Osho: Τι είναι η επίκριση κι από που προέρχεται;

Η επίκριση του εαυτού είναι ένας τρόπος να παραμένετε ίδιοι, είναι ένα τέχνασμα του μυαλού, αντί να στρέφεται στην κατανόηση, η ενέργεια αρχίζει να κινείται προς την επίκριση. Και η αλλαγή έρχεται μέσω της κατανόησης, όχι μέσα από την επίκριση. Άρα το μυαλό είναι πολύ πονηρό -τη στιγμή που αρχίζετε να καταλαβαίνετε κάποιο γεγονός, το μυαλό ξεχύνεται εναντίον του κι αρχίζει να το καταδικάζει.

Επίκριση Vs Κατανόηση

Τώρα όλη ενέργεια κατευθύνεται στην επίκριση. Η κατανόηση λησμονιέται, παραμερίζεται, και η ενέργειά σας κινείται προς την επίκριση -και η επίκριση δεν μπορεί να βοηθήσει. Μπορεί να σας βυθίσει στην κατάθλιψη, να σας θυμώσει, αλλά όντας θλιμμένοι και θυμωμένοι δεν αλλάζετε ποτέ. Παραμένετε ίδιοι και κινείστε στον ίδιο φαύλο κύκλο αδιάκοπα.

Η κατανόηση είναι λυτρωτική. Άρα, όταν κατανοείτε ένα ορισμένο γεγονός, δεν έχετε ανάγκη να το επικρίνετε, δεν έχετε ανάγκη να ανησυχείτε γι' αυτό. Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να το εξετάσετε βαθιά και να το κατανοήσετε. Αν πω κάτι και επιδράσει πάνω σας -και αυτός είναι όλος ο στόχος μου, να επιδράσει επάνω σας με κάποιο τρόπο- τότε θα πρέπει να εξετάσετε τον λόγο για τον οποίο επιδρά και πού και ποιο είναι το πρόβλημα, πρέπει να το εξετάσετε. Εξετάζοντάς το, κινείστε γύρω του και το κοιτάζετε από όλες τις πλευρές...

Όταν επικρίνετε, δεν μπορείτε να κοιτάξετε, δεν μπορείτε να προσεγγίσετε από όλες τις πλευρές. Έχετε ήδη αποφασίσει ότι είναι κάτι κακό, δίχως να του δώσετε μια ευκαιρία, το έχετε ήδη κρίνει.

Αποκτήστε το βιβλίο του Osho Συναισθηματική ευδαιμονία από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Μένοντας παρατηρητής

Ακούστε το γεγονός, μπείτε μέσα του, συλλογιστείτε το, αφήστε το να καταθίσει μια νύχτα - και όσο πιο ικανοί είστε να το παρατηρήσετε, τόσο πιο ικανοί θα γίεντε να βγείτε από αυτό. Η ικανότητα για κατανόηση και η ικανότητα για έξοδο από αυτό είναι απλώς δυο ονόματα για το ίδιο φαινόμενο.

Όταν καταλαβαίνω ένα ορισμένο πράγμα, είμαι ικανός να βγω από αυτό, να προχωρήσω πέρα από αυτό. Όταν δεν καταλαβαίνω ένα ορισμένο πράγμα, δεν μπορώ να βγω από αυτό. Επομένως, το μυαλό συνεχίζει να το κάνει αυτό σε όλους. Δε συμβαίνει μόνο σε εσάς. Αμέσως ορμάτε εναντίον ενός πράγματος και λέτε ''Αυτό είναι λάθος, αυτό δεν θα έπρεπε να υπάρχει μέσα μου. Δεν είμαι άξιος, αυτό είναι λάθος, κι εκείνο είναι λάθος'', και νιώθετε ένοχοι. Τώρα όλη η ενέργεια πηγαίνει στην ενοχή.

Η δουλειά μου εδώ είναι να σας κάνω να απενοχοποιηθείτε όσο το δυνατόν περισσότερο. Άρα ό,τι κι αν δείτε, μην το πάρετε προσωπικά. Δεν έχει να κάνει μ' εσάς συγκεκριμένα, πρόκειται απλώς για έναν τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το μυαλό. Αν υπάρχει ζήλια, αν υπάρχει κτητικότητα, αν υπάρχει θυμός, έτσι λειτουργεί το μυαλό - το μυαλό όλων, λίγο πολύ, οι διαφορές έχουν να κάνουν μόνο με το βαθμό.

Έπαινος και επίκριση: η ανάγκη του νου να ξεχωρίζει

Το μυαλό έχει έναν άλλο μηχανισμό, και με αυτόν θέλει είτε να επαινέσει είτε να επικρίνει. Δεν στέκεται ποτέ στα μισά. Με τον έπιανο γίνεστε κάτι ξεχωριστό και το εγώ ικανοποιείται. Με την επίκριση, επίσης γίνεστε κάτι ξεχωριστό - είτε είστε άγιος, ένας μεγάλος άγιος ή είστε ο μεγαλύτερος αμαρτωλός, αλλά σε κάθε περίπτωση το εγώ ικανοποιείται. Με καθένα από τους δυο τρόπους λέτε ένα πράγμα, ότι είστε κάτι ξεχωριστό.

Το μυαλό δε θέλει να ακούσει ότι είναι απλώς συνηθισμένο - η ζήλια, ο θυμός, τούτα τα προβλήματα του είναι συνηθισμένα, όλοι τα έχουν. Μοιάζουν με τις τρίχες. Ίσως κάποιος έχει περισσότερες και κάποιος άλλος λιγότερες, κάποιος έχει μαύρες και άλλος κόκκινες, αλλά αυτό δεν έχει ιδαίτερη σημασία. Είναι κάτι συνηθισμένο. Όλα τα προβλήματα είναι συνηθισμένα. Όλες οι αμαρτίες είναι συνηθισμένες, όπως και όλες οι αρετές,αλλά το εγώ θέλει να αισθάνεται ξεχωριστό. Σας λέει ότι είστε ο καλύτερος ή ο χειρότερος.

Μην επικρίνετε την κατάθλιψη

Λέτε στον εαυτό σας: ''Δε θα έπρεπε να υποφέρεις από κατάθλιψη. Δε σου ταιριάζει, δεν πάει με την εικόνα σου, είναι ένα ψεγάδι επάνω σου - κι εσύ είσαι ένα τόσο όμορφο κορίτσι! Γιατί να έχεις κατάθλιψη;'' Κρίνετε, επικρίνετε, αντί να προσπαθείτε να κατανοήσετε. Κατάθλιψη σημαίνει ότι με κάποιο τρόπο ο θυμός βρίσκεται μέσα σας σε μια αρνητική κατάσταση. Η κατάθλιψη είναι μια αρνητική κατάσταση του θυμού.

Η ίδια η λέξη είναι πλήρης νοήματος -λέει ότι κάποιος πιέζεται, συνθλίβεται. Να τι σημαίνει ''καταθλίβομαι''. Πιέζετε κάτι μέσα σας, και όταν ο θυμός πιέζεται πάρα πολύ, γίνεται θλίψη. Η θλίψη είναι ένας αρνητικός τρόπος να είστε θυμωμένοι, ο θηλυκός τρόπος να είστε θυμωμένοι. Αν αποσύρετε την πίεση από τη θλίψη, θα γίνει θυμός. Πρέπει να ήσαστε θυμωμένοι για κάποια πράγματα, ίσως ακόμα και από την παιδική ηλικία, αλλά δεν τα έχετε εκφράσει, εξού η κατάθλιψη. Προσπαθήστε να το καταλάβετε!

Και η δυσκολία είναι ότι η κατάθλιψη δεν λύνεται, επειδή δεν είναι αυτή το πραγματικό πρόβλημα. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ο θυμός - κι εσείς συνεχίζετε να επικρίνετε την κατάθλιψη, κι έτσι παλεύετε με σκιές.

Ο θυμός κάτω από την κατάθλιψη

Ψάξτε πρώτα να δείτε γιατί υποφέρετε από κατάθλιψη: κοιτάξτε βαθιά μέσα της και θα βρείτε τον θυμό. Υπάρχει μέσα σας τεράστιος θυμός - ίσως προς τη μητέρα, ίσως προς τον πατέρα, προς τον κόσμο, προς τον εαυτό, δεν είναι αυτό το θέμα. Μέσα σας είστε πολύ θυμωμένοι, και από παιδί κιόλας προσπαθούσατε διαρκώς να χαμογελάτε, να μη θυμώνετε, επειδή ο θυμός δεν είναι καλός. Κι έτσι στην επιφάνεια φαίνεστε χαρούμενοι, στην επιφάνεια συνεχίζετε να χαμογελάτε -και όλα αυτά τα χαμόγελα είναι ψεύτικα. Βαθιά μέσα σας συγκρατείτε τεράστια οργή. Τώρα δεν μπορείτε να την εκφράσετε κι έτσι κάθεστε επάνω της - να τι είναι η κατάθλιψη, τότε νιώθετε να καταθλίβεστε.

Αφήστε τον θυμό να κυλήσει, αφήστε τον να έρθει. Μόλις αναδυθεί ο θυμός, η κατάθλιψή σας θα φύγει. Δεν έχετε δει και παρατηρήσει ότι μερικές φορές ύστερα από ένα ξέσπασμα πραγματικού θυμού νιώθει κανείς τόσο καλά, τόσο ζωντανός;

Διαλογισμός

Κάντε έναν διαλογισμό θυμού κάθε μέρα... είκοσι λεπτά την ημέρα είναι αρκετά (βλ. την ενότητα των διαλογισμών για περιγραφή). Μετά την τρίτη μέρα θα απολαμβάνετε την άσκηση τόσο πολύ, που θα αρχίσετε να ανυπομονείτε γι' αυτήν. Θα σας προσφέρει τόσο μεγάλη εκτόνωση... και θα δείτε ότι η κατάθλιψή σας θα εξαφανίζεται. Για πρώτη φορά, πραγματικά θα χαμογελάσετε. Διότι με την κατάθλιψη δεν μπορείτε να χαμογελάσετε, μπορείτε μόνο να υποκρίνεστε.

Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να χαμογελά, κι έτσι αναγκάζεται να υποκρίνεται -αλλά ένα προσποιητό χαμόγελο πονάει πάρα πολύ. Δε σου δίνει χαρά, απλώς σου θυμίζει πόσο δυστυχής είσαι.

*Το παρόν άρθρο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του Osho Συναισθηματική ευδαιμονία που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα!