June 2010, Vol. 100, No. 6, pp. 1019-1028.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ελίνα Τσιούλη - Ψυχολόγος

Ελίνα Τσιούλη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

  • Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
  • Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
  • Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος Διαχείρισης του Στρες (μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην Ιατρική Σχολή Αθηνών), μέλος του Πανελληνίου Ψυχολογικού Συλλόγου. Ατομική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία για τη διαχείριση προβλημάτων στρες και την προαγωγή της ψυχικής υγείας.