Οι σκοτεινές νύχτες της ψυχής

Κάποια στιγμή οι περισσότεροι άνθρωποι διέρχονται μια περίοδο θλίψης, δοκιμασίας, απώλειας, ματαίωσης ή αποτυχίας που είναι τόσο δύσκολη και διαρκής που μπορεί να χαρακτηριστεί ως σκοτεινή νύχτα της ψυχής.

 Εάν το βασικό ενδιαφέρον για τη ζωή είναι η υγεία, μπορεί να προσπαθήσεις να ξεπεράσεις σύντομα το σκοτάδι αυτό. Αλλά εάν ψάχνεις για νόημα, προσωπικότητα, ιδιαιτερότητα και προσωπική ουσία, μπορεί να διαπιστώσεις πως οι σκοτεινές νύχτες σου έχουν πολλά δώρα.

Σκοτεινή νύχτα της ψυχής

Σήμερα ορίζουμε πολλές από αυτές τις εμπειρίες ως «κατάθλιψη», αλλά δεν είναι όλες οι σκοτεινές νύχτες καταθλιπτικές και η λέξη είναι πολύ κλινική για κάτι μπορεί να σε κάνει να αναζητήσεις νόημα στη ζωή. Είναι ώρα για μία διαφορετική προσέγγιση αυτής της κοινής εμπειρίας.

Σε προειδοποιώ πως αυτή η δουλειά είναι περίπλοκη και έχεις να διερευνήσεις προσεχτικά τον εαυτό σου. Με τα παραδείγματα που δίνω θα δεις πως ένα ιδιαίτερα δύσκολο γεγονός μπορεί να γίνει μία πολύτιμη στιγμή μεταμόρφωσης.

Κάθε ανθρώπινη ζωή είναι φτιαγμένη από φως και σκοτάδι, χαρά και θλίψη, ζωτικότητα και θάνατο. Το πώς αντιμετωπίζεις και σκέφτεσαι αυτούς τους ρυθμούς της διάθεσης τα κάνει όλα διαφορετικά.

Θα προσπαθήσεις να κρυφτείς στις ψευδαισθήσεις και τις διασπαστικές διασκεδάσεις; Θα γίνεις κυνικός και καταθλιπτικός; Ή θα ανοίξεις την καρδιά σου στο μυστήριο που είναι τόσο φυσικό όπως ο ήλιος και το φεγγάρι, η μέρα και η νύχτα, το καλοκαίρι και ο χειμώνας;

Αν είσαι όπως οι περισσότεροι άνθρωποι, θα έχεις βρεθεί πολλές φορές στις σκοτεινές νύχτες της ψυχής. Μπορεί να είσαι στη μέση αυτής τώρα. Ίσως σ’ ένα δύσκολο γάμο, ίσως έχοντας ένα παιδί με προβλήματα, ή να είσαι πιασμένος σε μία τρομακτική κατάσταση. Μπορεί να θρηνείς το χαμό ενός συντρόφου ή γονιού. Μπορεί να έχεις προδοθεί από έναν σύντροφο ή συνεργάτη. Για κάποιους ανθρώπους αυτά είναι προβλήματα που πρέπει να λυθούν, και για άλλους είναι πηγές βαθιάς, απόγνωσης.

Η πραγματική νύχτα της ψυχής δεν είναι μία επιφανειακή πρόκληση αλλά μία εξέλιξη που σε απομακρύνει από την χαρά της καθημερινής ζωής. Ένα εξωτερικό γεγονός ή μία εσωτερική διάθεση σε χτυπάει στον πυρήνα της ύπαρξής σου.

Αυτό δεν είναι απλά ένα συναίσθημα, αλλά μία βαθιά ρήξη στην ύπαρξή σου και ίσως χρειαστεί καιρός για να βγεις από αυτήν.

Μία σκοτεινή νύχτα ίσως να μην μοιάζει με κατάθλιψη. Σε μία μακριά ασθένεια ή  σ’ έναν προβληματικό γάμο, μπορεί να κυριαρχείσαι από άγχος και αγωνία κι όχι από κατάθλιψη. Από την άλλη μεριά, μία κλινική κατάθλιψη μπορεί να είναι μία σκοτεινή νύχτα της ψυχής. Όπως και να το πεις, η εμπειρία σε εμπεριέχει ως πρόσωπο με την ιστορία σου, το ταπεραμέντο σου, τις αναμνήσεις τα συναισθήματα και τις ιδέες σου. Η κατάθλιψη είναι μία ετικέτα κι ένα σύνδρομο, ενώ η «σκοτεινή νύχτα» μία πνευματική δοκιμασία.

Αποκτήστε το βιβλίο Η Σχολή των Θεών, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Αποφεύγοντας να ζήσουμε

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν πως ο σκοπός της ζωής είναι να λύνουν τα προβλήματά τους και να είναι χαρούμενοι. Αλλά η χαρά είναι συνήθως μία πρόσκαιρη αίσθηση και ποτέ δεν μπορείς να είσαι χωρίς προβλήματα. Ίσως ο σκοπός της ζωής είναι να γίνεις περισσότερο αυτός που είσαι και να συμμετέχεις περισσότερο με τους ανθρώπους και τη ζωή, να ζήσεις τη ζωή σου πιο αληθινά για σένα. Αυτό μπορεί να ακούγεται προφανές, ωστόσο πολλοί άνθρωποι ξοδεύουν τη ζωή τους αποφεύγοντας τη ζωή.

Φοβούνται να αφεθούν στη ροή της κι έτσι η ζωτικότητά τους διοχετεύεται στην φιλοδοξία, τους εθισμούς, τις έγνοιες που δεν τους προσφέρουν κάτι που να αξίζει. Μία σκοτεινή νύχτα μπορεί να εμφανιστεί παράδοξα, ως ένας δρόμος να ξαναγυρίσουν στη ζωή. Κατεβάζουν τη ζωή στη βάση της και βοηθούν να γίνει μια νέα αρχή.

Τα οφέλη της σκοτεινής νύχτας της ψυχής

Εδώ θέλω να εξερευνήσω τη θετική συνεισφορά της σκοτεινής νύχτας παρά τον πόνο που εμπεριέχει. Δεν θέλω να το ωραιοποιήσω ούτε να παραστήσω πως δεν υπάρχουν κίνδυνοι. Ούτε επίσης θέλω να προτείνω ότι μπορείτε να είστε συνέχεια μέσα της. Αλλά τη βλέπω ως ευκαιρία για μεταμόρφωση από μέσα με τρόπους που δεν φαντάζεστε. Μία σκοτεινή νύχτα είναι σαν τον Δάντη που αναζητώντας το μονοπάτι του, γλιστρά απρόσεκτα σε μία σπηλιά.

Είναι σαν την Αλίκη που κοιτάει στον καθρέφτη κι έπειτα περνάει μέσα του. Είναι σαν τον Οδυσσέα που χτυπιέται από τα κύματα. Δεν επιλέγεις να βρεθείς σε μία σκοτεινή νύχτα από μόνος σου. Σου δίνεται. Η δουλειά σου είναι αν πας κοντά της και να ψάξεις για το χρυσό της.

Πιθανότατα γνωρίζεις περισσότερα για τα βάθη της ψυχής σου από περιόδους πόνου και σύγχυσης, παρά από περιόδους άνεσης.

Η σκοτεινιά και η αναταραχή ερεθίζουν τη φαντασία με ιδιαίτερους τρόπους. Σου δίνουν τη δυνατότητα να δεις πράγματα που ίσως κανονικά αγνοούσες. Γίνεσαι ευαίσθητος σ’ ένα διαφορετικό φάσμα συναισθημάτων και νοήματος. Αντιλαμβάνεσαι τα αόρατα άκρα των συναισθημάτων και των σκέψεων σου και μαθαίνεις πράγματα που δεν θα παρατηρούσες σε στιγμές κανονικότητας. Tough - brave 

Η «σκοτεινή νύχτα» δεν είναι ούτε ασυνήθιστη, ούτε σπάνια. Είναι μία φυσική κατάσταση.

Εάν όλη σου η προσπάθεια είναι να την ξεφορτωθείς, δεν θα μάθεις ότι έχει να σου πει, ούτε θα περάσεις από τα σημαντικά στάδια που μπορεί να σε οδηγήσει. Θα ήθελα να σ’ ενθαρρύνω να αφεθείς στο σκοτάδι αυτό, με όλη σου τη δύναμη και την ευφυΐα, και ίσως βρεις μία νέα οπτική και μία βαθύτερη αίσθηση του εαυτού.

Ακόμα κι εάν η πηγή του πόνου είναι ακραία – έγκλημα, βιασμός, κακοποίηση, ληστεία, επαγγελματική πίεση, αιχμαλωσία, ή αποτέλεσμα τρομοκρατικής ενέργειας – μπορείς ακόμα να ανακαλύψεις νέες πηγές μέσα σου και νέα προοπτική για τη ζωή.

Σκοπός δεν είναι να επιλύσουμε τη σκοτεινή νύχτα, αλλά να εμπλουτίσουμε τη ζωή μας μέσα απ’ αυτήν.

Πηγή:

Μεταφρασμένο απόσπασμα από το βιβλίο του Thomas Moore, «Dark nights of the soul: a guide to finding your way through life's ordeals»