Να τα ξέρω όλα ή να μην ξέρω τίποτα για το παρελθόν του/της συντρόφου μου;

Όλοι οι άνθρωποι μπαίνουν σε μια νέα σχέση -ακόμα κι αν είναι η πρώτη τους- κουβαλώντας ο καθένας τις εμπειρίες του. Στη συνάντησή μας με τους ανθρώπους μεταφέρουμε μαζί μας πολλές και διάφορες αποσκευές: την παιδική μας ηλικία, τους γονείς μας, την οικογένειά μας, τους φίλους μας, την εκπαίδευσή μας, τα βιώματά μας, τον πολιτισμό μας, τις γνώσεις μας, τις ερωτικές, φιλικές, επαγγελματικές μας σχέσεις...

Το παρελθόν μέσα στη σχέση

Το ζευγάρι λοιπόν δεν είναι μόνο ''εσύ κι εγώ''. Είναι ένα σύνολο άπειρων πραγμάτων που σε κάνουν να είσαι αυτό που είσαι, και τα οποία συνδέονται με άπειρα πράγματα που με κάνουν να είμαι αυτό που είμαι. Το πρόβλημα είναι ότι δύσκολα αντέχετε να μην είστε ο μοναδικός ήρωας ή η μοναδική ηρωίδα στην ιστορία του συντρόφου σας. Η ζήλια σας εμφανίζεται και επιβάλλεται με βία: ''Θέλω να είμαι ο ένας και μοναδικός. Το παρελθόν είναι παρελθόν. Αλλά το παρόν είμαι εγώ, το ίδιο και το μέλλον.''

Παρ' όλα αυτά, κι εσείς έχετε παρελθόν, εμπειρίες και σχέσεις. Δεν μπορείτε να τις κρύψετε κάτω από το χαλί, όπως δεν μπορείτε να εξαφανίσετε τις εμπειρίες και τις σχέσεις του συντρόφου σας. Αν αρνείστε τα πάντα, ουσιαστικά αρνείστε αυτό που είστε τόσο ο ένας όσο και ο άλλος.

Η ψυχαναλύτρια και συγγραφέας Sophie Cadalen εξηγεί: Όλοι θέλουμε να γνωρίζουμε τα πάντα, για να συγκρίνουμε και να ξέρουμε ποια θέση έχουμε στη ζωή του συντρόφου μας. Ο έρωτας φέρνει ανησυχία, γι αυτό θέλουμε πάντα να έχουμε κάποια ένδειξη για το πού βρισκόμαστε. Το παρελθόν παίζει έναν τέτοιο ρόλο. Τις περισσότερες φορές είμαστε εμείς που το φέρνουμε στην επιφάνεια με τις ερωτήσεις μας, ακόμα κι αν προκαλούμε αναταραχή. Αν μάθω πώς ζούσε και ποιον αγάπησε, θα ξέρω πώς θα ζήσει και πώς θα αγαπήσει αύριο. Αυτή όμως είναι μια φαντασίωση, διότι δεν επαναλαμβάνεται ποτέ η ίδια ιστορία!

Αποκτήστε το βιβλίο Νίκησε τη ζήλια από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.
Στο βιβλίο θα βρείτε πληθώρα ασκήσεων για να κατανοήσετε και να αλλάξετε τη ζήλια σας με την πάροδο του χρόνου, τεστ και εβδομαδιαίους απολογισμούς για να βλέπετε την πρόοδό σας.

Μια σχέση φτιάχνεται από αυτό που ο κάθε σύντροφος είναι

Ένα κείμενο του φιλοσόφου Αρίστιππου έλεγε ότι αν μπορούμε να ζήσουμε σε ένα σπίτι στο οποίο κατοικούσαν προηγουμένως άλλοι, αν μπορούμε να ταξιδέψουμε με ένα πλοίο με το οποίο είχαν ταξιδέψει επίσης άλλοι, τότε θα πρέπει να μπορούμε να ζήσουμε (και να έχουμε σεξουαλικές σχέσεις) με ανθρώπους οι οποίοι είχαν και άλλες εμπειρίες πριν από εμάς. Όταν μετακομίζουμε σε άλλο σπίτι, είναι αλήθεια, πολλές φορές φανταζόμαστε εκείνους που κατοικούσαν πριν και αισθανόμαστε την παρουσία τους. Χρειάζεται χρόνος για να κάνουμε δικό μας έναν χώρο κατοικίας. Αντίστοιχα, χρειάζεται χρόνος για να δημιουργήσουμε μια σχέση με κάποιον. Μια νέα σχέση που στην περίπτωσή μας φτιάχνεται από αυτό που είναι ο κάθε σύντροφος ξεχωριστά.

Τι απομένει από τις αγάπες σας πριν την τωρινή σας σχέση;

Στις μέρες μας είναι μάλλον σπάνιο να δεσμεύεται κανείς από νωρίς και για πολύ καιρό, και να παντρεύεται το πρώτο άτομο που συναντά, τον νεανικό του έρωτα. Οι περισσότεροι έχουμε κάποιες εμπειρίες προτού κατασταλάξουμε στο ταίρι της ζωής μας. Όμως τι θα τις κάνουμε όλες αυτές τις παλιές ιστορίες, τις ποιητικές, τις καθοριστικές, τις οδυνηρές ή τις ευχάριστες; Τι θα τις κάνουμε όλες αυτές τις δυνατές στιγμές και τις μοναδικές συναντήσεις, ίσως ανομολόγητες για μερικούς; Ορισμένες δυνάμωσαν την αυτοεκτίμησή μας, άλλες μας ταλαιπώρησαν κι άφησαν πληγές που μπορεί και να παραμένουν ανοιχτές. Με αφορμή αυτές, δεν αποκλείεται να πήρατε και κάποιες ριζικές αποφάσεις: Ποτέ ξανά!

Το ερώτημα εδώ είναι: Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε τις ιστορίες του άλλου, εσείς που ζηλεύετε τα πάντα; Πώς μπορείτε να αντέξετε ότι ο σύντροφός σας ένιωθε ευτυχισμένος κάπου αλλού, χωρίς εσάς;

Πώς να εμποδίσετε τη ζήλια να καταστρέψει τη σχέση σας

Για να δημιουργηθεί μια ερωτική σχέση, χρειάζεται να επινοηθεί ένας κοινός μύθος. Ο μύθος αυτός, που είναι αναγκαστικά φτιαχτός, προϋποθέτει ότι δέχεστε να πιστέψετε πως η ιστορία σας είναι νέα και διαφορετική, και ότι είναι η πρώτη ''αληθινή''. Οι άλλες σχέσεις ήταν ένα είδος προετοιμασίας για να καταλήξετε τελικά στην υπέροχη σχέση που ζείτε τώρα. Αν καταλάβετε ότι αυτός ο μύθος είναι ένας τρόπος για να οικοδομήσετε τη μεταξύ σας οικειότητα, το ''συμβιωτικό κουκούλι'' σας που δίνει αξία στη συνάντηση σας και προστατεύει τη σχέση σας, τότε θα είστε σε θέση να ξέρετε τι θα συμβεί στη συνέχεια. Έτσι, όταν ξυπνήσετε μετά την περίοδο του πάθους, θα μπορείτε να εμποδίσετε τη ζήλια σας να καταστρέψει τη σχέση.

Παρ' όλα αυτά, πρέπει να θυμάστε: ο/η σύζυγός σας, κι αυτό είναι γεγονός, είχε και άλλους συντρόφους πριν από εσάς και ίσως έχει διατηρήσει κάποιες όμορφες αναμνήσεις. Στην αρχή ήταν ερωτευμένοι, έπειτα η αγάπη τους έσβησε. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η ιστορία τους ήταν μια αποτυχία κια ότι λυπούνται που την έζησαν. Σημαίνει μόνο ότι σε κάποιο σημείο οι δρόμοι τους χώρισαν. Ούτε βεβαίως σημαίνει ότι ο/η σύντροφός σας θέλει να ξαναζήσει αυτή την ιστορία.

Το παρόν έχει ουσιαστική σημασία σε μια σχέση

Το κλειδί για να απαλλαγείτε από τέτοιες ανησυχίες είναι και πάλι το παρόν. Όλες οι απαντήσεις βρίσκονται εδώ, στο τώρα. Ναι, είναι αλήθεια, ο σύντροφός σας αγάπησε το τάδε πρόσωπο και έζησε όμορφες στιγμές μαζί του. Αλλά αυτό είναι παρελθόν. Δεν υπάρχει πια. Ο σύντροφός σας αγάπησε εκείνο το άτομο σε μια συγκεκριμένη στιγμή της ζωής του και της εξέλιξής του. Από τότε όμως έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και δεν είναι πια ο ίδιος άνθρωπος (ίσως χάριν ή εξαιτίας του/της πρώην). Ο άνθρωπος που ζει στο παρόν αγαπάει εσάς και ζει σήμερα μια ιστορία μαζί σας.

Σταματήστε λοιπόν να κοιτάτε πίσω. Τίποτα δεν θα ήταν ίδιο σήμερα αν το παρελθόν ήταν διαφορετικό. Αγαπάτε τον/τη σύντροφό σας; Χαρείτε για όσα έζησε και για τα πρόσωπα που γνώρισε, διότι όλα αυτά τον έκαναν τον άνθρωπο που αγαπάτε σήμερα.

Να μην ξέρετε τίποτα ή να τα ξέρετε όλα;

Τελικά το παρελθόν υπήρξε και είναι κομμάτι του/της συντρόφου σας, όπως και το δικό σας παρελθόν είναι κομμάτι του εαυτού σας. Πώς μπορείτε να μιλήσετε γι' αυτό; Ή μήπως είναι καλύτερα να μη μιλήσετε καθόλου; Σε γενικές γραμμές, το καλύτερο -όπως και το χειρότερο- είναι ο εχθρός του καλού: η μέση οδός είναι συχνά η σωστή προσέγγιση. Να μην ξέρω τίποτα; Μπορείτε να το κάνετε. Αλλά αυτό σημαίνει ότι θα αγνοείτε ένα κομμάτι που είναι ο σύντροφός σας και ότι κατά κάποιον τρόπο δεν το αποδέχετε πλήρως.

Να γνωρίζω τα πάντα; Το έχετε πραγματικά ανάγκη; Η νοσηρή περιέργειά σας δεν πρόκειται να ικανοποιηθεί ποτέ, ενώ και όταν ακόμα γνωρίζετε τα πάντα, θα θέλετε να μάθετε περισσότερα. Το έχετε δοκιμάσει και πριν διαβάσετε αυτό το άρθρο: μπορεί να ελέγχετε, να ψάχνετε και να παρακολουθείτε τα πάντα, αλλά εξακολουθείτε να νιώθετε ανήσυχοι.

Η αποδοχή και η θέληση να αφήσετε πίσω σας τα περασμένα θα σας επιτρέψουν από τη μια να μην αγνοείτε ποιος είναι ο σύντροφός σας και από την άλλη να δεχτείτε να μην τα γνωρίζετε όλα.

Μιλήστε ξεκάθαρα για τα συναισθήματά σας

Πείτε με απλά λόγια αυτό που αισθάνεστε: Με ενδιαφέρει το παρελθόν σου, αυτά που έζησες, το πώς έγινες αυτό που είσαι. Αλλά μερικές φορές το ίδιο αυτό παρελθόν σου με φοβίζει, οι άνθρωποι που γνώρισες, που σου άρεσαν πριν από εμένα. Θα είμαι αντάξιος/α; Θα βρεις ότι είμαι καλύτερος/η από τα άτομα με τα οποία χώρισες; Αν έφυγες εσύ, γιατί θα είναι διαφορετικά μαζί μου τώρα;

Μην τα παίρνετε προσωπικά

Επιτρέψτε στον άλλο να σας εξηγήσει για ποιο λόγο δεν πρέπει να φοβάστε το παρελθόν του. Μην τα παίρνετε προσωπικά. Αυτά που ο σύντροφός σας λέει για το παρελθόν του ανήκουν εκεί και δεν σας αφορούν. Το μόνο που σας αφορά εδώ και τώρα είναι ο σύντροφός σας. Όταν λοιπόν μιλάει γι' αυτά που έζησε κάποτε, μην τα παίρνετε προσωπικά: δεν προσπαθεί να σας κατηγορήσει για κάτι ανατρέχοντας στο αρελθόν του. Απλώς μιλάει γι αυτό. Τελεία και παύλα.

Διαβάστε επίσης στην Πύλη μας: Σε ποιον τύπο δεσμού ανήκεις σύμφωνα με τη θεωρία προσκόλλησης; (περιλαβάνεται ερωτηματολόγιο αυτοβοήθειας)

Υποθέσεις και σενάρια

Μην υποθέτετε κάτι που ο σύντροφός σας δεν έχει εκφράσει ξεκάθρα. Πάρτε τα λόγια του όπως ακριβώς είναι, κι αυτό είναι όλο. Απλώς μοιράζεται την ιστορία του μαζί σας. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο πέρα από αυτό.

Αν τελικά επιμένετε να κάνετε υποθέσεις, προσπαθήστε τουλάχισοτν αυτές να είναι θετικές! Η/ο σύντροφός σας αναφέρεται σε μια γνωριμία. Μιλάει για ένα μέρος, ένα βιβλίο, μια ταινία, μια μουσική που ανακάλυψε με κάποιον άλλο. Τι σας λέει πραγματικά; Δύο εκδοχές:

• Μπορείτε να επιλέξετε να δείτε τα πράγματα από την αρνητική σκοπιά, να φανταστείτε το χειρότερο και να κάνετε κακό στον εαυτό σας: Η/ο σύντροφός μου θέλει να με συγκρίνει με τον προηγούμενο έρωτά της/του. Ή προσπαθεί να με κάνει θηρίο ξυπνώντας τη ζήλια μου. Ή για βεβαιωθεί πως ήταν καλύτερα με τον προγούμενο έρωτα, ή τουλάχιστον χωρίς εμένα.
  
  
• Μπορείτε από την άλλη να ακούσετε το μήνυμα, έστω για μια φορά, με διαφορετικό τρόπο: Αυτό που απομένει από τις προηγούμενες σχέσεις μου αποτελεί κομμάτι του εαυτού μου. Είναι δική μου ευθύνη να το μοιραστώ μαζί σου χωρίς να σε επιβαρύνω, γιατί αν αγνοείς ένα μέρος του εαυτού μου, αρνείσαι ένα μέρος της σχέσης μας, πράγμα που δεν μας οδηγεί πουθενά. Γιατί θέλω να ξαναδώ μαζί σου εκείνη την ταινία που μου άρεσε πολύ, την οποία είχα δει με το άλλο άτομο; Επειδή πλέον είναι μέρος της κουλτούρας μου, κομμάτι των πραγμάτων που μου αρέσουν. Και αφού σήμερα είμαι μαζί σου, θέλω να τη μοιραστώ με εσένα, να σου τη γνωρίσω ή να σε κάνω να την ανακαλύψεις. Είχε συναισθηματική αξία μία δεδομένη στιγμή στη ζωή μου και τώρα μαζί σου θέλω να αποκτήσει νέο νόημα.Είναι δικό μου κομμάτι. Έχω ανάγκη να το δεχτείς, επειδή το ότι ανοίγω αυτές τις πόρτες της ζωής μου είναι ένας τρόπος για να σου πω πόσο πολύ με νοιάζει η σχέση μας.

Διατηρήστε ο καθένας την ατομικότητά του

Η κατάσταση που απαιτεί απόλυτη δαφάνεια (θέλω να ξέρω τι κάνεις κάθε λεπτό), συνεπάγεται μεγάλη εξάρτηση (δεν μπορείς να κάνεις τίποτα χωρίς να μου το πεις, ούτε εγώ μπορώ να κάνω τίποτα χωρίς να αγχώνομαι για το τι κάνεις χωρίς εμένα), προϋποθέτει έντονη συνύπαρξη (δεν  αντέχω να είσαι με άλλους χωρίς εμένα, άρα στο εξής θα είμαστε πάντα μαζί) και μερικές φορές καταλήγει σε απέραντη μοναξιά (δεν αντέχω να είσαι ευτυχής χωρίς εμένα, άρα θα σε απομνώσω απ' όλα και απ' όλους για να είσαι ευτυχής μόνο μαζί μου). Το αποτέλεσμα είναι ότι το ζευγάρι ασφυκτιά σε αυτή την υπερβολική συμβίωση, στην οποία και οι δύο χάνουν τον εαυτό τους.

