Κατά τον Branden, «η αυτοεκτίμηση έχει δύο αλληλένδετες πτυχές: συνεπάγεται μια αίσθηση προσωπικής αποτελεσματικότητας και μια αίσθηση προσωπικής αξίας. Είναι το ενιαίο άθροισμα της αυτοπεποίθησης και του αυτοσεβασμού. Είναι η πεποίθηση του ατόμου ότι είναι ικανό να ζήσει και ότι συγχρόνως είναι άξιο να ζήσει».

Όλοι οι άνθρωποι έχουμε ανασφάλειες. Ανασφάλειες που σχετίζονται με το πόσο αρέσουμε, πόσο θα μας αποδεχτούν κι αν τελικά θα αγαπηθούμε, πόσο ικανοί είμαστε κι αν αξίζουμε, πόσο τα καταφέρνουμε και πόσο «επιτυχημένες» επιλογές κάνουμε.

Οι ανασφάλειες πάντα σχετίζονται με αντίστοιχους φόβους, όπως εγκατάλειψης, απόρριψης, μοναξιάς ή εγκλωβισμού.

Η ψυχική ανθεκτικότητα αντιστοιχεί στην ευελιξία και προσαρμοστικότητα του ανθρώπου. Είναι ένα είδος δύναμης που διαθέτουν οι άνθρωποι, ώστε μετά από μια προσωπική δυσκολία να μπορούν να συνέρχονται γρήγορα και χωρίς μόνιμες αρνητικές επιπτώσεις.

Γονιός δε γεννιέσαι αλλά γίνεσαι. Είναι ίσως ο πιο δύσκολος ρόλος γιατί δε διδάσκεται και το μόνο μας εφόδιο είναι το ένστικτό μας να φροντίσουμε και να προστατεύσουμε τους απογόνους μας με καθοριστική επίδραση τις περισσότερες φορές το μοντέλο των δικών μας σχέσων με τους γονείς μας.

Η επιστροφή από τις καλοκαιρινές διακοπές πολλές φορές δεν είναι κάτι ευχάριστο. Από τη μια χαλαρώνατε στο γαλάζιο της θάλασσας χωρίς καμία έγνοια και την επομένη ηλιοκαμένοι βρίσκεστε στο γκρίζο της πόλης. Ωστόσο, η μετάβαση στην εργασία και στη ρουτίνα δε χρειάζεται να γίνει εφιάλτης.  

Το να έχετε ακεραιότητα σημαίνει να φέρνετε τον εσωτερικό σας εαυτό στον εξωτερικό σας κόσμο. Παρομοίως με το διάσημο σχόλιο του Justice Stewart σχετικά με την πορνογραφία – «ίσως να μην μπορώ να την ορίσω, αλλά την αναγνωρίζω όταν τη βλέπω» - έτσι και η ακεραιότητα είναι κάτι που δεν μπορούμε εύκολα να ορίσουμε, αλλά που αναγνωρίζουμε όταν τη βλέπουμε.

Ας αποσαφηνίσουμε κάτι στο σημείο αυτό: διαφορε­τικοί άνθρωποι εννοούν διαφορετικά πράγματα με τον όρο «ευτυχία», αλλά θα χειριστώ το συγκεκρι­μένο ερώτημα ως ένα ερώτημα σχετικά με την υποκειμενική ευημερία – το σύνολο των ψυχολογικών χαρακτηριστικών ενός ανθρώπου που (ίσως εν μέρει) συνιστούν πόσο καλά πηγαίνει η ζωή για τους ίδιους.

Δυστυχώς, υπάρχουν και οι μητέρες εκείνες που πληγώνουν τα παιδιά τους με τον ναρκισσισμό και τις υπερβολικές τους απαιτήσεις. Μητέρες που κατακρίνουν πάντοτε τα παιδιά τους, που τα συγκρίνουν διαρκώς με τα άλλα παιδιά και που τους ασκούν πάντοτε αυστηρή κριτική. Και όμως, υπάρχουν πάρα πολλές.

Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις, η πλειονότητα των κοινωνικών ψυχολόγων αντιλαμβάνεται τα στερεότυπα ως πεποιθήσεις που αφορούν ομάδες. Στην καθημερινή γλώσσα, αλλά πολλές φορές και στις κοινωνικές επιστήμες, τα στερεότυπα, οι προκαταλήψεις και οι διακρίσεις χρησιμοποιούνται εναλλακτικά με την ίδια σημασία.

Το Κέντρο Ψυχικής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης (Κε.Ψυ.Π.Υ), σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου και το Ινστιτούτο Υγείας του Λουξεμβούργου, καθώς και άλλους Ευρωπαίους εταίρους, διεξάγει μια συγκριτική έρευνα σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Λουξεμβούργο, Γαλλία, Βέλγιο, Ρουμανία) σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας και την δυνατότητα ανάπτυξης δικτύων επαγγελματιών, προς όφελος των ηλικιωμένων με
προβλήματα ψυχικής υγείας (Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ARPA).

Η επιλογή συντρόφου είναι σίγουρα μια απαιτητική διαδικασία, και πρέπει να είναι γιατί εφόσον μιλάμε για επιλογή, αυτή προϋποθέτει κόπο, προσπάθεια, αξιοποίηση της εμπειρίας και επιθυμία. Όπως κάθε επένδυση, έτσι και η συντροφικότητα ενέχει ρίσκο αλλά και προσωπική ευθύνη.

Οι ενοχές είναι το βασικό εργαλείο εκείνων που χειραγωγούν. Το μόνο που έχει να κάνει κάποιος είναι να μας δημιουργήσει ενοχές και αμέσως αισθανόμαστε την ανάγκη να γίνουμε και πάλι αρεστοί όσο το δυνατόν συντομότερα. Μάλιστα, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να φτάσουν σε σημείο να κάνουν σχεδόν τα πάντα, αν μέσω της χειραγώγησης οι άλλοι τους κάνουν να αισθανθούν αρκετά ένοχοι.

Τα μέλη διακατέχονται από ανησυχία, φόβους και πολλά ερωτηματικά στις πρώτες συναντήσεις. Οι συμμετέχοντες προσπαθούν να εντοπίσουν κοινές εμπειρίες και ενδιαφέροντα, τρόπους επικοινωνίας με διαφορετικούς ανθρώπους και έναν ρόλο για τον εαυτό τους που να συμβαδίζει με το πρόβλημα ή τον λόγο της συμμετοχής τους.

Τις περισσότερες φορές δεν καταλαβαίνουμε τι ακριβώς κάνουμε στις σημαντικές σχέσεις μας. Γλιστράμε αργά στο κενό και σιγά σιγά βρισκόμαστε παγιδευμένοι σε ολέθριες καταστάσεις από τις οποίες είναι δύσκολο να ξεφύγουμε.

Πολλοί από εμάς έχουμε την τάση να περνάμε πολύ χρόνο από τη ζωή μας να «ετοιμαζόμαστε» για κάτι που θέλουμε να κάνουμε, αλλά να αναβάλουμε διαρκώς να ξεκινήσουμε να το κάνουμε.
Τι συμβαίνει εκεί;

Η αποδοχή σαν έννοια είναι πολυδιάστατη και δεν αρκεί απλά να την επικαλούμαστε δίχως να καταλαβαίνουμε ακριβώς το νόημά της.

Μιλώντας για φόβο ή άγχος εγκατάλειψης αναφερόμαστε την διάχυτη και έντονη πεποίθηση που διακατέχει κάποιον ότι οι άνθρωποι που τον αγαπούν και είναι δίπλα του ή ακόμα και αυτοί που μπορεί να τον γνωρίσουν στο μέλλον, θα τον εγκαταλείψουν.

Η σκέψη ότι ο άλλος θα απομακρυνθεί από κοντά τους, γεννά έντονα συναισθήματα άγχους και ανασφάλειας, μεταφράζεται ως προσωπική απόρριψη και το άτομο την δικαιολογεί στην βάση της προσωπικής του αναξιότητας.

Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να προσκολλόμαστε σε αυτά που υπάρχουν στη ζωή μας: τα αντικείμενα, τους ανθρώπους, τις σχέσεις, τις δουλειές, τις καταστάσεις, τις απόψεις, τις πεποιθήσεις. Ακόμα κι αν αυτά δεν μας δίνουν πια την ικανοποίηση που μας έδιναν, δεν μας κάνουν πια ευτυχισμένους.

Burn out, λοιπόν, και κάνουμε μία προσπάθεια σε αυτό το άρθρο να το σκεφτούμε λίγο διαφορετικά, να το συσχετίσουμε με την πανδημία και να σκεφτούμε όχι μόνο πώς μας επηρεάζει αλλά και τον τρόπο που μπορεί να επηρεάσει το μέλλον μας.

Όταν είσαι μικρός βιάζεσαι να μεγαλώσεις και όταν αυτό γίνει πια πραγματικότητα συνήθως δε σου αρέσει. Εκφράσεις, όπως «Αχ να γινόμουν και πάλι παιδί!» ή «Μα τι ωραία αυτά τα παιδικά χρόνια» πλημυρίζουν συχνά το μυαλό. Τι είναι αυτό που σε αγχώνει, όμως, τόσο και μόνο στην ιδέα ότι φορτώνεσαι άλλον έναν χρόνο στην «πλάτη» σου;