Διπολική Διαταραχή: Ζώντας με τις Ακραίες Εναλλαγές της Διάθεσης

Ακρόαση άρθρου......

Η διπολική διαταραχή είναι μια ψυχική νόσος που κουβαλάει γύρω της πολλούς μύθους. Συχνά ακούγεται η φράση «έχει διπλή προσωπικότητα», κάτι που δεν ισχύει.

Στην πραγματικότητα, μιλάμε για μια διαταραχή της διάθεσης, όπου το άτομο βιώνει εναλλαγές μεταξύ δύο άκρων: της μανίας και της κατάθλιψης. Αυτές οι φάσεις δεν είναι απλές «διακυμάνσεις» όπως τις ζούμε όλοι· είναι έντονες, παρατεταμένες και συχνά επηρεάζουν βαθιά την καθημερινότητα.

Όταν η ενέργεια ξεχειλίζει

Φαντάσου το μυαλό να τρέχει με 200 χιλιόμετρα την ώρα. Ξυπνάς γεμάτος ιδέες, νιώθεις ότι δεν χρειάζεσαι ύπνο, όλα γύρω σου μοιάζουν πιθανά. Στη δουλειά μιλάς ακατάπαυστα, γεμάτος ενθουσιασμό· οι φίλοι σε θαυμάζουν για την ενέργεια σου, αλλά κάπου προβληματίζονται από την υπερβολή.

Αυτή είναι η μανία: μια φάση που μπορεί να φέρει εκρηκτική δημιουργικότητα, αλλά και ρίσκο. Πολλοί σε αυτήν την κατάσταση ξοδεύουν μεγάλα ποσά, παίρνουν απερίσκεπτες αποφάσεις ή μπαίνουν σε καταστάσεις που αργότερα τους πληγώνουν.

Όταν όλα βαραίνουν

Κι έπειτα, σαν να πατιέται ξαφνικά το φρένο, έρχεται η άλλη πλευρά. Η κατάθλιψη. Ξυπνάς και όλα μοιάζουν χωρίς νόημα. Ακόμα και η πιο απλή κίνηση —να σηκωθείς από το κρεβάτι, να φτιάξεις έναν καφέ— μοιάζει βουνό. Οι σκέψεις γίνονται βαριές, μερικές φορές σκοτεινές.

Δεν είναι τεμπελιά ούτε αδυναμία. Είναι μια βαθιά βιολογική και ψυχολογική βύθιση που επηρεάζει σώμα και νου.

Η αλήθεια πίσω από τους μύθους

Η διπολική διαταραχή δεν είναι σπάνια· επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού (Grande et al., 2016). Δεν φταίει ο χαρακτήρας ούτε η «κακή θέληση». Παίζουν ρόλο η κληρονομικότητα, οι αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου, αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Ένας επίμονος μύθος είναι ότι τα άτομα με διπολική διαταραχή δεν μπορούν να έχουν σταθερή και δημιουργική ζωή. Η αλήθεια είναι ότι, με την κατάλληλη υποστήριξη, πολλοί τα καταφέρνουν εξαιρετικά. Μάλιστα, αρκετοί αξιοποιούν τη δημιουργικότητα και την ευαισθησία τους σε τέχνες, επιστήμες ή επιχειρηματικά εγχειρήματα (Miklowitz, 2019).

Πώς επηρεάζει τις σχέσεις

Η διπολική διαταραχή δεν αγγίζει μόνο το άτομο που τη ζει, αλλά και τον κύκλο γύρω του. Οι σχέσεις με την οικογένεια, τον σύντροφο, τους φίλους συχνά δοκιμάζονται. Η μανία μπορεί να φέρει συγκρούσεις ή παρορμητικές συμπεριφορές, ενώ η κατάθλιψη απομάκρυνση και σιωπή.

Όμως εδώ κρύβεται και μια ευκαιρία. Όταν η οικογένεια ή το περιβάλλον εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει τα σημάδια, να δείχνει υπομονή και να στηρίζει χωρίς επικριτικότητα, τότε η διαταραχή γίνεται πιο διαχειρίσιμη. Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι εφικτό. Η ψυχοεκπαίδευση, για παράδειγμα, δίνει εργαλεία τόσο στο άτομο όσο και στους οικείους του (Colom & Vieta, 2006).

Τι βοηθάει στην πορεία

Η αντιμετώπιση είναι συνδυαστική. Δεν υπάρχει «μαγικό χάπι», αλλά ένας δρόμος με διαφορετικά σκαλοπάτια:

• Φάρμακα που σταθεροποιούν τη διάθεση και μειώνουν τις ακραίες εναλλαγές.
• Ψυχοθεραπεία, που δίνει χώρο να κατανοήσει το άτομο τον εαυτό του, να επεξεργαστεί εμπειρίες και να μάθει στρατηγικές πρόληψης.
• Σταθερό καθημερινό πρόγραμμα: ύπνος στις ίδιες ώρες, υγιεινή διατροφή, σωματική άσκηση. Μικρά πράγματα που λειτουργούν σαν άγκυρες σε μια ταραγμένη θάλασσα.
• Υποστήριξη από τους γύρω: αποδοχή, κατανόηση και απουσία στιγματισμού.

Μια βιωματική στιγμή

Θυμάμαι μια νεαρή γυναίκα που γνώρισα σε πλαίσιο ψυχικής υγείας. Στη φάση της μανίας έγραφε ασταμάτητα ποιήματα, γεμάτη πάθος και χρώμα. Έμοιαζε να ζει σε έναν κόσμο που έβραζε από δημιουργικότητα. Κι όμως, λίγες εβδομάδες μετά, βυθίστηκε στη σιωπή. «Δεν αξίζω τίποτα», μου είπε. Εκείνη τη στιγμή η δημιουργική της φλόγα φαινόταν να έχει σβήσει.

Με τον χρόνο και τη σωστή στήριξη, έμαθε να αναγνωρίζει τα «καμπανάκια». Σήμερα συνεχίζει να γράφει, αλλά με περισσότερη ισορροπία, έχοντας δεχτεί ότι η διαταραχή είναι μέρος της ζωής της — όχι ολόκληρη η ζωή της.

Γιατί χρειάζεται να μιλάμε ανοιχτά

Η διπολική διαταραχή δεν είναι ντροπή. Είναι μια συνθήκη που χρειάζεται φροντίδα, όπως κάθε άλλη χρόνια ασθένεια. Όσο περισσότερο μιλάμε γι’ αυτήν χωρίς φόβο, τόσο μειώνεται το στίγμα και ανοίγει ο δρόμος για στήριξη.

Και, κυρίως, είναι σημαντικό να θυμόμαστε: πίσω από τη διάγνωση υπάρχει ένας άνθρωπος με όνειρα, δυνατότητες και ελπίδες. Ένας άνθρωπος που μπορεί να αγαπά, να δημιουργεί, να εργάζεται, να γελά. Με την κατάλληλη θεραπεία και στήριξη, μπορεί να ζήσει μια γεμάτη, δημιουργική ζωή.

Βιβλιογραφία

Goodwin, G. M., & Jamison, K. R. (2007). Manic-depressive illness. Oxford University Press.

Grande, I., Berk, M., Birmaher, B., & Vieta, E. (2016). Bipolar disorder. The Lancet, 387(10027), 1561–1572.

Miklowitz, D. J. (2019). The bipolar disorder survival guide. Guilford Press.

Colom, F., & Vieta, E. (2006). Psychoeducation manual for bipolar disorder. Cambridge University Press.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Μαίρη Δέδε - Ψυχολόγος

Μαίρη Δέδε: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Κλινική Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια, BSc, Master of Ars (MA) στο Middlessex του Λονδίνου. Ειδίκευση στην Προσωποκεντρική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία, στις θεραπευτικές παρεμβάσεις μέσω Eκφραστικών Tεχνών και στην Συστημική θεραπεία. Συμβουλευτική/Ψυχοθεραπεία, για το άτομο, τον γονέα, την οικογένεια σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο.

6972341062

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού