Ακρόαση άρθρου......

Για πολλούς ανθρώπους, το ενδεχόμενο να διεξάγουν μια δύσκολη συζήτηση είναι τόσο αρνητικά φορτισμένο που προτιμούν, είτε να αποφύγουν εντελώς τη διαδικασία, είτε να συμμετέχουν σε αυτήν από μια θέση παθητική. Δύσκολη συζήτηση είναι συνήθως μια συζήτηση στην οποία πρέπει να ανακοινώσουμε δυσάρεστα νέα, να αγγίξουμε ευαίσθητα θέματα, να ζητήσουμε αλλαγές και να χρεώσουμε λάθη.

Οι άνθρωποι που δυσκολεύονται να συμμετάσχουν σε έντονες συζητήσεις φοβούνται πως δεν θα καταφέρουν να ελέγξουν τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις, αν πουν αυτό που έχουν στο μυαλό τους. Άλλοτε πάλι έχουν την αίσθηση ότι ο συνομιλητής τους είναι πιο ικανός από αυτούς και δεν θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν τα κατάλληλα επιχειρήματα για να γίνει σεβαστή η άποψη τους. Ως εκ τούτου, οι σημαντικές για αυτούς συζητήσεις καταλήγουν να μη γίνονται με τους δικούς τους όρους. Άλλοι πάλι δεν ξέρουν να πουν ποιοι είναι οι όροι τους. Στο παρόν άρθρο έχω συγκεντρώσει μια σειρά κανόνων - προτάσεων που βοηθούν ως προς την ομαλή διεκπεραίωση δύσκολων και συναισθηματικά φορτισμένων συζητήσεων.

Ισοτιμία στην επικοινωνία

Η στάση σώματος και ο τρόπος που στεκόμαστε απέναντι στο συνομιλητή μας μπορεί να εκπέμπει δυναμισμό, αποφασιστικότητα, σιγουριά ή αντίθετα φόβο, δυσπιστία, ανασφάλεια. Επιλέγουμε να βρισκόμαστε στο ίδιο ύψος ματιών με τον συνομιλητή μας. Αυτό σημαίνει ή να είμαστε και οι δυο καθιστοί ή όρθιοι. Προσπαθούμε να έχουμε μια στάση σώματος που εμπνέει σιγουριά: με το σώμα να γέρνει ελαφρά εμπρός, χωρίς να παραβιάζουμε τον προσωπικό του χώρο. Αν αποτραβιόμαστε προς τα πίσω, εμπνέουμε αδυναμία ενώ αν είμαστε πολύ κοντά, επιθετικότητα. Κοιτάμε το συνομιλητή μας στο πρόσωπο και δεν αποφεύγουμε τη βλεμματική επαφή.

Ενεργητική ακρόαση

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να ακούμε τον συνομιλητή μας. Δεν είναι ωστόσο αυτονόητο. Πολλές φορές βγαίνουμε από μια συζήτηση και δεν έχουμε κατανοήσει βασικά σημεία της επιχειρηματολογίας του ή της άποψης του. Για να είναι η ακρόαση μας ενεργητική χρησιμοποιούμε διευκρινιστικές ερωτήσεις, στα σημεία στα οποία είναι ασαφής η τοποθέτηση του (π.χ. Τι ακριβώς εννοείς όταν λες ότι είμαι απόμακρος; Δώσε μου ένα παράδειγμα), παραφράζουμε με δικά μας λόγια την τοποθέτηση του άλλου (Αυτό που μου λες επομένως είναι πως νιώθεις ότι σε καταπιέζω επειδή σου ζητώ να γίνουν συγκεκριμένα πράγματα, σε συγκεκριμένο χρόνο, σωστά;) και δεν τον διακόπτουμε όταν μιλάει.

Αν η τοποθέτηση του συνομιλητή μας είναι ασαφής, προσπαθούμε, ρωτώντας να τον βοηθήσουμε να μιλήσει πιο συγκεκριμένα. Οι συζητήσεις παρεκτρέπονται συχνά καθώς και οι δυο συνομιλητές είναι περισσότερο επικεντρωμένοι στο να πουν αυτά που θέλουν και λιγότερο στο να ακούσουν αυτά που προσπαθεί ο άλλος να πει.

Διαβάστε επίσης στην Πύλη μας το άρθρο Ενεργητική ακρόαση, μια λύση για καλύτερη επικοινωνία, της συνεργάτιδας της Πύλης μας Μαίρης Παναγοπούλου

Αποφύγετε ακραίες τοποθετήσεις

Επειδή είναι εύκολο να φορτιστεί το κλίμα της συζήτησης, ειδικά όταν συζητούμε ένα ευαίσθητο θέμα, είναι σημαντικό να κρατήσουμε κάποιους βασικούς κανόνες ευγενείας και σεβασμού. Αποφεύγουμε παντελώς αρνητικούς και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, απειλές, επιθετικές & απειλητικές κινήσεις καθώς και ακραίες τοποθετήσεις του τύπου πάντα, ποτέ, όλα, τίποτα. Από τη στιγμή που θα χαρακτηρίσουμε κάποιον αρνητικά συνήθως μπαίνει στη θέση του να υπερασπιστεί τον εαυτό του με κάθε τρόπο, λειτουργεί αμυντικά ή επιθετικά και φεύγει η βαρύτητα από το θέμα της συζήτησης.

Επίσης οι ακραίες τοποθετήσεις (πάντα με αποφεύγεις) είναι συνήθως υπερβολές και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Επειδή ο συνομιλητής μας νιώθει να αδικείται μπαίνει πάλι σε θέση άμυνας ή επίθεσης.

Αναλάβετε την ευθύνη των συναισθημάτων σας

Είναι πολύ σύνηθες να χρεώνουμε στους άλλους την ευθύνη για τα δικά μας συναισθήματα όπως και να νιώθουμε εμείς υπεύθυνοι για τα συναισθήματα των άλλων. Το να πάρουμε την ευθύνη των συναισθημάτων μας σημαίνει να μην κρατάμε τον άλλο υπόλογο για το πώς νιώθουμε εμείς. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν δικαιούμαστε και δεν πρέπει να εκφράσουμε το πώς νιώθουμε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Ο κατάλληλος τρόπος είναι να περιγράψουμε την συμπεριφορά του άλλου και τα δικά μας συναισθήματα και σκέψεις, σε α'ενικό (π.χ. όταν δεν μου τηλεφωνείς για μέρες σκέφτομαι ότι δε νοιάζεσαι για μένα και νιώθω άσχημα). Εξηγώντας πως νιώθουμε εμείς κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, αφήνουμε ανοιχτό το διάλογο για να βρεθεί μια λύση χωρίς να επιρρίπτουμε ευθύνες στον συνομιλητή μας.

Αναλάβετε ευθύνες που μπορεί να σας αναλογούν

Η ομαλή διεξαγωγή μιας δύσκολης συζήτησης δεν είναι ένας αγώνας που πρέπει να κερδίσουμε. Συμμετέχετε στη συζήτηση με ανοιχτή διάθεση και ειλικρινή πρόθεση να παραδεχθείτε πιθανά λάθη και δικές σας παραλείψεις. Προσοχή! Ο στόχος δεν είναι να μπείτε στη θέση του «φταίχτη» και να φορτωθείτε όλες τις ευθύνες αλλά να κρατήσετε το κλίμα της συζήτησης μέσα σε πλαίσια υγιούς και ειλικρινούς διαλόγου. Άλλωστε η ανάληψη ευθυνών με συνειδητότητα και υπευθυνότητα είναι ένας ώριμος τρόπος να χειριζόμαστε τα πράγματα.

Μιλήστε με γεγονότα

Ζητήματα Ηθικής και Δεοντολογίας στην Άσκηση της Ψυχοθεραπείας
Κύκλος Σεμιναρίων για Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας | Γενική είσοδος: 35 ευρώ

Θεματικές Ενότητες: Διπλές σχέσεις θεραπευτή – θεραπευόμενου | Ψυχική ανθεκτικότητα του θεραπευτή | Υπέρβαση – παραβίαση ορίων στην ψυχοθεραπευτική σχέση | Ειδικές προκλήσεις στην ψυχοθεραπεία | Ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας | Διαχείριση εξω-θεραπευτικών πληροφοριών | Διατήρηση και άρση του απορρήτου

Είναι καλό όταν θέλουμε να υποστηρίξουμε ένα επιχείρημα να έχουμε σκεφτεί και να παραθέσουμε τα γεγονότα τα οποία το υποστηρίζουν. Ως γεγονότα αναφέρονται πράγματα που έχουν συμβεί και όχι οι σκέψεις μας για αυτά. Για παράδειγμα αν θεωρούμε ότι ο συνομιλητής μας - σύντροφος μας δεν συμμετέχει αρκετά στο νοικοκυριό του σπιτιού, χρειάζεται να αναφέρουμε συγκεκριμένες συμπεριφορές του από τις οποίες βγάζουμε αυτό το συμπέρασμα αλλά και να είμαστε σε θέση να ζητήσουμε συγκεκριμένες αλλαγές που θα θέλαμε να δούμε στο μέλλον. Επίσης επιβάλλεται να είμαστε ανοιχτοί στο να ακούσουμε την δική του ερμηνευτική σκοπιά για τις συμπεριφορές που εμείς χαρακτηρίζουμε ως «έλλειψη ενδιαφέροντος για τα του σπιτιού»

Μείνετε στο θέμα της συζήτησης

Επειδή τέτοιου είδους συζητήσεις γίνονται συχνά πεδίο μάχης, είναι σημαντικό να μένετε στο υπό συζήτηση θέμα και να μην παρεκτρέπεστε από τις αλληλοκατηγορίες και να καταλήγετε να συζητάτε τελικά για κάτι άλλο. Επαναφέρετε το επίκεντρο της συζήτησης στο αρχικό θέμα μόλις συνειδητοποιήσετε ότι έχετε παρεκκλίνει από αυτό. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό καθώς μόνο ένα θέμα κάθε φορά μπορείτε να συζητήσετε με αποτελεσματικότητα.

Ζητήστε ένα διάλειμμα αν χρειάζεται

Τέτοιου είδους συζητήσεις, επειδή είναι συναισθηματικά φορτισμένες μπορεί να καταλήξουν σε ένταση και να υψωθούν οι τόνοι. Αν νιώθετε ότι φορτίζεστε, θυμώνετε και θα πείτε πράγματα βαριά είναι καλό να ζητήσετε ένα διάλλειμα από τη συζήτηση προκειμένου να ανακτήσετε τον αυτοέλεγχο σας και επιστρέψτε όταν ηρεμήσετε. Μην φύγετε πάνω στα νεύρα σας χωρίς να πείτε τίποτα καθώς αυτό θα επιδεινώσει την κατάσταση αλλά και σε βάθος χρόνου τη σχέση.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Βάλια Παυλίδου - Ψυχολόγος

Βάλια Παυλίδου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

  • Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
  • Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
  • Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Η Βάλια Παυλίδου είναι ψυχολόγος Γνωστικής Συμπεριφορικής Κατεύθυνσης και εργάζεται από το 2011 ιδιωτικά στην Θεσσαλονίκη παρέχοντας ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική σε ενήλικες.