Η Εφηβεία ως Πεδίο Ψυχικής Ευαλωτότητας και Εσωτερικής Δύναμης

Ακρόαση άρθρου......

Η ανθρώπινη φύση χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από την έννοια της ευαλωτότητας. Δυσκολίες, απρόβλεπτες καταστάσεις, αποτυχίες, εμπόδια, προβλήματα υγείας, απώλειες αγαπημένων προσώπων κάνουν την εμφάνιση τους κατά την διάρκεια της ζωής μας.

Κάποιοι άνθρωποι εξαιτίας κάποιων χαρακτηριστικών γνωρισμάτων είναι περισσότερο εκτεθειμένοι σ’ αυτές τις δυσκολίες, ενώ κάποιοι άλλοι λιγότερο. Οι έφηβοι ανήκουν στην πρώτη κατηγορία.

Κατά την περίοδο της εφηβείας, οι έφηβοι έχουν ν’ αντιμετωπίσουν αλλαγές, τόσο σωματικές, όσο και ψυχολογικές, γεγονός που τους κάνει ιδιαίτερα ευάλωτους σε εξωτερικές συνθήκες, πιέσεις, απειλές και κινδύνους.

Η περίοδος της εφηβείας, όπως όλοι γνωρίζουμε είναι μια γέφυρα ανάμεσα στον παιδικό εαυτό και τον ενήλικα εαυτό, στο παλιό και το νέο, το γνώριμο και το άγνωστο, στην αθωότητα και την ανάληψη ευθύνης. Δεν είναι απλά μια ηλικία ή ένα χρονικό διάστημα, είναι μια εμπειρία αφύπνισης, εσωτερικής και εξωτερικής μεταμόρφωσης και αυτό-ανακάλυψης.

Είναι μια περίοδος γεμάτη ένταση, θυμό, πόνο, φόβο, ματαίωση, αμφισβήτηση, μοναξιά, αλλά και δύναμης, γνώσης, αποφασιστικότητας, πάθους, δημιουργικότητας. Οι έφηβοι σ’ αυτήν την περίοδο χτίζουν τα θεμέλια για το μέλλον τους.

Η εφηβεία είναι ένα μεταβατικό στάδιο, πλούσιο σε ζυμώσεις, το οποίο ξεκινά με την αποδόμηση του παιδικού εαυτού και την γέννηση της ανάγκης για αυτονομία και ανεξαρτησία.

Αυτή η ρήξη είναι αναγκαία για να απομακρυνθεί ο έφηβος από την παιδική του ταυτότητα και να δώσει νέα μορφή σ’ έναν αυθεντικό εαυτό, τον οποίο θα έχει επιλέξει ο ίδιος. Σαν παιδί, μαθαίνει τον εαυτό του μέσα απ’ τους άλλους, σαν έφηβος προσπαθεί να σταθεί μόνος του απέναντι στον κόσμο και ν’ ανακαλύψει τον εαυτό του.

Ο έφηβος συχνά ακροβατεί ανάμεσα στην δύναμη και την ευαλωτόττητα, τον φόβο και το ρίσκο, την αυτονομία και την εξάρτηση.

Καθημερινά έρχεται αντιμέτωπος με διακυμάνσεις στην συναισθηματική του κατάσταση όπως

• ακραίες θετικές και αρνητικές μεταπτώσεις στην διάθεση του,
• βιολογικές και σωματικές αλλαγές,
• κοινωνικές πιέσεις,
• σχολική πίεση,
• άγχος και κατάθλιψη,
• δυσκολία διαχείρισης θυμού 

Όλα τα παραπάνω προκαλούν μια εσωτερική αναστάτωση και σύγχυση στους εφήβους και ταυτόχρονα τους κάνουν ευάλωτους σε επιβλαβής συμπεριφορές.

Στον αντίποδα της ευαλωτότητας βρίσκεται η ακατέργαστη πύρινη δυναμική των εφήβων, η οποία γεννιέται μέσα στην νιότη, το πάθος, την αλλαγή, την ανεξαρτησία, το όραμα, και την εύρεση ενός σκοπού, ενός νοήματος ζωής.

Κατά την περίοδο της εφηβείας ο έφηβος παρατηρεί το σώμα του να μεταμορφώνεται, το μυαλό του να οξύνεται και την ψυχή του να αναζητά τον προορισμό της.

Στην περίοδο της εφηβείας ο έφηβος αναζητά να μάθει ποιος είναι το οποίο απαιτεί θάρρος, τεράστια ψυχική ενέργεια και αμφισβήτηση. Υπάρχει τεράστια δύναμη στην αμφισβήτηση, σ’ αυτό το «γιατί», στο «όχι» και στην έκφραση των συναισθημάτων του, όπως και όποια κ’ αν είναι αυτά. Αν κάποιοι γνωρίζουν πώς να εκφράζουν καλύτερα τα συναισθήματα τους αυτοί είναι οι έφηβοι. Λέξεις, ζωγραφιές, στίχοι, αφιερώσεις, τραγούδια, μηνύματα, ημερολόγια, γκράφιτι, έρωτες.

 Όλα αυτά μιλούν για μια ψυχική επανάσταση που συμβαίνει μέσα τους, για μια έκρηξη που φαινομενικά οδηγεί στο χάος, και έπειτα στην γέννηση ενός νέου σύμπαντος, του δικού τους.

Ένας έφηβος:

• δεν παραιτείται ποτέ,
• είναι επίμονος,
• αποφασιστικός,
• ανθεκτικός,
• παρορμητικός,
• ανυπόμονος.

Μπορεί να νιώθει:

• ανασφάλεια
• φόβο
• πίεση

Ενώ παράλληλα να μην έχει βρει ακόμα τις απαντήσεις που ψάχνει, ενώ δεν τον εμποδίζει να σταματήσει να ψάχνει ή να βρίσκει τρόπους να συνεχίζει.

Υπάρχει επίσης μεγάλη δύναμη στο να ονειρεύεται κανείς έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο ελεύθερο, πιο ασφαλή. Πολλοί έφηβοι έχουν ανεπτυγμένη την ικανότητα για βαθιά ενσυναίσθηση, συμπόνια, δικαιοσύνη και αλλαγή, έχουν όλον τον χρόνο μπροστά τους να ονειρεύονται την καλύτερη εκδοχή του κόσμου μέσα στον οποίο ζουν και έτσι μπορούν και να τον αλλάζουν.

Τι κρίμα που πολλές φορές δεν δίνουμε την σημασία που χρειάζονται οι έφηβοι. Δεν ακούμε τα θέλω και τις ανάγκες τους. Δεν τους βλέπουμε όπως είναι, αλλά όπως θέλουμε εμείς να είναι. Δεν κατανοούμε την φύση τους, την κατάσταση τους, τις ανησυχίες τους, δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματα τους, τις αλήθειες τους, τους φόβους τους. Δεν ανεχόμαστε τον θυμό τους, τα ουρλιαχτά τους, την μοναξιά τους.

Και έτσι ένα κενό γεννιέται. Ένα σιωπηλό χάσμα ανάμεσα στους ενήλικο κόσμο και τον εφηβικό. Δυο κόσμοι που δεν έχουν καταφέρει ακόμα να συναντηθούν και να μάθουν ο ένας από τον άλλον, αλλά που έχουν τόσα πολλά να δώσουν.

Ίσως αντί για συμβουλές, υποδείξεις, κηρύγματα και κατευθύνσεις, σταματούσαμε για λίγο και τους ακούγαμε. Κάναμε χώρο να τους ακούσουμε, να τους ρωτήσουμε. Κάναμε διάλογο μαζί τους. Ίσως αυτό που ζητάνε από εμάς να είναι η παρουσία μας και όχι η προσπάθεια μας να τους διορθώσουμε ή να τους αλλάξουμε. Ίσως χρειάζεται να γίνουμε και εμείς ευάλωτοι και εκτεθειμένοι, να βγούμε από τους χιλιάδες ρόλους που έχουμε φορέσει και να θυμηθούμε ότι κάποτε υπήρξαμε και εμείς έφηβοι. Μέσα από την ευαλωτότητα ίσως βρούμε την δύναμη να αγγίξουμε την ψυχή τους.

Κλείνοντας, αξίζει να θυμόμαστε ότι η εφηβεία είναι μια κρίσιμη εμπειρία και καθοριστική για τη ζωή ενός ατόμου. Είναι μια περίοδος εσωτερικής ρήξης, αλλά και ψυχικής αναδημιουργίας.

Ο έφηβος αισθάνεται ταυτόχρονα δυνατός, αλλά και ευάλωτος. Η δύναμη και η ευαλωτότητα λειτουργούν σαν δυο αντίρροπες δυνάμεις που διαμορφώνουν την προσωπικότητα του εφήβου, όμως ταυτόχρονα συνυπάρχουν μέσα του, δημιουργώντας έναν κόσμο πλούσιο σε χαρίσματα και θυσαυρούς.

Χρέος μας δεν είναι να τους δείξουμε τον δρόμο τους, αυτόν θα τον βρουν σίγουρα, χρέος μας είναι να τον φωτίσουμε για όσο μας το ζητήσουν.