Τα 5 στάδια του πένθους σε έναν χωρισμό και πώς θα τα ξεπεράσεις

«Γνώρισα την αγάπη από τον θόρυβο που έκανε φεύγοντας» είχε επισημάνει ο Γάλλος ηθοποιός και σκηνοθέτης Louis Juvet στην προσπάθειά του να εξηγήσει τη συναισθηματική του κατάσταση στον απόηχο ενός χωρισμού.

Πράγματι, η αγάπη όταν φεύγει κάνει θόρυβο, ο χωρισμός από μία σχέση είναι μία από τις πιο στρεσογόνες διαδικασίες που καλείται να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος στην ενήλικη ζωή του. Η διαδικασία που έπεται μετά από έναν χωρισμό είναι όμοια με την αντίστοιχη του πένθους.

Ο άνθρωπος που χωρίζει από τον ερωτικό του σύντροφο με πρωτοβουλία του τελευταίου βιώνει τα πέντε στάδια του πένθους, βιώνει έναν «μικρό» θάνατο δηλαδή ο οποίος θα καταλάβει αβίαστα ένα πολύ μεγάλο μέρος του χρόνου, της ενέργειας και της γνωστικής λειτουργίας του.

Στάδια χωρισμού

Σύμφωνα με την Αμερικανή ψυχίατρο Elisabeth Kubler-Ross, εισηγήτριας της θεωρίας των πέντε σταδίων του πένθους, το άτομο όταν πενθεί, εισέρχεται αρχικά στο στάδιο της άρνησης, έπειτα προχωρά γρήγορα στο στάδιο του θυμού, ακολουθεί η βίωση του σταδίου της διαπραγμάτευσης, κατόπιν το άτομο νιώθει να εγκλωβίζεται στο στάδιο της κατάθλιψης ώσπου να φτάσει στο τελευταίο σκαλοπάτι, που είναι το στάδιο της αποδοχής.

Στάδιο άρνησης

Η διαδικασία επούλωσης της πληγής που αφήνει ο χωρισμός ξεκινά λοιπόν με την άρνηση. Η άρνηση επιτρέπει στη γνωστική σου λειτουργία να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα κερδίζοντας χρόνο μέσω της απώθησής της. Σε αυτό το στάδιο είναι πιθανό να πιστεύει κανείς ότι ο σύντροφος θα επιστρέψει στη σχέση και πως η κατάσταση του χωρισμού είναι προσωρινή.

Στάδιο θυμού

Όσον περνούν οι μέρες και ο σύντροφος δεν επιστρέφει, ακολουθεί το στάδιο του θυμού. Το συναίσθημα του θυμού έχει αποδειχθεί μέσα από πολλές έρευνες ότι είναι κυρίαρχο μετά από χωρισμούς.

Είναι φυσιολογικό να είναι κάποιος θυμωμένος με τον σύντροφο που αποχώρησε από τη σχέση και είναι φυσιολογικό να αναζητά και να ανακαλύπτει όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά του συντρόφου προκειμένου να τον απομυθοποιήσει και να μπει στη διαδικασία αποδοχής του τέλους της σχέσης.

Στάδιο διαπραγμάτευσης

Μόλις παρέλθει ο θυμός, το στάδιο της διαπραγμάτευσης κρύβει μια μεγάλη παγίδα, αυτή του λεγόμενου «πισωγυρίσματος».

Το άτομο έχει ξεπεράσει τον θυμό και νοσταλγεί, αναμοχλεύει όνειρα και όμορφες αναμνήσεις οπότε αρχίζει να διαπραγματεύεται μέσα του τρόπους που θα μπορούσε να κρατήσει κάποια επαφή με τον πρώην σύντροφο.

Στο ίδιο στάδιο μπορεί κάποιος να θεωρεί ότι αν αλλάξει, την εμφάνισή του ή κάποιες συνήθειές του, τότε ενδέχεται η σχέση να αναθερμανθεί. Πολλές φορές, οι προσπάθειες διαπραγμάτευσης με σκοπό να κερδηθεί ξανά η σχέση, πέφτουν στο κενό και εκεί ελλοχεύει το επόμενο στάδιο, αυτό της θλίψης ή κατάθλιψης.

Στάδιο θλίψης

Στο στάδιο της βαθιάς θλίψης, το άτομο αντιλαμβάνεται πλέον ότι η κατάσταση δεν θα αλλάξει. Ό,τι χάθηκε, χάθηκε οριστικά. Το άτομο ακολουθεί μια διαδικασία αναστοχασμού στην προσπάθεια να τα βρει με τον εαυτό του. Η διαδικασία αυτή είναι μοναχική γι’ αυτό και πολλές φορές είναι διάχυτη η επιθυμία να μείνει κανείς μόνος.

Αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει αρκετά περισσότερο από τα άλλα, είναι όμως καθοριστικό για να αφομοιώσει το άτομο την αίσθηση της κατάστασης και το μάθημα που πήρε. Είναι επίσης καθοριστικό διότι σε αυτό το στάδιο λαμβάνονται οι αποφάσεις για την προσωπική ανάπτυξη μετά από έναν χωρισμό.

Στάδιο αποδοχής

Η επιθυμία ανάπτυξης του εαυτού, οδηγεί το άτομο στο πέμπτο και τελευταίο στάδιο της αποδοχής. Οι αναμνήσεις εξακολουθούν να πονάνε αλλά ο νους δεν κατακλύζεται πλέον από τη σκέψη του ανθρώπου που αποχώρησε. Εδώ επέρχεται η συναισθηματική ωριμότητα και βιώνεται συνολικά η ψυχική ανθεκτικότητα του ατόμου που έχει πλέον ανακάμψει από ένα τραύμα.

Το κυρίαρχο συναίσθημα εδώ, είναι η αγάπη. Είναι ο σεβασμός στην αγάπη που βιώθηκε κατά το παρελθόν αλλά ταυτόχρονα και μια ανανέωση της προσωπικής πίστης στο πιο ευγενές συναίσθημα.

Τι να ΜΗΝ περιμένω από την ψυχοθεραπεία μου;
3ωρο Online βιωματικό εργαστήριο του PSYCHOLOGY.GR
Θεματικές Ενότητες: Τι είναι για μένα η ψυχοθεραπεία, τι περιμένω από αυτήν τη διαδικασία; | Τι περιμένω από τον ψυχοθεραπευτή μου; | Ποια είναι τα όριά της ψυχοθεραπείας; | Πώς αντιλαμβάνομαι αν με ωφελεί ή αν τη χρησιμοποιώ ως άλλοθι για να μένω στην ουσία στάσιμος;

Το άτομο είναι έτοιμο να πιστέψει και πάλι στην αγάπη και να δώσει απλόχερα τα θετικά συναισθήματα που βιώνει μέσα του έχοντας πλέον στη φαρέτρα του το μάθημα της προηγούμενης σχέσης.

Συναισθήματα μετά το χωρισμό

Είναι απόλυτα φυσιολογικό, μετά από έναν χωρισμό να νιώθει κάποιος συναισθηματικά μπερδεμένος ή καταρρακωμένος.

Σε έρευνα των καθηγητών ψυχολογίας David Sbarra και Emilio Ferrer (2006) αποτυπώθηκε πως τουλάχιστον 2 μήνες μετά από το τέλος μιας σχέσης τα συναισθήματα του θυμού, της θλίψης και της αγάπης εναλλάσσονται μεταξύ τους με τέτοια ταχύτητα που το άτομο ενδέχεται να νιώθει πλήρη αποδιοργάνωση.

Όσο περνά ο καιρός η εναλλαγή ακραίων συναισθημάτων απαλύνεται και το άτομο εισέρχεται στη διαδικασία διαχείρισής τους μέσα από τα πέντε στάδια του πένθους.

Η σύγχρονη εποχή ενέχει περισσότερες δυσκολίες όσον αφορά στην αποδοχή ενός χωρισμού και αυτό γιατί τα κοινωνικά δίκτυα δημιουργούν ένα είδος εμμονής με το άλλο πρόσωπο αποτρέποντας την απαγκίστρωση του ατόμου που έχει πληγωθεί περισσότερο από το τέλος της σχέσης.

Απαλύνοντας τον πόνο του χωρισμού

Παρόλα αυτά, η συναισθηματική κατάσταση του ατόμου βασίζεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό και στη δική του επιθυμία να ανακάμψει, χρησιμοποιώντας όλους τους διαθέσιμους πόρους του. Υπάρχουν αρκετές δράσεις τις οποίες μπορεί να ακολουθήσει κάποιος προκειμένου να απαλύνει τον συναισθηματικό του πόνο και να φτάσει πιο γρήγορα στο στάδιο της αποδοχής.

1. Δώσε λίγο χρόνο στη θλίψη σου: Τη θλίψη αναγκαστικά θα την περάσεις. Θα νιώσεις άσχημα, θα κλάψεις, θα απομονωθείς γιατί πρέπει να πενθήσεις αυτό που έχασες και κυρίως, πρέπει να αποχαιρετίσεις τον εαυτό που χάνεις. Τον εαυτό που έβλεπες μέσα από τα μάτια του ανθρώπου που αποχώρησε από τη σχέση. Να μην είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου και να του δώσεις όσο χρόνο χρειαστεί για να βιώσει τη θλίψη και να ανακάμψει.

2. Ενίσχυσε τους ψυχικούς σου πόρους: Μην κάνεις καταχρήσεις σε αλκοόλ, κάπνισμα ή φαγητό. Ξεκίνα σταδιακά να κάνεις λίγη γυμναστική, λίγο τρέξιμο στη φύση, περπάτημα, γιόγκα ή οποιαδήποτε άλλη άσκηση σου αρέσει. Η γυμναστική ενισχύει την παραγωγή ενδορφινών στον εγκέφαλο οι οποίες προκαλούν αίσθηση ευδαιμονίας, συμβάλλουν στην καλή διάθεση και εξουδετερώνουν τα υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης από την οποία προκαλείται το στρες.

Μέσω της γυμναστικής θα μπορέσεις να βιώσεις θετικά συναισθήματα ακόμα και εν μέσω της «τρικυμίας» σου.

3. Δοκίμασε 3 νέα μέρη: Η ψυχοθεραπεύτρια Mary Joe Rapini, προτείνει στους θεραπευόμενους που βιώνουν έναν δύσκολο χωρισμό, να αποφεύγουν τα μέρη που σύχναζαν με τον πρώην και να ανακαλύψουν 3 νέα μέρη ώστε να ξεκινήσουν μία νέα ρουτίνα εξόδων με τους φίλους τους.

Τα νέα μέρη αποτρέπουν το μυαλό να εγκλωβίζεται στις παλιές αναμνήσεις και βοηθούν το άτομο να απαγκιστρωθεί πιο εύκολα από τις νοητικές εικόνες της παλιάς σχέσης.

4. Ρεαλισμός στις αναμνήσεις: Να ανασύρεις τις αναμνήσεις με ρεαλισμό και να μην εστιάζεις αποκλειστικά και μόνο στα θετικά του πρώην συντρόφου. Απέφυγε τη μυθοποίηση του ατόμου που αποχώρησε από τη σχέση και θυμήσου μαζί με τα θετικά και τα αρνητικά του χαρακτηριστικά.

5. Αποτοξίνωση από τα κοινωνικά δίκτυα: Όσο επισκέπτεσαι τα προφίλ σε Facebook και Instagram βλέποντας φωτογραφίες, ψάχνοντας ανάμεσα στα like και αναζητώντας τις βαθύτερες αιτίες του χωρισμού, προκαλείς στασιμότητα στη νοητική σου λειτουργία.

Η επιθυμία να μάθεις αν είναι ή όχι ενεργός/ή, αν έχει επισκεφθεί το viber, το what’s up ή το messenger προσφέρει μόνο μία ανεπιθύμητη ενίσχυση της εμμονής σου. Λίγος χρόνος μακριά από τα κοινωνικά δίκτυα θα σε βοηθήσει να φτάσεις πιο εύκολα στο στάδιο αποδοχής.

6. Γράψε τα συναισθήματά σου: Ξεκίνα να κρατάς ένα ημερολόγιο συναισθημάτων. Γράψε τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνεις λόγω του χωρισμού. Ονόμασέ τα ένα προς ένα. Έπειτα συνέχισε γράφοντας αν σου προκαλούν κάποια σωματική αντίδραση, πόνο ή κλάμα, συνέχισε ερμηνεύοντας τα συναισθήματα.

Γιατί νιώθεις έτσι; Κατόπιν γράψε πώς θα ήθελες ιδανικά να αισθάνεσαι για όσα σκέφτεσαι που αφορούν τον/την πρώην σύντροφο. Καταγράφοντας τα συναισθήματά σου, μπορείς να τα διαχειριστείς. Με αυτόν τον τρόπο αποδέχεσαι τον πόνο που προκαλείται από ένα ή περισσότερα αρνητικά συναισθήματα και βάζεις το μυαλό σου σε διαδικασία επούλωσης.

7. Κοινωνική υποστήριξη: Μίλα με φίλους, με ανθρώπους που σε καταλαβαίνουν. Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι ο βασικός πυλώνας της ευτυχίας. Η συζήτηση με ένα φίλο που έχει κατανόηση απέναντι σε αυτό που περνάς, σε βοηθά να διαχειριστείς τα αρνητικά συναισθήματα, να πυροδοτήσεις θετικά συναισθήματα στο μυαλό σου και κυρίως, σε βοηθά να ξανακερδίσεις την εμπιστοσύνη σου στους ανθρώπους.

8. Ζήτα επαγγελματική βοήθεια: Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας, θα μπορέσει να γίνει το σημείο αναφοράς σου μέσα στη δύσκολη περίοδο από την οποία διέρχεσαι. Θα σε βοηθήσει να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου, να αναστοχαστείς, να κατανοήσεις καλύτερα τον εαυτό σου υπό το πρίσμα του χωρισμού. Θα γίνει ένας δικός σου σύμμαχος μέσα στην συναισθηματική σου καταιγίδα.