Η παγίδα του να ζεις για την αποδοχή των άλλων

Ακρόαση άρθρου......

«Ἄριστον μὲν ἡ ἀλήθεια», Σωκράτης. Συχνά συναντώ ανθρώπους που ζουν με το άγχος: «Πώς με βλέπουν; Τι θα πουν;» Το καταλαβαίνω∙όλοι το κουβαλάμε.

Η ανάγκη για αποδοχή είναι κομμάτι της ανθρώπινης φύσης, βαθιά ριζωμένη στην ψυχή μας. Από παιδιά μάθαμε ότι για να μας αγαπούν, πρέπει να είμαστε καλά παιδιά, υπάκουοι, προσαρμοστικοί.

Μεγαλώνοντας, το ίδιο μοτίβο μεταφέρεται στις φιλίες, στις σχέσεις, στη δουλειά. Η επιθυμία να ικανοποιήσουμε τους άλλους γίνεται συχνά τρόπος ζωής.

Όμως όταν η ζωή μας μετατρέπεται σε μια αδιάκοπη προσπάθεια να ευχαριστούμε τους γύρω μας, τότε χάνουμε το κέντρο μας. Δεν ξέρουμε πλέον τι είναι δικό μας και τι ανήκει στους άλλους. Σταδιακά, η φωνή μας σβήνει. Η ύπαρξή μας γίνεται μια σκιά που προσαρμόζεται στα θέλω των άλλων, αλλά ποτέ δεν φωτίζεται από την εσωτερική μας αλήθεια.

Η συστημική οπτική

Η συστημική οπτική μας δείχνει ξεκάθαρα ότι ο καθένας μας είναι κόμβος μέσα σε ένα δίκτυο σχέσεων.
Η οικογένεια, το ζευγάρι, οι φίλοι, οι συνάδελφοι, όλοι συνδέονται. Όταν ένας κόμβος παραμορφώνεται συνεχώς για να χωρέσει παντού, τότε ολόκληρο το δίκτυο χάνει την ισορροπία του.

Ένας γονιός που θυσιάζει διαρκώς τις ανάγκες του για τα παιδιά, αργά ή γρήγορα θα νιώσει εξουθένωση.
Ένας σύντροφος που δεν λέει ποτέ όχι για να μη συγκρουστεί, τελικά συσσωρεύει θυμό που θα ξεσπάσει απρόβλεπτα. Ένας εργαζόμενος που δέχεται τα πάντα για να μην απορριφθεί, κινδυνεύει να φτάσει σε burn out.

Η αξία των ορίων

Ο Αριστοτέλης το είχε πει αιώνες πριν: η αρετή βρίσκεται στο «μέσον». Ούτε πλήρης απομόνωση, ούτε διαρκής αυτοθυσία. Χρειάζεται μέτρο.

Τα όρια δεν σημαίνουν εγωισμό. Σημαίνουν φροντίδα. Όταν λες καθαρά το όχι σου, δεν προδίδεις τους άλλους. Αντίθετα, τους δείχνεις ποιος είσαι. Έτσι η σχέση αποκτά αλήθεια, δεν γίνεται θέατρο ρόλων.

Στη θεραπεία βλέπω καθημερινά πόσο δύσκολο είναι αυτό. Πολλοί άνθρωποι έμαθαν από νωρίς ότι η αξία τους εξαρτάται από το χαμόγελο ή την επιδοκιμασία των άλλων. Κουβαλούν τον φόβο της απόρριψης και ζουν σε διαρκή επιτήρηση του εαυτού τους. Σαν να φοράνε μια μάσκα που ποτέ δεν βγάζουν. Το πρόβλημα δεν είναι ότι φοράς τη μάσκα, το πρόβλημα είναι ότι ξεχνάς ποιος είσαι χωρίς αυτήν.

Η μικρή αλλαγή που φέρνει μετακίνηση

Η συστημική θεραπεία μας διδάσκει ότι η αλλαγή ξεκινά με μικρά βήματα. Ένα πρώτο «έτσι το θέλω». Ένα πρώτο «αυτό δεν μπορώ». Μια μικρή στιγμή αλήθειας, ακόμη και δειλή, μπορεί να φέρει αλλαγές σε ολόκληρο το οικογενειακό ή κοινωνικό δίκτυο.

Γιατί όταν ένας άνθρωπος αρχίζει να στέκεται με τον αυθεντικό του εαυτό, το σύστημα γύρω του αναγκάζεται να βρει νέα ισορροπία.

Η σοφία των στωικών

Ο Επίκτητος το είπε ξεκάθαρα: «Εἰ θέλεις προκόπτειν, ἔχε τὸν ἔξω κόσμον ἀδιάφορον». Αν θέλεις να προοδεύσεις, μάθε να μην κάνεις την κρίση των άλλων κριτήριο ύπαρξης.
Αυτό δεν σημαίνει αδιαφορία για τους ανθρώπους που αγαπάς.
Σημαίνει να μην χαρίζεις στους άλλους το μέτρο της αξίας σου. Γιατί η αξία σου δεν εξαρτάται από το βλέμμα τους, αλλά από το πώς ζεις με τον εαυτό σου.

Το "εγώ" και το "εμείς" 

Δεν μπορούμε να ευχαριστήσουμε τους πάντες. Αυτό που μπορούμε, είναι να ισορροπήσουμε ανάμεσα στο «εγώ» και στο «εμείς». Ούτε απομονωμένοι, ούτε χαμένοι μέσα στις απαιτήσεις όλων. Σχέσεις υγιείς γεννιούνται όταν ο καθένας μπορεί να σταθεί με τη δική του αλήθεια και ταυτόχρονα να συναντήσει την αλήθεια του άλλου.

Σκεφτείτε μια οικογένεια όπου τα μέλη λένε ανοιχτά τι νιώθουν και τι χρειάζονται. Μπορεί να υπάρχουν συγκρούσεις, αλλά υπάρχει και ειλικρίνεια.

Αντίθετα, σε μια οικογένεια όπου όλοι σιωπούν για να «μην χαλάσουν το κλίμα», η σιωπή γίνεται βαρύτερη από κάθε καβγά. Η φαινομενική ηρεμία κρύβει έναν βαθύ εσωτερικό πόνο.

Η δύναμη της αλήθειας

Η αρχαία φιλοσοφία και η συστημική επιστήμη συναντιούνται στο ίδιο σημείο: στη σημασία της αλήθειας. Όταν ζούμε με αλήθεια, τότε ολόκληρο το σύστημα γύρω μας μετακινείται σε νέα ισορροπία. Ο Σωκράτης το τόνιζε: το καλύτερο είναι η αλήθεια. Και η αλήθεια δεν χρειάζεται να είναι σκληρή, χρειάζεται να είναι αυθεντική.

Αλήθεια σημαίνει να ζεις με τη δική σου φωνή. Σημαίνει να μπορείς να πεις «ναι» όταν πραγματικά θέλεις και «όχι» όταν δεν μπορείς. Σημαίνει να αφήνεις χώρο και στους άλλους να κάνουν το ίδιο. Στην πραγματικότητα, η αλήθεια μας προστατεύει από την ψευδαίσθηση.

Συμπέρασμα

Η παγίδα του να ζεις για την αποδοχή των άλλων είναι ύπουλη, γιατί δίνει την ψευδαίσθηση της ασφάλειας. Όμως η πραγματική ασφάλεια έρχεται μόνο όταν μπορείς να σταθείς με τον εαυτό σου. Σταμάτα, λοιπόν, να κυνηγάς την αποδοχή με κάθε κόστος. Η μεγαλύτερη προσφορά που μπορείς να κάνεις στους άλλους δεν είναι να τους ευχαριστείς, αλλά να είσαι παρών με τον αυθεντικό σου εαυτό. Γιατί μόνο εκεί, στο σημείο που το προσωπικό και το συλλογικό συναντιούνται, γεννιέται η πραγματική σχέση.

Βιβλιογραφία

Αριστοτέλης (1992). Ηθικά Νικομάχεια. Μετάφραση: Γ. Ανδρεάδης. Αθήνα: Κάκτος.

Επίκτητος (1996). Εγχειρίδιον. Αθήνα: Ζήτρος.

Πλάτων (2000). Γοργίας. Μετάφραση: Ν. Μουτσόπουλος. Αθήνα: Κάκτος.

Bateson, G. (1972). Steps to an Ecology of Mind. San Francisco: Chandler.

Minuchin, S. (1974). Families and Family Therapy. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Bowen, M. (1978). Family Therapy in Clinical Practice. New York: Jason Aronson.

Κατάκη, Χ. (2002). Το οικογενειακό άλμπουμ – Μια πολυφωνική αφήγηση για το ψυχικό μας γίγνεσθαι. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Hoffman, L. (1990). Constructing Realities: An Art of Lenses. Family Process, 29(1), 1–12.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Χρήστος Καρράς - Ψυχοθεραπευτής

Χρήστος Καρράς: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, Συστημικός Ψυχοθεραπευτής, HND Δίπλωμα Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, τετραετής ειδίκευση στη Συστημική Προσέγγιση.  (MSc) στην Ψυχοσεξουαλική Ψυχοθεραπεία (σε εξέλιξη) ICPS – University of Central Lancashire (UCLan)

6970881652

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού