Swipe, Match, Ghosting: Η Ψυχολογία των Dating Apps

Ακρόαση άρθρου......

Μια κίνηση του δαχτύλου αρκεί πλέον για να αποκτήσεις πρόσβαση σε έναν απεριόριστο κατάλογο πιθανών συντρόφων. Το swipe έγινε το νέο πρώτο ραντεβού, το match μια υπόθεση σύνδεσης και το ghosting η πιο συνηθισμένη μορφή απόρριψης.

Οι εφαρμογές γνωριμιών έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο που φλερτάραμε έως τώρα. Τι σημαίνει αυτό για την ψυχολογία μας; Γιατί τόσοι άνθρωποι στρέφονται σε αυτές τις πλατφόρμες, ενώ παράλληλα παραπονιούνται για τη συναισθηματική φθορά που συχνά αυτά προκαλούν;

Πώς επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση, τη δέσμευση και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις;

Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε τη σύγχρονη κουλτούρα του online dating μέσα από το πρίσμα της ψυχολογίας, αναλύοντας τόσο τις ευκαιρίες όσο και τις παγίδες των dating apps.

Γιατί οι άνθρωποι έλκονται από τις εφαρμογές γνωριμιών;

Οι εφαρμογές γνωριμιών έχουν αναδειχθεί σε κυρίαρχο μέσο αναζήτησης συντρόφων, επηρεάζοντας σημαντικά την ψυχολογία αλλά και τη συμπεριφορά των χρηστών τους.

Η έλξη προς αυτές τις πλατφόρμες μπορεί να εξηγηθεί μέσω διαφόρων ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων:

Αναζήτηση νέων εμπειριών και πειραματισμού: άτομα ανεξαρτήτως φύλου, σεξουαλικής ταυτότητας και προτιμήσεων στρέφονται σε αυτές τις εφαρμογές για να εξερευνήσουν τη σεξουαλικότητά τους και να δοκιμάσουν νέες εμπειρίες σε ένα φαινομενικά ασφαλές περιβάλλον.

Αίσθηση άπειρων επιλογών: οι εφαρμογές γνωριμιών και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν την εντύπωση ότι υπάρχουν αμέτρητες επιλογές συντρόφων, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει την ελκυστικότητά τους.

Αναζήτηση κοινωνικής επιβεβαίωσης: η τάση του throning, όπου τα άτομα επιδιώκουν σχέσεις με συντρόφους που ενισχύουν τη φήμη και την κοινωνική τους εικόνα, αναδεικνύει την ανάγκη για κοινωνική αποδοχή και επιβεβαίωση μέσω των γνωριμιών.

Ευκολία και προσβασιμότητα: μέσω των εφαρμογών γνωριμιών, μπορεί κανείς να γνωρίσει γρήγορα και εύκολα νέα άτομα, που υπό άλλες συνθήκες θα δυσκολευόταν, είτε λόγω απαιτητικού προγράμματος που έχουν, είτε λόγω μειωμένων κοινωνικών ευκαιριών είτε λόγω χαμηλής αυτοπεποίθησης.

Μείωση του φόβου της απόρριψης: σε αντίθεση με τις δια ζώσης γνωριμίες, όπου η απόρριψη μπορεί να είναι άμεση και επώδυνη, στις εφαρμογές το “match” λειτουργεί ως προφύλαξη, αφού η επαφή ξεκινά μόνο όταν υπάρχει αμοιβαίο ενδιαφέρον.

Αίσθηση ελέγχου: οι χρήστες μπορούν να φιλτράρουν πιθανούς συντρόφους με βάση συγκεκριμένα κριτήρια (την ηλικία που επιθυμούν, τα ενδιαφέροντα, την τοποθεσία κλπ).

Ψυχαγωγία και ντοπαμίνη: η διαδικασία του swiping είναι σχεδιασμένη να διεγείρει το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας, παράγοντας ντοπαμίνη κάθε φορά που λαμβάνεται ένα match, δημιουργώντας έτσι έναν εθιστικό κύκλο χρήσης.

Αναζήτηση συναισθηματικής ή σεξουαλικής επαφής χωρίς δεσμεύσεις: πολλοί χρήστες προσεγγίζουν τις εφαρμογές ως έναν τρόπο ικανοποίησης της συναισθηματικής ή της σεξουαλικής τους ανάγκης χωρίς να επενδύουν σε μια μακροχρόνια σχέση.

Ανακούφιση από μοναξιά και πλήξη: για κάποιους η ενασχόληση με τα dating apps είναι ένας τρόπος να νιώσουν λιγότερο μόνοι ή να περάσουν την ώρα τους, ιδιαίτερα σε περιόδους που αισθάνονται απομόνωση.

Το φαινόμενο του Ghosting και πως αυτό επηρεάζει την αυτοεκτίμηση μας

Η έλξη προς τις εφαρμογές γνωριμιών βασίζεται στην ανάγκη για σύνδεση, αποδοχή και επικοινωνία. Οι χρήστες επενδύουν χρόνο και συναίσθημα σε συνομιλίες, προσδοκώντας αμοιβαίο ενδιαφέρον και πιθανή εξέλιξη μιας σχέσης.

Ωστόσο, η αμεσότητα και η εφήμερη φύση αυτών των εφαρμογών δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για φαινόμενα όπως το ghosting – την αιφνίδια και ανεξήγητη διακοπή επικοινωνίας από τον έναν συνομιλητή.

Όταν κάποιος βιώνει ghosting, δεν αντιμετωπίζει απλώς την απώλεια μιας πιθανής σχέσης, αλλά και ένα πλήγμα στην αυτοεκτίμησή του, καθώς έρχεται αντιμέτωπος με την αίσθηση απόρριψης, αβεβαιότητας και αμφισβήτησης της προσωπικής του αξίας.

Η ψυχολογική επίδραση του ghosting είναι σημαντική, καθώς όπως είπαμε και παραπάνω, ενισχύει τον φόβο της απόρριψης και μπορεί να μειώσει την αυτοεκτίμηση.

Το άτομο που το βιώνει ενδέχεται να εσωτερικεύσει την εμπειρία, πιστεύοντας πως δεν ήταν αρκετά ενδιαφέρον, ελκυστικό ή άξιο προσοχής. Παράλληλα, η έλλειψη εξηγήσεων δυσκολεύει τη συναισθηματική επεξεργασία της εμπειρίας, αφήνοντας εκκρεμή ερωτήματα και ανοιχτές πληγές.

Σύμφωνα με την ψυχολόγο Μάριαν Ροζέα, το ghosting μπορεί να επανενεργοποιήσει παλιές πληγές εγκατάλειψης, ενισχύοντας συναισθήματα ντροπής, φόβου και αναξιότητας. 

Πώς μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει το φαινόμενο και να αποκαταστήσει την αυτοεκτίμησή του;

Η διαχείριση του πόνου που προκαλεί το ghosting είναι κρίσιμη για την αποκατάσταση της ψυχικής ισορροπίας και της αυτοεκτίμησης: αρχικά, ας μη ξεχνάμε ότι το ghosting λέει περισσότερα για το άτομο που το εφαρμόζει και τις δικές του αδυναμίες παρά για το άτομο που το δέχεται.

Συνήθως, αυτοί που εξαφανίζονται αποφεύγουν τις δύσκολες συνομιλίες και την ανάληψη ευθύνης, επιλέγοντας τον εύκολο δρόμο της σιωπής.

Παρόλο που αυτή η συμπεριφορά μπορεί να είναι επώδυνη, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η αξία ενός ανθρώπου δεν καθορίζεται από το αν κάποιος άλλος επέλεξε να απομακρυνθεί χωρίς εξήγηση.

Αντί να εστιάζουμε στην απόρριψη, μπορούμε να δούμε το ghosting ως ένδειξη του τρόπου με τον οποίο το άλλο άτομο διαχειρίζεται τις σχέσεις – και όχι ως αντανάκλαση της προσωπικής μας αξίας.

Είναι καλό να εκφράσετε τα συναισθήματά σας, εξωτερικεύοντας τα μέσω συζήτησης με φίλους ή με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Επανεστιάστε στον εαυτό σας. Ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας προσφέρουν χαρά και ενισχύουν την αυτοπεποίθησή σας και που συμβάλλουν στην αναδόμηση της αυτοεκτίμησης.

Η διαδικασία αποδοχής περιλαμβάνει στάδια όπως η άρνηση, ο θυμός, η διαπραγμάτευση, η κατάθλιψη και, τελικά, η αποδοχή, με στόχο την προσωπική ανάπτυξη και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης. 

Ποια είναι η επίδραση των εφαρμογών γνωριμιών στην αυτοεκτίμηση και την ψυχική υγείας;

1. Αυτοεκτίμηση και εικόνα σώματος: Η φύση των εφαρμογών αυτών, που βασίζεται κυρίως στην εξωτερική εμφάνιση, μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αυτοαντικειμενοποίηση. Οι χρήστες συχνά αξιολογούν τον εαυτό τους με βάση την αποδοχή που λαμβάνουν, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει δυσαρέσκεια με την εικόνα του σώματός τους.