Η διατήρηση της αυτονομίας του καθενός είναι απαραίτητη στην ερωτική σχέση, επειδή η ανάγκη μας να είμαστε μαζί συνυπάρχει με την ανάγκη μας να κρατάμε κάποια απόσταση από τον άλλο. Για να θέλω να είμαι μαζί σου, χρειάζομαι κάποιες φορές να είμαι χωρίς εσένα. Για να σε ξαναβρίσκω με ευχαρίστηση, έχω πρώτα ανάγκη να φεύγω για λίγο από κοντά σου. Για να μοιράζομαι πράγματα μαζί σου, έχω ανάγκη να τα ανακαλύπτω μόνος/η μου. Και για να σε αγαπώ χωρίς να κουράζομαι, έχω ανάγκη να αγαπώ κι άλλα πράγματα στη ζωή μου.

Πρέπει ο κήπος να είναι πραγματικά μυστικός;

Ας αποσαφηνίσουμε πρώτα τη λέξη ''μυστικός''. Θα έχετε πλέον συνειδητοποιήσει ότι δεν χρειάζεται να γνωρίζετε τα πάντα για τον σύντροφό σας. Πρέπει όμως να καταλάβετε επίσης ότι αυτό που διατηρείται μυστικό από εσάς δεν είναι απαραιτήτως κρυφό, και πολύ περισσότερο δεν στοχεύει να σας βλάψει.

Κάθε άτομο στην καθημερινή ζωή του έρχεται σε επαφή με πολλούς άλλους ανθρώπους. Αποτελεί μέρος πολλών κύκλων συναναστροφών. Οι κύκλοι αυτοί μπορεί να διασταυρώνονται, με το άτομο να αποτελεί το κέντρο. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος μπορεί να έχει έναν κύκλο συναδέλφων, έναν κύκλο συμπαικτών στο ποδόσφαιρο, έναν οικογενειακό κύκλο κ.λπ. Σε ένα ζευγάρι, οι κύκλοι των δύο συντρόφων μπορεί να συμπίπτουν εν μέρει (έχουμε κοινούς φίλους, συναδέλφους κ.λπ), ενώ υπάρχουν επίσης κύκλοι από τους οποίους ένας απουσιάζει. Αυτό δεν σημαίνει πως είμαστε αποκλεισμένοι από τη ζωή του συντρόφου μας. Σημαίνει μόνο ότι αυτός ο κύκλος αποτελεί μέρος της ατομικότητάς του, του τμήματος της ζωής του που ανήκει μόνο σε αυτόν, που του δίνει την ελευθερία όχι να μας απατήσει, αλλά απλώς να είναι ο εαυτός του και να κάνει αυτό που του αρέσει (για παράδειγμα, να παίζει ποδόσφαιρο με τους φίλους του, να πηγαίνει σινεμά με τις φίλες της).

Ο κήπος του καθενός πρέπει να είναι αποδεκτός. Ασφαλώς, δεν είναι υποχρεωτικό ο κήπος αυτός να μένει ερμητικά κλειστός. Θεωρήστε ωστόσο ότι είναι δικός του, όπως έχετε κι εσείς τον δικό σας. Μπορείτε να τον μοιραστείτε μαζί του ως έναν βαθμό. Μπορείτε επίσης να του ζητήσετε να επισκέπτεστε τον κήπο του πού και πού. Μερικές φορές λίγο μυστήριο δεν κάνει κακό αν ο καθένας είναι σίγουρος ότι όλα γίνονται με σεβασμό προς τον άλλο. Μπορεί μάλιστα να προσθέσει και λίγο αλατοπίπερο στη σχέση!

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Νίκησε τη ζήλια που κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις Πεδίο.