Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα ατόμων με αναπηρία, η ομάδα του βιβλιοπωλείου ψυχολογίας του PSYCHOLOGY.GR ξεχώρισε και προτείνει βιβλία για το ζήτημα αυτό σε ψυχοθεραπευτές, εκπαιδευτικούς καθώς και στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για ένα ζήτημα που αφορά τον καθένα από εμάς ξεχωριστά και την κοινωνία ολόκληρη. Ας αγκαλιάσουμε τη διαφορετικότητα σε κάθε της μορφή!

Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι ψυχοθεραπευτές για την αναπηρία

Συνδυάζοντας τις ευρείες γνώσεις της ως κλινικής ψυχολόγου, ερευνήτριας και καθηγήτριας με την προσωπική εμπειρία της ως ατόμου με αναπηρία, η Rhoda Olkin προσφέρει μια εκ των έσω οπτική που συχνά παραβλέπεται στην εκπαίδευση των θεραπευτών. Σκιαγραφεί ένα σαφές εννοιολογικό πλαίσιο για την κατανόηση της αναπηρίας ως μειονοτικής εμπειρίας.

Ρίχνοντας φως σε ψυχοκοινωνικά θέματα και προβλήματα με τα οποία οι ψυχοθεραπευτές έρχονται συχνά αντιμέτωποι, παρουσιάζει ένα εύρος προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση θεμάτων αναπηρίας στη θεραπεία ενηλίκων, παιδιών και οικογενειών.

Στα θέματα αυτά περιλαμβάνονται το θεραπευτικό πρωτόκολλο με πελάτες με αναπηρία· ειδικά ζητήματα εκτίμησης, αξιολόγησης και διάγνωσης· ο αντίκτυπος της αναπηρίας στη σεξουαλικότητα και στη γονεϊκότητα· και πολλά άλλα.

"Με απλά λόγια, πρόκειται για το καλύτερο βιβλίο ψυχοθεραπείας που έχω διαβάσει εδώ και χρόνια. Δεν είναι μόνο ένας κατατοπιστικός οδηγός για τη θεραπεία πελατών με αναπηρία, είναι και μια εύγλωττη υπενθύμιση του τι μπορεί να πετύχει στην πραγματικότητα η συστημικής έμπνευσης θεραπεία στην πιο δημιουργική εκδοχή της". Morris Taggart, PhD

Αποκτήστε το βιβλίο Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι θεραπευτές για την αναπηρία, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Ασταμάτητος

Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο αναγνωρίζουν το χαμογελαστό πρόσωπο και τα γεμάτα έμπνευση μηνύματα του Νικ Βούισιτς.

Μολονότι γεννήθηκε χωρίς χέρια και πόδια, ο Νικ δεν επέτρεψε στη σωματική του διάπλαση να τον απομακρύνει από μια ζωή γεμάτη απολαυστικές περιπέτειες, μια καριέρα γεμάτη νόημα και σκοπό, κι ένα σωρό διαπροσωπικές σχέσεις αγάπης.

Ο Νικ υπερπήδησε προκλήσεις και δυσκολίες, εστιάζοντας στη σκέψη πως η ζωή του έχει αξία και είναι ένα δώρο για τους άλλους, και πως ακόμα κι αν συναντά δυσκολίες, ο Θεός θα είναι πάντα δίπλα του και θα κρατά στα δικά Του χέρια τον έλεγχο της πορείας του.

Ο Νικ αποδίδει την επιτυχία του στη δύναμη που εκλύεται όταν αποφασίζουμε να κάνουμε την πίστη μας πράξη!

Με το "Ασταμάτητος" ο Νικ προσφέρει έμπνευση και καθοδήγηση σε θέματα όπως:

  • προσωπικές κρίσεις
  • ζητήματα σχέσεων
  • προβλήματα στη δουλειά ή την καριέρα
  • ανησυχίες όσον αφορά την υγεία ή κάποιο είδος αναπηρίας
  • αυτοκαταστροφικές σκέψεις και αισθήματα - εξαρτήσεις
  • επιθέσεις, κατατρεγμοί, σκληρότητα και μισαλλοδοξία
  • χειρισμός ζητημάτων που ξεπερνούν τον έλεγχό μας
  • προσπάθεια ανοίγματος προς τους άλλους
  • ισορροπία στο σώμα, το νου, την καρδιά και το πνεύμα

Αφηγούμενος συναρπαστικές ιστορίες, είτε από τη δική του εμπειρία είτε από την εμπειρία άλλων, ο Νικ εξηγεί πώς μπορεί ο καθένας να χτίσει μια "Ζωή χωρίς όρια" και να γίνει "Ασταμάτητος"!

Αποκτήστε το βιβλίο Ασταμάτητος, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος… απλά διαφορετικός

Η ανάγκη δημιουργίας ενός προγράμματος ευαισθητοποίησης για τη διαφορετικότητα προήλθε τόσο από τις αλλαγές στην ελληνική κοινωνία όσο και από την έντονη απαίτηση των ίδιων των εκπαιδευτικών που έρχονται σε αμηχανία κάθε φορά που αντιμετωπίζουν τέτοια θέματα στο σχολείο. Tα παιδιά συχνά φέρονται σκληρά και στιγματίζουν άλλα παιδιά ή ενήλικες που παρουσιάζουν κάποια μικρή απόκλιση από το μέσο όρο (πάχος, χρώμα δέρματος, χαρακτηριστικά) ως «άρρωστο», «προβληματικό», «καημένο» κ.ο.κ.

Αυτός ο στιγματισμός αυξάνει τα προβλήματα ένταξης των συγκεκριμένων ατόμων στο μαθητικό σύνολο. Συνήθως, οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση ώστε να αναγνωρίζουν τις δυσκολίες που επιφέρει μια ασθένεια ή αναπηρία, ούτε έχουν ευαισθητοποιηθεί όσον αφορά τη συμπεριφορά απέναντι σε άτομα που είναι διαφορετικά.

Μέσα από την υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος θα μπορέσουν να συζητήσουν με τα ίδια τα παιδιά, εκείνα ακριβώς τα προβλήματα που, κατά κανόνα, δεν συζητιούνται και που συχνά κάνουν ένα παιδί να απομονώνεται και μερικές φορές να αυτοκαταστρέφεται.

Αποκτήστε το βιβλίο Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος...απλά διαφορετικός, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Ένα σχολείο για όλους

Εάν ο 20ος αιώνας προσδιορίστηκε από την αναγνώριση του δικαιώματος κάθε παιδιού να εκπαιδεύεται, ο 21ος αιώνας θα σηματοδοτηθεί από τη δόμηση του "Σχολείου για Όλους". Σε ένα τέτοιο σχολείο, -στο Σχολείο για Όλους-, εκπαιδεύονται από κοινού, ανεξαρτήτως της όποιας νοητικής, σωματικής, ψυχικής, γλωσσικής ή άλλης κατάστασής τους, όλα τα παιδιά της γειτονιάς, όπως παραδείγματος χάριν τυπικώς αναπτυσσόμενα παιδιά, παιδιά με αναπηρία, παιδιά των φαναριών, αλλοδαπά παιδιά, τσιγγανόπουλα, χαρισματικά παιδιά, κ.ά., ώστε να αποκτήσουν ικανότητες και να αναπτύξουν δεσμούς που θα τους επιτρέψουν αργότερα, ως ενήλικοι πολίτες, να συνεργάζονται στο παιχνίδι της κοινωνικής διαπραγμάτευσης.

Με δεδομένο ότι η υλοποίηση κάθε εκπαιδευτικής πρότασης προϋποθέτει τη συναίνεση του εκπαιδευτικού, στόχος της παρούσας ερευνητικής προσπάθειας είναι να παρουσιάσει τις απόψεις εκπαιδευτικών της χώρας μας αναφορικά με τη συνεκπαίδευση.

Επιπρόσθετα, υιοθετώντας τη θέση ότι κάθε θεωρητική ή ερευνητική εργασία οφείλει να καταλήγει σε εφαρμόσιμες προτάσεις, αναλύονται με βάση συγκεκριμένες ενότητες από τα νέα σχολικά εγχειρίδια του δημοτικού σχολείου, σχέδια διδασκαλίας για τάξεις συνεκπαίδευσης μαθητών με και δίχως αναπηρία.

Ειδικότερα, η εργασία αυτή διαρθρώνεται σε τρία μέρη: Στο Πρώτο Μέρος -το θεωρητικό πλαίσιο- παρουσιάζεται μια ιστορική ανασκόπηση του θεσμού της ένταξης-συνεκπαίδευσης στη χώρα μας, προσδιορίζονται οι έννοιες αναπηρία και συνεκπαίδευση, επισημαίνεται η αναγκαιότητα αποτύπωσης των στάσεων των εκπαιδευτικών όσον αφορά στη συνεκπαίδευση και καταγράφονται συνοπτικά τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών.

Στο Δεύτερο Μέρος -το ερευνητικό πλαίσιο- προσδιορίζονται ο στόχος της έρευνας, το ερευνητικό εργαλείο καθώς και το δείγμα της έρευνας, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα και ακολουθεί σχολιασμός των ευρημάτων. Στο Τρίτο Μέρος -το πρακτικό πλαίσιο- περιγράφονται μοντέλα συνεκπαίδευσης και προτείνονται αναλυτικά σχέδια διδασκαλίας που μπορούν να εφαρμοστούν στο σημερινό ελληνικό σχολείο.

Αποκτήστε το βιβλίο Ένα σχολείο για όλους, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Η διάγνωση, η αξιολόγηση, η εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα και ο αγώνας για συμπεριληπτική εκπαίδευση

Η διάγνωση, η αξιολόγηση και η εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία αποτελεί μια διαρκή κατάσταση αφαίρεσης θεσμοθετημένων δικαιωμάτων που συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή τους. Η ύπαρξη πολιτικών, νομικών και διοικητικών ελλειμμάτων στο εκπαιδευτικό σύστημα περιορίζει την αρχή της καθολικότητας στην κατάκτηση και τη χρήση σημαντικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στα ΑμεΑ και τα ΑμεΕΕΑ, συνήθως επιβάλλεται μια σχέση έλλειψης και περιστολής τυπικών και ουσιαστικών δυνατοτήτων να απολαμβάνουν στο σχολείο τις διάφορες μορφές επικοινωνίας, παιδαγωγικής και κοινωνικής σχέσης που θα τα ευνοούσε να κατακτήσουν, μέσω της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, τη συμμετοχή τους στην ομάδα της τάξης τους, του σχολείου τους, της γειτονιάς τους και του ευρύτερου κοινωνικού τους περίγυρου.

Αποκτήστε το βιβλίο Η διάγνωση, η αξιολόγηση, η εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα και ο αγώνας για συμπεριληπτική εκπαίδευση, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Συνεκπαίδευση και αναπηρία

Η πολυετής εμπειρία στο χώρο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης καταδεικνύει περίτρανα πως οποιαδήποτε προσπάθεια χωροταξικής, κοινωνικής ή λειτουργικής ενσωμάτωσης των ατόμων με αναπηρία, τόσο στο εκπαιδευτικό σύστημα όσο και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, προσκρούει συχνά σε άδηλες αντιλήψεις για τις πραγματικές δυνατότητες των ατόμων με αναπηρία καθώς και την πραγματική αξία της εκπαιδευτικής, κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξής τους.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, να συντηρούνται μέχρι σήμερα οι εκπαιδευτικές ανισότητες που γέννησε ο διαχωρισμός των σχολικών μονάδων ειδικής και γενικής αγωγής.

Η ανάδειξη των αντιλήψεων, οι οποίες πολύ συχνά παρακωλύουν την εφαρμογή μοντέλων συνεκπαίδευσης είναι δυνατό να οδηγήσει στην υιοθέτηση πρακτικών τροποποίησής τους και την εδραίωση αλληλοαποδοχής και θετικών στάσεων προς τη συνεκπαίδευση ατόμων με αναπηρία.

Το βιβλίο αυτό είχε ως αφετηρία του από μία εκτενή έρευνα σχετικά με τις κοινωνικές αναπαραστάσεις των ομάδων που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία -γονείς, μαθητές/τριες, εκπαιδευτικοί- για τη συνεκπαίδευση ατόμων με αναπηρία.

Στο πλαίσιο της κοινωνικής ψυχολογίας οι κοινωνικές αναπαραστάσεις ορίζονται ως οι τρόποι με τους οποίους κατανοείται και συμβολίζεται ο κόσμος.

Οι κοινωνικές αναπαραστάσεις προσδιορίζουν τη δράση των ατόμων, αναδιαμορφώνονται διαρκώς μέσω διαπροσωπικών αλληλεπιδράσεων και ενεργοποιούν κοινωνικο-ψυχολογικούς μηχανισμούς οι οποίοι επηρεάζουν τη δράση. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι ομάδες που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία θεωρούν ότι οι δυνατότητες συνεκπαίδευσης των ατόμων με αναπηρία εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από το είδος της αναπηρίας.

Στο παρόν πόνημα αναπτύσσεται η άποψη ότι τέτοιου είδους κοινωνικές αναπαραστάσεις είναι απαραίτητο να τροποποιηθούν, ώστε να θετικοποιηθούν οι ρητές και άρρητες πρακτικές των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο θα καταστεί δυνατή η ουσιαστική εφαρμογή και θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητα οποιασδήποτε νομοθετικής ρύθμισης σχετικά με τη συνεκπαίδευση, η οποία με τη σειρά της θα σημάνει ουσιαστική πρόοδο στην αποδοχή των ατόμων με αναπηρία από το κοινωνικό σύνολο και στην ένταξή τους σε αυτό.

Αποκτήστε το βιβλίο Συνεκπαίδευση και αναπηρία, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Χρύσα Πράντζαλου

e psy logo twitter2Τμήμα Σύνταξης της Πύλης Ψυχολογίας Psychology.gr
Επιμέλεια και συγγραφή άρθρων, μετάφραση & απόδοση ξενόγλωσσων άρθρων.