Έρευνα έδειξε ότι το 85% των μελετών που εξέτασαν τη σχέση μεταξύ εφαρμογών γνωριμιών και εικόνας σώματος βρήκαν αρνητικές επιπτώσεις, ενώ 14 από τις 29 μελέτες που εστίασαν στην ψυχική υγεία συνέδεσαν τη χρήση αυτών των εφαρμογών με άγχος, κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση. 

2. Ψυχική υγεία και συναισθηματική ευεξία: Η συνεχής έκθεση σε απορρίψεις ή η έλλειψη αλληλεπίδρασης μπορεί να εντείνει αισθήματα άγχους και κατάθλιψης. Η αναμονή για επιβεβαίωση μέσω "matches" μπορεί να δημιουργήσει έναν κύκλο προσδοκίας και απογοήτευσης, επηρεάζοντας αρνητικά την ψυχική ευεξία.

Συγκεκριμένα, οι χρήστες αντιμετωπίζουν τριπλάσιες πιθανότητες να βιώσουν έντονο στρες σε σύγκριση με τους μη χρήστες, με τον αριθμό αυτό να αυξάνεται με τη συχνότητα και τη διάρκεια χρήσης. 

3. Εθισμός και συμπεριφορικές επιπτώσεις: Η "παιχνιδοποίηση" των εφαρμογών, μέσω μηχανισμών όπως τα "swipes" και τα "matches", απελευθερώνει ντοπαμίνη, δημιουργώντας αισθήματα ευχαρίστησης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εθιστική συμπεριφορά, με τους χρήστες να αναζητούν συνεχώς την επόμενη "ανταμοιβή". Ωστόσο, αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε εξουθένωση, μοναξιά και απομόνωση. 

4. Κοινωνική σύγκριση και απογοήτευση: Η συνεχής έκθεση σε προφίλ άλλων χρηστών μπορεί να ενισχύσει την τάση για κοινωνική σύγκριση, οδηγώντας σε αισθήματα ανεπάρκειας ή ζήλιας. Επιπλέον, η επιφανειακή φύση των αλληλεπιδράσεων μπορεί να προκαλέσει απογοήτευση, καθώς οι χρήστες ενδέχεται να δυσκολεύονται να δημιουργήσουν βαθύτερες συνδέσεις.

Πολλοί χρήστες αναφέρουν ότι αισθάνονται πως πρέπει να "πουλήσουν" τον εαυτό τους σαν προϊόν, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμησή τους. 

Συνοψίζοντας, ενώ οι εφαρμογές γνωριμιών προσφέρουν νέες ευκαιρίες για κοινωνική σύνδεση, είναι σημαντικό οι χρήστες να είναι ενήμεροι για τις πιθανές επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση και την ψυχική τους υγεία. Η συνειδητή και μετρημένη χρήση, καθώς και η διατήρηση ρεαλιστικών προσδοκιών, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων.

Swipe Culture

Οι εφαρμογές γνωριμιών, αν και προσφέρουν νέες ευκαιρίες για σύνδεση, έχουν δημιουργήσει το φαινόμενο του "Swipe Culture", το οποίο επηρεάζει βαθιά τη δυναμική των ανθρώπινων σχέσεων και τη συναισθηματική ευημερία των χρηστών.

Η νέα αυτή τάση όπου οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται ως προϊόντα προς επιλογή, κάτι που εμφανώς μειώνει τη συναισθηματική εμπλοκή και ενισχύει την προσωρινότητα στις σχέσεις.

Στην καρδιά του "Swipe Culture" βρίσκεται η διαδικασία της γρήγορης αξιολόγησης και απόρριψης, όπου οι χρήστες λαμβάνουν μια απόφαση για άλλους ανθρώπους κυριολεκτικά μέσα σε δευτερόλεπτα, βασισμένοι κυρίως στην εμφάνιση και μια σύντομη περιγραφή. Αυτός ο μηχανισμός ενθαρρύνει την επιφανειακή προσέγγιση των σχέσεων, καθώς οι χρήστες καλούνται να επιλέξουν ή να απορρίψουν άτομα χωρίς ουσιαστική αλληλεπίδραση ή βαθύτερη γνώση.

Η επιφανειακή φύση αυτής της αξιολόγησης ενισχύει την τάση για κοινωνική σύγκριση και μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην αυτοεκτίμηση. Καθώς οι χρήστες καταλήγουν να αναζητούν την αποδοχή με βάση την εικόνα τους και την προσαρμογή τους σε εξωτερικά πρότυπα, είναι συχνά πιο πιθανό να αισθάνονται ότι δεν πληρούν τις "προδιαγραφές" για επιτυχία στις πλατφόρμες γνωριμιών.

Αυτή η διαδικασία δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο ανασφάλειας, καθώς η αυτοεκτίμηση των χρηστών συχνά εξαρτάται από την άμεση και συνεχιζόμενη επιβεβαίωση μέσω της ανταλλαγής μηνυμάτων και των "matches". Όταν αυτή η αναγνώριση δεν έρχεται ή όταν η επικοινωνία παραμένει επιφανειακή, μπορεί να προκαλέσει απογοήτευση, άγχος και αίσθηση απόρριψης.

Επιπλέον, το "Swipe Culture" ενισχύει την αίσθηση της προσωρινότητας και της ανασφάλειας στις σχέσεις. Η εύκολη πρόσβαση σε νέους υποψήφιους συντρόφους δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι η "τέλεια" επιλογή βρίσκεται πάντα κάπου εκεί έξω, προκαλώντας τους χρήστες να μετακινούνται γρήγορα από το ένα "match" στο επόμενο, χωρίς να επενδύουν σε συναισθηματική εγγύτητα ή ουσιαστική γνωριμία.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση από την ανάγκη για συναισθηματική σύνδεση και μπορεί να αφήσει τους χρήστες συναισθηματικά απογοητευμένους και αποστασιοποιημένους.

Αυτή η διαδικασία των συνεχών επιφανειακών επιβεβαιώσεων και απορρίψεων μπορεί να καταλήξει σε έντονη ψυχική εξάντληση, ενώ η συνεχής αναζήτηση για «επικοινωνία» χωρίς ουσιαστική συναισθηματική επένδυση μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση και συναισθηματική δυσφορία.

Καθώς οι άνθρωποι επιλέγουν ή απορρίπτουν χωρίς να επενδύουν σε προσωπικές ή συναισθηματικές συζητήσεις, η έννοια της αυθεντικότητας και της συναισθηματικής σύνδεσης παραμένει συχνά ανεκπλήρωτη, ενισχύοντας την αίσθηση της μοναξιάς και της απογοήτευσης.

Αν και οι εφαρμογές γνωριμιών προσφέρουν νέες ευκαιρίες για κοινωνική σύνδεση, είναι σημαντικό οι χρήστες να παραμένουν ενήμεροι για τις ψυχολογικές προκλήσεις που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν. Η συνειδητή χρήση τους, με στόχο τη διατήρηση της αυτοεκτίμησης και της ψυχικής υγείας, είναι κρίσιμη.

Η ανάπτυξη αυθεντικών σχέσεων, βασισμένων στην αμοιβαία κατανόηση και σε πραγματική σύνδεση, παραμένει η πιο υγιής προσέγγιση, καθώς οι επιφανειακές αλληλεπιδράσεις δεν μπορούν να προσφέρουν τη συναισθηματική εκπλήρωση που αναζητάμε. Με προσοχή και συνειδητότητα, οι εφαρμογές γνωριμιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τρόπο που να ενισχύει την ψυχική μας ευημερία και να προάγει τις αυθεντικές, υγιείς συνδέσεις.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Hobbs, M., Owen, J., & Gerber, L. (2017). Ghosting, benching, and breadcrumbing: How dating apps influence new relationship dynamics. Journal of Social and Personal Relationships, 34(1), 1-19.

LeFebvre, L. E., & Ruggiero, S. (2020). Swipe right or swipe left: The psychology behind online dating and the social dynamics of dating apps. Social and Personality Psychology Compass, 14(9), e12556.

Rochat, L., Bianchi-Demichel, F., Aboujaoude, E., & Khazaal, Y. (2016). The psychology of “swiping”: A cluster analysis of the mobile dating app Tinder. Computers in Human Behavior, 58, 51-60. doi.org/10.1016/j.chb.2015.12.059

Sumter, S. R., Vandenbosch, L., & Peter, J. (2017). The influence of online dating cues on relationships and satisfaction. Personal Relationships, 24(2), 1-16.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Τσομπάνη Θεοδώρα - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Τσομπάνη Θεοδώρα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Η Θεοδώρα Τσομπάνη είναι σύμβουλος ψυχικής υγείας , απόφοιτη του προγράμματος Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας (Diploma of higher Education in Psychology) και συνεργάτιδα του πολυχώρου ευεξίας και αυτοβελτιωσης Be With You. 

6945773883

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού