Από το γραφείο στο νησί: το workation μεταμορφώνει την εργασιακή ζωή

Ακρόαση άρθρου......

Η εξάπλωση της τηλεργασίας τα τελευταία χρόνια έφερε νέες μορφές συνδυασμού επαγγελματικής δραστηριότητας και κινητικότητας, με δύο έννοιες να κυριαρχούν στον δημόσιο και ακαδημαϊκό λόγο, ήτοι το workation και το digital nomadism.

Παρότι μοιράζονται κοινά στοιχεία στην αξιοποίηση της τεχνολογίας και της γεωγραφικής ευελιξίας, διαφοροποιούνται ως προς τη διάρκεια, τον βαθμό προσωρινότητας και τη σχέση με την επαγγελματική βάση του εργαζομένου.

Τι είναι το Workation

Workation καθορίζεται ως μία ρύθμιση προσωρινής, τοπο-ευέλικτης εργασίας, όπου το κανονικό επαγγελματικό έργο εκτελείται από τόπο με χαρακτηριστικά διακοπών, με σκόπιμη εναλλαγή φάσεων εργασίας και αναψυχής, ενώ ο/η εργαζόμενος/η παραμένει μισθωτός/ή της «βάσης» του/της και αξιοποιεί τον νέο τόπο προσωρινά.

Διακριτή έννοια από το e-working (μόνιμη απομακρυσμένη εργασία σε σταθερή τοποθεσία) με βασικούς υπότυπους το traditional workation (ατομική ή οικογενειακή διαμονή σε χώρο διακοπών με κανονική εργάσιμη ρουτίνα), coworkation (συν-διαμονή/εργασία με άλλους επαγγελματίες σε χώρους coworking με έμφαση στη δικτύωση) και workation retreat (επιμελημένο πρόγραμμα από εταιρεία ή πάροχο με στόχους ευεξίας, δημιουργικότητας ή ομαδικότητας και δομημένες δραστηριότητες) (Beno et al., 2024× Koll et al., 2025× Voll et al., 2023× Wąsowicz-Zaborek, 2025).

Ωστόσο, ως προς τις στάσεις απέναντι στο workation, δεν διαπιστώνεται συσχέτιση με ηλικία, φύλο ή εκπαίδευση, ενώ καταγράφεται θετική και στατιστικά σημαντική σχέση με τη γονεϊκή κατάσταση, καθώς όσο αυξάνεται ο αριθμός παιδιών τόσο θετικότερη η στάση προς αυτή την μορφή εργασίας (Beno et al., 2024).

Ποιοι είναι οι Digital Nomads

Digital nomads αποκαλούνται επαγγελματίες, οι οποίοι αξιοποιούν ψηφιακές τεχνολογίες για απομακρυσμένη εργασία εν κινήσει, με υψηλή αυτονομία στην επιλογή και τη συχνότητα τοποθεσιών και με συστηματική μετακίνηση ανά έτος σε πολλαπλούς προορισμούς πέρα από τον χώρο κατοικίας ή συγγενών/φίλων (Koll et al., 2025× Voll et al., 2023× Wąsowicz-Zaborek, 2025).

Η πρακτική του Workation

Ως φαινόμενο, το workation αναδύεται στη δεκαετία του 2010, με θεαματική επιτάχυνση μετά το 2020, καθώς η τηλεργασία κανονικοποίησε το work-from-anywhere και αποδυνάμωσε το στίγμα της μη φυσικής παρουσίας στο γραφείο· προγενέστερη μνεία του όρου εντοπίζεται ήδη σε επιχειρηματικό περιοδικό των ΗΠΑ το 2003, ότι η έννοια είχε διατυπωθεί πολύ πριν από την πρόσφατη θεσμοθέτηση πρακτικών. (Imai et al., 2025× Voll et al., 2023). 

Σε επίπεδο κόστους–οφέλους, η πολιτική workation στηρίζεται σε προαπαιτούμενα χαμηλής έντασης, όπως αξιόπιστη συνδεσιμότητα και κατάλληλοι χώροι, ενισχύει τη συνεργασία με οικοσυστήματα φιλοξενίας και χώρους κοινής εργασίας και αποδίδει παράπλευρα οφέλη σε τοπικές οικονομίες μέσω παρατεταμένων διαμονών, κυρίως σε «εναλλακτικούς» προορισμούς που μετατοπίζουν το ενδιαφέρον πέρα από τις μεγάλες πόλεις (Chatterjee & Singh, 2021).

Η πρακτική του workation βοηθά στην αποφυγή του συνηθισμένου άγχους που συνοδεύει τις κλασικές άδειες, δηλαδή της πίεσης να ολοκληρωθεί περισσότερη δουλειά πριν από την άδεια και της συσσώρευσης εκκρεμοτήτων μετά την επιστροφή. Με αυτόν τον τρόπο προσφέρει μια ομαλότερη εμπειρία εργασίας, η οποία ενισχύει έμμεσα τη διατήρηση προσωπικού (Imai et al., 2025) και λειτουργεί ως μοχλός ενίσχυσης της εργοδοτικής πρότασης αξίας, προσφέροντας γεωγραφική ελευθερία και αυτονομία, εδραιώνοντας την εμπιστοσύνη στο ψυχολογικό συμβόλαιο και αναβαθμίζοντας το employer branding. Ακόμη, οι αγγελίες που το περιλαμβάνουν αποδεικνύονται ελκυστικότερες, ιδιαίτερα για υποψήφιους με θετικές στάσεις και διεθνή εμπειρία (Stich et al., 2025). 

Οι στάσεις των managers και των οργανισμών

Οι στάσεις των μάνατζερς, δε, εμφανίζονται κατά πλειονότητα θετικές, η εμπειρία ομαδικών workations σχετίζεται ισχυρά με ευνοϊκή αξιολόγηση, ενώ η θετικότερη στάση συνδέεται με μεγαλύτερη προθυμία για διάρκεια, με κορύφωση προτίμησης κάτω της μίας εβδομάδας και σταδιακή μείωση μετά τον έναν μήνα (Beno et al., 2024). Παράλληλα, οι μάνατζερς αναφέρουν σταθερά ότι οι τρεις κορυφαίες αιτίες επιτυχίας των workations είναι η ικανοποίηση, η παραγωγικότητα και η ισορροπία εργασίας–ζωής, ενισχύοντας τη βούληση επανάληψης και τις θετικές στάσεις για ομαδικά workations.

Συνολικά, παρόλο που οι οργανισμοί αναφέρουν κυρίως οργανωτικά, νομικά και φορολογικά ζητήματα, καθώς και σε μικρότερο βαθμό θέματα φροντίδας παιδιών και προστασίας δεδομένων, τα ευρήματα δείχνουν ότι το workation μπορεί να λειτουργήσει θετικά τόσο για τον εργοδότη όσο και για τον εργαζόμενο, όταν προσφέρεται εθελοντικά, με σαφή όρια και πραγματικό χώρο ελευθερίας (Beno et al., 2024).

Ειδικότερα, αναφορικά με τον εργαζόμενο, η ισορροπία εργασίας–ζωής ενισχύεται όταν υπάρχει ευχέρεια επιλογής τόπου και χρόνου, λειτουργώντας ως «μικρο-αποκατάσταση» εφόσον συνοδεύεται από σαφή όρια αποσύνδεσης (Wąsowicz-Zaborek, 2025). Η μεταφορά της εργασίας σε έναν «πέμπτο χώρο» μειώνει τον νοητικό θόρυβο, σπάει τη μονοτονία και διευκολύνει περιόδους αυξημένης συγκέντρωσης, ενώ η συνύπαρξη με άλλους σε χώρους κοινής εργασίας προσθέτει κοινωνικό κεφάλαιο και τροφοδοτεί την ανταλλαγή γνώσης (Voll et al., 2023).

Workations και Ψυχική Υγεία

Στην ψυχική υγεία, τα σύντομα workations συνδέονται με περισσότερη «ζωντάνια», αίσθηση ανανέωσης και λιγότερη κόπωση που διατηρούνται και μία βδομάδα μετά την επιστροφή, χωρίς όμως να μειώνουν τον αντικειμενικό φόρτο εργασίας (Imai et al., 2025).

Η συνολική εμπειρία ακολουθεί κυκλικό μοτίβο (παρόρμηση ταξιδιού, μεικτά συναισθήματα, στρες, επιστροφή) όπου η επιστροφή στη βάση λειτουργεί ανακουφιστικά, σύμφωνα με τη Transactional Stress Theory.

Επιπλέον, η ικανοποίηση από το workation συνδέεται με υψηλότερη εμπλοκή στην εργασία, η οποία ενισχύει τόσο την πρόθεση παραμονής όσο και τη δημιουργικότητα και την καινοτομία, ενώ καταγράφεται και διάθεση επανάληψης της εμπειρίας (Lee et al., 2024).

Τέλος, η προσωρινότητα του μοντέλου λειτουργεί ως «ασπίδα» απέναντι σε χρόνιους στρεσογόνους παράγοντες κινητικότητας· ωστόσο, workations μεγάλης διάρκειας είναι λιγότερο δημοφιλή λόγω μοναξιάς και περιορισμένης κοινωνικής αλληλεπίδρασης, ενώ χωρίς σαφή πρωτόκολλα επικοινωνίας και ωραρίου εντείνεται ο κίνδυνος «διαρκούς συνδεσιμότητας», ιδιαίτερα σε απομακρυσμένα περιβάλλοντα ή με ανεπαρκή τεχνολογική υποστήριξη (Beno et al., 2024).

Επομένως, η εμπειρία του workation δεν είναι ίδια για όλους· για άλλους δύναται να λειτουργήσει ως μοχλός εξέλιξης, ενώ για άλλους να φέρει στην επιφάνεια ερωτήματα ή δυσκολίες.

Συμβουλευτική επαγγελματικού προσανατολισμού και σταδιοδρομίας

Η συμβουλευτική επαγγελματικού προσανατολισμού και σταδιοδρομίας έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως εργαλείο κατανόησης κι αξιοποίησης του workation. Αρχικά, εξετάζει αν το συγκεκριμένο μοντέλο εργασίας ταιριάζει στο προφίλ του ωφελούμενου, αξιολογώντας δεξιότητες, επίπεδο αυτορρύθμισης και προσωπικές συνθήκες, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο μπορεί να αποδώσει θετικά.

Έπειτα, βοηθά στη σύνδεση της εμπειρίας με τους ευρύτερους στόχους καριέρας, όπως η απόκτηση νέων γνώσεων, η ενίσχυση της δημιουργικότητας ή η βελτίωση της ισορροπίας εργασίας–ζωής, προσφέροντας στρατηγικές για τη θέσπιση ρεαλιστικών προσδοκιών και ασφαλών πλαισίων.

Έτσι, δεν περιορίζεται μόνο στο να βοηθήσει τον ωφελούμενο να απαντήσει αν «αξίζει» το workation, αλλά καθοδηγεί στο πώς μπορεί να μετατραπεί σε επένδυση προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης.

Βιβλίογραφία

Beno, M., Caganova, D., & Bobinics, B. (2024). Working from abroad-workation as a mobility flow benefit. Acta Logistica, 11(4), 677-685. doi.org/10.22306/al.v11i4.566

Chatterjee, S., & Singh, V. (2021). Workation: A New Trend Promoting Offbeat Destinations. AVAHAN: A Journal on Hospitality &Tourism, 9(1). 

Imai, A., Shirai, M., Fujio, S., & Hayashi, Y. (2025). Effects of Participating in a Short-Term Workcation on Psychological and Physiological Responses. Psychological reports, 332941251343546. Advance online publication. doi.org/10.1177/00332941251343546 

Koll, E., Wang, X., & Lin, M. S. (2025). Digital nomadism as a form of travel: A phenomenological study of going on a workation. Tourism Management, 110, 105185. doi.org/10.1016/j.tourman.2025.105185

Lee, J., Shin, H., & Kang, J. (2024). Investigating the managerial effects of workcations (work (plus) vacations) on digital nomad employees: Workcation satisfaction, work engagement, innovation behavior, intention to stay, and revisit intention. Journal of Hospitality and Tourism Management, 59, 324-331. doi.org/10.1016/j.jhtm.2024.05.003

Stich, J. F., Díaz Andrade, A., & Kuepers, W. (2025). Combining work and vacation: workation as an attractive work arrangement. Personnel Review, (ahead-of-print).

Voll, K., Gauger, F., & Pfnür, A. (2023). Work from anywhere: Traditional workation, coworkation and workation retreats: A conceptual review. World Leisure Journal, 65(2), 150-174. doi.org/10.1080/16078055.2022.2134199

Wąsowicz-Zaborek, E. (2025). Workation as a new mode of work–analysis of top European destinations. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, (68), 159-174. doi.org/10.12775/bgss-2025-0019