Ένα μήνυμα από τον Εμμανουήλ Καραλή

Καθώς μεγαλώνω και ωριμάζω, καταλαβαίνω πως το δυσκολότερο πράγμα στη ζωή είναι η διαχείριση της ελευθερίας, ακόμα και της προσωπικής σου ελευθερίας.

Όταν η δυνατότητα των αποφάσεων είναι στο χέρι σου, πολλές φορές οι επιλογές γίνονται ωκεανός που σε καταπίνει.

Όταν όμως η πίεση των περιορισμών αρχίζει να σε εγκλωβίζει, τότε αντιλαμβάνεσαι το νόημα της πραγματικής ελευθερίας, του να μπορείς δηλαδή να πραγματοποιείς το καλύτερο δυνατό τη συγκεκριμένη στιγμή κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες. Και όσο μεγαλύτερη η πίεση, τόσο πιο απόλυτη η αίσθηση της εσωτερικής ελευθερίας.

Η αμφιβολία και η αμφισβήτηση του ίδιου μας του εαυτού είναι το πιο τοξικό δηλητήριο της ζωής μας. Τα αποτελέσματα της δηλητηρίασης είναι οι ερωτήσεις εκείνες που νομίζεις πως δεν έχουν απαντήσεις. «Είναι το σωστό;» «Το κάνω καλά;» «Είναι αυτό που πραγματικά θέλω;» «Είναι το καλύτερο για μένα;» Λέξεις όπως «μήπως», «ή», «γιατί», «άραγε», είναι τα ψηλότερα τείχη που εσύ ο ίδιος υψώνεις μπροστά στον εαυτό σου.

Η ερώτηση για βοήθεια και η παράκληση για μια δεύτερη γνώμη δεν είναι τίποτε άλλο παρά η επιβεβαίωση που ψάχνεις στην απόφαση που ήδη έχεις πάρει. Κι όταν αυτή δεν έρχεται, ο ωκεανός βαθαίνει ακόμα περισσότερο.

Δώσε στον σκοπευτή όσο χρόνο χρειάζεται για να κάνει την τέλεια βολή, να πετύχει το απόλυτο κέντρο. Μπορεί να σηκώσει το όπλο του όσες φορές θέλει και να το κατεβάσει άλλες τόσες, ακυρώνοντας την προσπάθεια. Μία ακόμα άρνηση στο ενδεχόμενο μιας μέτριας ή κακής βολής. Μία ακόμα άρνηση της επιδεξιότητάς του. Τώρα, στέρησε του αυτή τη δυνατότητα και επίβαλέ του να εκτελέσει τη βολή σε συγκεκριμένο και πολύ περιορισμένο χρονικό όριο. Ξαφνικά το τοπίο ξεκαθαρίζει μπροστά του, όπως και το μυαλό του. Μία μία οι αναστολές του εξαφανίζονται. Δεν έχει την πολυτέλεια για αναστολές.

Πρέπει να είναι αποτελεσματικός και μάλιστα γρήγορα. Δεν έχει να σκεφτεί πολλά, παρά μόνο να εκτελέσει την εντολή. Κάθε περιορισμός ξαφνικά γίνεται το τέλειο άλλοθι στην πιθανή αποτυχία του και αυτό τον χαλαρώνει, και τότε έρχεται η τέλεια βολή. Η βολή που είχε μέσα του, η βολή για την οποία έχει δουλέψει πολύ, η βολή που έχει κάνει άπειρες φορές στο παρελθόν. Η βολή για την οποία λίγο πριν δείλιαζε, τώρα είναι η μοναδική του προοπτική και μοιραία τη συναντάει.

Αυτή τη φορά δεν είναι επιλογή, δεν είναι ούτε καν επιτυχία.

Είναι διανοητική κατάσταση. Σαν την ευτυχία. Όταν πρέπει να τη χτίσουμε βήμα βήμα, φαίνεται σχεδόν άπιαστη. Όταν μας τη στερήσουν, τη συναντάμε και στις πιο απίθανες λεπτομέρειες. Ο καταλογισμός της ευθύνης κάθε απόφασης είναι ένα τεράστιο βάρος, που μπορούν να το αντέξουν οι πραγματικά ελεύθεροι, αυτοί δηλαδή που θεωρούν πως η ευτυχία τούς αξίζει.

Και αυτή τη μεγάλη αλήθεια εγώ θυμάμαι πως την είχα ζήσει από πολύ μικρός μέσα στο ίδιο μου το σπίτι, όταν άκουγα πολλά και καταλάβαινα λίγα, όταν έχανα κάποια αλλά φυτεύονταν σπόροι μέσα μου.

Όταν τέθηκε το ζήτημα οι γονείς μου να αποφασίσουν σε ποιο σχολείο θα μας έστελναν, αυτή η αίσθηση της ελεύθερης απόφασης που ανέφερα πριν μπήκε ίσως για πρώτη φορά στη ζωή μου, κι ας μην ήμουν εγώ αυτός που θα την έπαιρνε.

Οι γονείς μου κατάφερναν πάντα μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο να μένουν κοντά στην ουσία των πραγμάτων.

Εκείνη τη χρονική στιγμή το να μπορούμε να βρισκόμαστε και να κινούμαστε κοντά στο σπίτι μας και στον πυρήνα που δημιουργούσαμε ως οικογένεια ήταν ένα στοιχείο πολύ σημαντικό, και τελικά αυτό μέτρησε. Ο δρόμος που οδηγούσε στο δημόσιο σχολείο των Σπάτων ήταν τελικά η μόνη επιλογή. Εξάλλου και ο Χάρης και η Σάρρα πάντα θεωρούσαν ότι ένα κομμάτι της εκπαίδευσης των παιδιών συμβαίνει στο ίδιο τους το σπίτι από την ίδια τους την οικογένεια, και αυτό ήταν κάτι για το οποίο ήταν έτοιμοι να παλέψουν και πίστευαν ακράδαντα ότι μπορούσαν να το προσφέρουν στα παιδιά τους. Και τελικά το προσέφεραν.

Αυτό είναι λοιπόν η ελευθερία. Η ελευθερία να αποφασίζεις το σωστό, όταν όλα γύρω σου σε ζαλίζουν για το απλώς γοητευτικό. Αυτό ήταν ένα μεγάλο μάθημα για μένα, που σαν σπόρος μπήκε τότε μέσα μου και τώρα είχε έρθει η ώρα να δώσει τους καρπούς του.

Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Εμμανουήλ Καραλής: Όταν κοιτάς από ψηλά του Νίκου Μιχαλόπουλου. Θα το βρείτε στο dioptra.gr και σε όλα τα συνεργαζόμενα βιβλιοπωλεία.