Αγχώδης νεύρωση στα παιδιά

Το άγχος έχει περιγραφεί σαν ένας διάχυτος λεπτός φόβος. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν η πλειονότητα των φόβων τους γίνονται αόριστα άγχη παρά εστιασμένοι φόβοι για πραγματικούς κινδύνους.

Νεύρωση στα παιδιά

Από τα εκατό παιδιά που γράφουν ένα διαγώνισμα, τα περισσότερα θα έχουν άγχος. Ανάμεσα σε αυτά είναι βέβαιο ότι θα υπάρχουν και τα λίγα που θα έχουν παραλύσει από το άγχος τους.

Ένας διαγωνιζόμενος μπορεί να είναι ανίκανος να εργαστεί, πριν το διαγώνισμα ενώ ένας άλλος μπορεί να μην φτάσει ούτε στη πόρτα της εξέτασης εξαιτίας του νευρικού κλονισμού, άλλος μπορεί να γράφει ανοησίες ενώ έχει διαβάσει ή το μυαλό να έχει σταματήσει εντελώς.

Αυτή η κατάσταση, όπου το άγχος δεν αναλογεί καθόλου προς κάποια φανερή αιτία ονομάζεται νεύρωση.

Το νευρωσιακό παιδί εκδηλώνει το άγχος του με διάφορους τρόπους και αυτό εξαρτάται από την ικανότητά του να εκφράζει με λόγια τα αρνητικά του συναισθήματα όπως η ανησυχία, η ένταση ή η αναστάτωση.

Αν δεν είναι αρκετά μεγάλο ώστε να μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά του, μία ποικιλία συμπτωμάτων ή συνηθειών θα μας δείξουν το άγχος του οποίου είναι θύμα.

Μπορεί να παραπονιέται για πόνους σε διάφορα μέρη του σώματος ιδιαίτερα στο κεφάλι και στο στομάχι.

Αποκτήστε το βιβλίο Ψυχολογικά προβλήματα παιδιών κι εφήβων από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Αιτία για τις κρίσεις άγχους

Η αιτία για τις κρίσεις του άγχους συνήθως είναι τα καταπιεσμένα συναισθήματα που έχουν τα παιδιά.

Για παράδειγμα θα μπορούσε να ήταν το παιδί που γίνεται αγχώδες, εξαιτίας των ισχυρών συναισθημάτων που νιώθει για ένα ανεπιθύμητο μέλος της οικογένειας και που δεν μπορεί να τα εκφράσει με λόγια ή πράξεις.

Πρέπει να καταπιέσει τα συναισθήματα θυμού που νιώθει για παράδειγμα για το αδερφάκι του που μόλις γεννήθηκε διότι φοβάται τους γονείς του αν εκδηλώσει το θυμό του.

Ως συνέπεια της αναστολής αυτής, συμβαίνει στο εσωτερικό του παιδιού μία τεράστια σύγκρουση όπου καταλήγει σε ένταση το λιγότερο. Έτσι, προτείνεται σε πρώτη φάση τουλάχιστον οι γονείς να δείχνουν κατανόηση για τον τρόπο που νιώθουν τα παιδιά τους.

Μερικά παιδιά, ενώ φαίνονται ότι δεν έχουν καθόλου άγχος είναι δυνατόν να παρουσιάσουν πράγματι πολύ σοβαρά προβλήματα.

Η χρησιμότητα του άγχους

Τα άτομα χρειάζονται ένα ποσοστό άγχους που θα τους δώσει τα κίνητρα για να μάθουν δεξιότητες στο σχολείο και στο σπίτι. Ένα παιδί που δεν νιώθει άγχος να ευχαριστήσει τους γονείς του, τους δασκάλους ή τον εαυτό του θα συναντήσει μεγάλη δυσκολία να συγκεντρωθεί στη σχολική εργασία.

Αν δεν έχει άγχος, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, θα συναντήσει δυσκολίες στις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά. Υπάρχουν κι άλλες συνέπειες της έλλειψης άγχους, όπως δεν νιώθει ενοχή ή θλίψη μετά από μια άσκοπη πράξη ή καταφεύγει συχνά σε ψευδείς δηλώσεις, ή να ζει με ανευθυνότητα, ενώ δεν του αρέσει να σχεδιάζει μακροπρόθεσμους στόχους.

Τι να ΜΗΝ περιμένω από την ψυχοθεραπεία μου;
3ωρο Online βιωματικό εργαστήριο του PSYCHOLOGY.GR
Θεματικές Ενότητες: Τι είναι για μένα η ψυχοθεραπεία, τι περιμένω από αυτήν τη διαδικασία; | Τι περιμένω από τον ψυχοθεραπευτή μου; | Ποια είναι τα όριά της ψυχοθεραπείας; | Πώς αντιλαμβάνομαι αν με ωφελεί ή αν τη χρησιμοποιώ ως άλλοθι για να μένω στην ουσία στάσιμος;

Το άγχος έχει θετική πλευρά όταν ετοιμάζει το παιδί για μια πιο αποτελεσματική απόδοση αρκεί να μην ξεπερνά ένα ορισμένο σημείο.

Πέρα από ένα συγκεκριμένο ανώτερο όριο, η φοβία υπερδιεγείρει το παιδί και αντί να ενισχύει την απόδοσή του, την διαταράσσει. Ένα αγχωμένο παιδί θα αποδώσει χειρότερα σε ένα διαγώνισμα στο σχολείο. Το έντονο άγχος διαταράσσει τις σύνθετες πνευματικές εργασίες ενώ αντίθετα διευκολύνει την ολοκλήρωση των απλών εργασιών όπως είναι αυτές που είναι μηχανικές εργασίες ρουτίνας.

Κοινωνικές επιπτώσεις άγχους

Το άγχος έχει και κοινωνικές επιπτώσεις. Μαθητές που υποφέρουν από υπερβολικό άγχος δεν είναι δημοφιλείς ανάμεσα στους συμμαθητές τους. Τα αγχώδη παιδιά κατά κανόνα υποτιμούν τον εαυτό τους. Η εξάρτηση είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό των παιδιών με έντονο άγχος.

Όσο πιο αγχώδες είναι το παιδί  τόσο λιγότερο ικανό είναι να εκφράζει την επιθετικότητά του προς τους άλλους. Και αν πραγματικά παρουσιάζει ενδείξεις επιθετικών συναισθημάτων, νιώθει μεγάλη ανησυχία για αυτά. Ακόμη, αναποφασιστικότητα, επιφυλακτικότητα και ακαμψία συνοδεύον τα παιδιά με υψηλό άγχος.

Γνωστική Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Η αποτελεσματικότερη θεραπευτική μέθοδος θεωρείται η Γνωστική Συμπεριφοριστική Θεραπεία (ΓΣΘ) που είναι μια δομημένη, βραχυπρόθεσμη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, που εστιάζει στο παρόν.

Σύμφωνα με τη Γνωστική Συμπεριφοριστική Θεραπεία (ΓΣΘ), οι σκέψεις των παιδιών, τα συναισθήματά τους και η συμπεριφορά τους αλληλοεπιδρούν και επηρεάζουν το ένα το άλλο.

Μέσα από ένα απλό, καθημερινό παράδειγμα ενός παιδιού που αρνείται να πάει στο σχολείο, μπορούμε να δούμε πώς λειτουργεί το άγχος και πώς διαιωνίζεται μέσω ενός φαύλου κύκλου.

Επίσης, η παιγνιοθεραπεία είναι αποτελεσματική στην αγχώδης νεύρωση στα παιδιά. Μέσω του παιχνιδιού ο παιγνιοθεραπευτής κάνει παρατηρήσεις, περιγράφει τι γίνεται εκείνη τη στιγμή στο δωμάτιο με τα παιχνίδια και τι κάνει το παιδί και αντανακλά αυτά που βλέπει όταν το κρίνει αναγκαίο προκειμένου να βοηθήσει το παιδί να επεξεργαστεί συναισθήματά του και τις εμπειρίες του, να κατανοήσει τί συμβαίνει και να γνωρίσει τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του.

Πηγές

Herbert Martin (1998). Ψυχολογικά προβλήματα της παιδικής ηλικία. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα