Συνέντευξη με την Εκπαιδευτικό Μαρία Καμινιώτη

Στα πλαίσια της ενότητας μας "Συνεντεύξεις Επιστημονικών Συνεργατών" έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε την Επιστημονική Συνεργάτιδα, Μαρία Καμινιώτη, Εκπαιδευτικό, η οποία μας μίλησε για τη σχέση της με την ψυχολογία και την ενασχόληση της, σε επαγγελματικό επίπεδο, με τη σχολική ψυχολογία και τη συμβουλευτική επαγγελματικού προσανατολισμού.

Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς

Λέγομαι Μαρία Καμινιώτη και είμαι εκπαιδευτικός. Έχω τελειώσει γερμανική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ολοκλήρωσα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο τομέα της διδακτικής στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Πάτρας. Εργάζομαι τα τελευταία 11 χρόνια στην ιδιωτική εκπαίδευση, σε Κέντρα Ξένων Γλωσσών και ΙΕΚ και στο δημόσιο τομέα σε δημοτικά σχολεία.

Μιλήστε μας λίγο για τη σχέση σας με την ψυχολογία

Ο τομέας της ψυχολογίας εξελίχθηκε μέσα μου από τη στιγμή που άρχισα να εργάζομαι στα σχολεία. Εκεί ανακάλυψα τη σημαντικότητα της σε προσωπικό αλλά και σε επαγγελματικό επίπεδο. Σε προσωπικό επίπεδο έκανα ψυχοθεραπεία με σκοπό να ανακαλύψω τις κρυφές πτυχές του εαυτού μου, να εξελίξω τη θετική πλευρά του και να βελτιώσω την αδύναμη. Σε επαγγελματικό επίπεδο έχω ασχοληθεί με τη σχολική ψυχολογία και τη συμβουλευτική επαγγελματικού προσανατολισμού.

Ποια είναι η κατάσταση της ψυχολογίας σήμερα στα ελληνικά σχολεία;

Δυστυχώς η κατάσταση στα σχολεία όσον αφορά το κομμάτι της ψυχολογίας δεν είναι καλή. Συνάντησα σε όλη αυτή τη πορεία μου παιδιά με πολλά ψυχολογικά προβλήματα, παιδιά που υποφέρουν από τελειομανία αλλά και από ηττοπάθεια. Από την άλλη πλευρά μίλησα με γονείς που έχουν άγνοια της κατάστασης, πιεστικοί γονείς που δυστυχώς έχουν κατακλυσθεί από έντονα συναισθήματα λόγω των προσωπικών τους προβλημάτων και δεν έχουν τη διάθεση να ασχοληθούν. Επίσης με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης ήρθα σε επαφή με παιδιά ταλαιπωρημένα και φοβισμένα.

Πολλά από αυτά υπέφεραν από κρίσεις πανικού και είχαν ανάγκη από ψυχολογική υποστήριξη. Η ένταξη ψυχολόγων και ειδικών ψυχικής υγείας θεωρώ ότι είναι απαραίτητη στα σχολεία. Όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για την ψυχολογική υποστήριξη των εκπαιδευτικών, οι οποίοι βιώνουν και οι ίδιοι μια δύσκολη κατάσταση λόγω των κακών συνθηκών στα σχολεία.

Δείτε όλα τα άρθρα της Επιστημονικής Συνεργάτιδας στην Πύλη Ψυχολογίας: Μαρία Καμινιώτη, Αρθρογραφία.

Υπάρχει ακόμα το "στίγμα" ή οι άνθρωποι απευθύνονται άφοβα στους ειδικούς;

Στο μεγαλύτερο ποσοστό και κυρίως στην επαρχεία όπου εργάστηκα το "στίγμα" δυστυχώς παραμένει αναλλοίωτο. Πολλοί είναι οι άνθρωποι, που φοβούνται να παραδεχτούν ότι οι ίδιοι ή το παιδί τους έχει ¨πρόβλημα¨ με αποτέλεσμα να αποκρύπτουν την αλήθεια από τους εκπαιδευτικούς για να μη γίνουν «περίγελος» (όπως οι ίδιοι πιστεύουν) της κοινωνίας. Σε μεγαλύτερες πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, όπου εργάστηκα για πολλά χρόνια, οι γονείς ναι μεν απευθύνονται πιο εύκολα στον ειδικό, ωστόσο δεν νιώθουν άνετα να συζητήσουν γι΄ αυτό και θεωρείται ακόμα ένα θέμα ταμπού.

Ποιος είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού σε αυτή τη κατάσταση;

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να βρίσκεται κοντά με τα παιδιά να αφουγκράζεται τις ανάγκες τους και να συζητάει μαζί τους. Είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να επιμορφώνονται συχνά και να ενημερώνονται έτσι ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα "σημάδια" όταν ένα παιδί αποκλίνει συμπεριφοράς. Όταν αναγνωρίσει τα σημάδια είναι καλό να παραπέμψει τον μαθητή σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας ή στον ψυχολόγο του σχολείου (εάν υπάρχει) και να μη προσπαθήσει ο ίδιος να αντιμετωπίσει τη κατάσταση μόνος του, γιατί δεν είναι εκπαιδευμένος σε αυτόν τον τομέα. Η επικοινωνία με τους γονείς είναι απαραίτητη.

Μπορείτε να αναφέρετε κάποιο πολύ ιδιαίτερο ή παράξενο περιστατικό που συνέβη στη δουλειά σας;

Ένα από τα πιο περίεργα περιστατικά που συνάντησα στην αρχή της καριέρας μου ήταν ένα παιδί που είχε τάσεις μυθομανίας. Μου διηγούνταν ιστορίες που στην αρχή ήταν άνευ σημασίας, όπως ότι είδε μια μεγάλη αρκούδα στο κέντρο της πόλης, αλλά μετά η κατάσταση άρχισε να παίρνει πιο επικίνδυνη τροπή, γιατί στις διηγήσεις του συμπεριλαμβάνονταν η βία και η τιμωρία από τους γονείς.

Σε αυτό το διάστημα είχα επαφή με τους γονείς του, οι οποίοι είχαν άγνοια της κατάστασης και αρνούνταν να πιστέψουν, ότι το παιδί πιθανόν να αντιμετωπίζει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα. Το παιδί παραπέμφθηκε σε ειδικό ψυχικής υγείας, όπου διεγνώσθη από ψυχαναγκασμούς και μυθομανία.

Θα μπορούσατε να μας περιγράψετε ένα προσωπικό σας περιστατικό που σας έφερε σε δύσκολη θέση κατά τη διάρκεια της εργασίας σας; Πως το αντιμετωπίσατε;

Πριν ένα χρόνο βίωσα μια αρκετά δύσκολη επαγγελματική εμπειρία. Εργαζόμουν περίπου 50 ώρες τη βδομάδα (όλες ήταν διδακτικές ώρες) και δεν είχα καθόλου διαλείμματα μέσα στη μέρα. Έχοντας λοιπόν αναλάβει περισσότερα μαθήματα απ’ ότι προφανώς άντεχα, κατά τη διάρκεια του μαθήματος έπαθα κρίση πανικού.

Άρχισα να τρέμω και να μην έχω άλλο οξυγόνο. Το αντιμετώπισα με ψυχραιμία χάρη στα εργαλεία που απέκτησα στη ψυχοθεραπεία. Ζήτησα από τους μαθητές μου ένα σύντομο διάλειμμα, πήρα τις σωστές αναπνοές, έτσι ώστε να οξυγονωθεί ο εγκέφαλός μου και να συνεχίσω. Είχα γνώση του τι μου συνέβαινε. Η διαδικασία επανάκτησης μετά από πολύ πρακτική διαρκεί περίπου 4 - 10 λεπτά.

Επιγραμματικά, τι θα προτείνατε σε γονείς και εκπαιδευτικούς που βιώνουν πολύ άγχος στην καθημερινότητα τους;

Όσον αφορά τους γονείς θα πρότεινα να αγαπούν και να φροντίζουν περισσότερο τον εαυτό τους, να αφιερώνουν έστω και μια ώρα τη μέρα για την προσωπική τους εξέλιξη και ηρεμία. Είναι ο μόνος τρόπος να ξεπεράσουν τα προσωπικά τους προβλήματα. Επίσης θα μπορούσαν να κάνουν κάποιες δραστηριότητες με τα παιδιά τους, έτσι ώστε να αποφορτίζεται όλη η κακή ενέργεια της οικογένειας.

Σε περιπτώσεις έντονου άγχους θα πρότεινα να επισκεφθούν έναν ειδικό, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν τη κατάσταση και να αποκτήσουν τα κατάλληλα εργαλεία, που θα τους βοηθήσουν σε μελλοντικές κρίσεις. Τέλος, καλό θα ήταν να εμπιστεύονται τους εκπαιδευτικούς λίγο περισσότερο και να συζητούν μαζί τους τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τα παιδιά τους. Όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς, θα πρότεινα να επιλέξουν έναν τομέα που τους ευχαριστεί ιδιαίτερα και να ασχοληθούν κυρίως με αυτό.

Θα χρησιμοποιήσω τα λόγια του μέντορά μου ¨να επιλέξεις ένα επίπεδο και μια ηλικιακή ομάδα και να γίνεις πρώτη σε αυτό, όχι δεύτερη σε πολλά¨. Είναι και ένας τρόπος να διατηρήσεις την αυτοπεποίθηση σου αλλά την ψυχική σου ηρεμία σε υψηλό επίπεδο.

Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το άμεσο μέλλον και πως θα μπορούσε κάποιος να επικοινωνήσει μαζί σας;

Στο άμεσο μέλλον θα διοργανώσω κάποιες εκπαιδευτικές ημερίδες και σεμινάρια για γονείς και εκπαιδευτικούς, με στόχο την ενημέρωση για θέματα όπως cyber bullying, φοβίες, άγχος, κρίσεις πανικού, σχολική άρνηση, επιθετικότητα και προβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών και των εφήβων.